ان شاء الله

ان شاء الله به معنای «اگر خدا بخواهد» از ذکرهای قرآنی و عربی است که کاربرد آن توسط مسلمانان به عنوان یکی از آداب اسلامی شناخته می‌شود. این عبارت هنگام تصمیم‌گیری یا بیان اراده به کار می‌رود. قرآن و روایات اسلامی بر استفاده از این عبارت تأکید کرده‌اند، زیرا یادآوری وابستگی امور به خواست الهی است و در تحقق اهداف نقش مهمی دارد.

معنای لغوی و اصطلاحی

ان شاء الله عبارتی است به معنای «اگر خدا بخواهد»، که بر اساس نصوص اسلامی در مواقع خاص توسط مؤمنان به کار می‌رود. این عبارت از جمله آداب اسلامی است که هنگام تصمیم‌گیری یا بیان اراده برای انجام کاری، مسلمانان آن را همراه گفته‌های خود بیان می‌کنند تا تأکید کنند که علاوه بر اراده و امکانات خود، خواست خدا نیز در تحقق امور دخیل است.

در قرآن

در قرآن، آیه‌ای مرتبط با این موضوع آمده است: «وَلا تَقُولَنَّ لِشَیْءٍ إِنِّی فَاعِلٌ ذَلِکَ غَدًا إِلَّا أَنْ یَشَاءَ اللَّهُ» (آیه ۲۴ سوره کهف)؛ یعنی، هرگز مگو که فردا فلان کار را خواهم کرد مگر اینکه بگویی اگر خدا بخواهد. تفاسیر بیان می‌کنند که خداوند به‌علت اینکه پیامبر اسلام به قریش گفته بود فردا به پرسش‌هایشان پاسخ خواهد داد ولی ان شاء الله نگفته بود، چهل روز وحی را از او بازگرفت.

در روایات

در روایات نیز تأکید بر استفاده از این عبارت آمده است. به‌عنوان نمونه، منابع شیعی از جعفر صادق، امام ششم شیعیان امامیه، گزارش کرده‌اند که روزی به یکی از یاران خود دستور نوشتن نامه‌ای را داد. پس از نوشتن، مشاهده کرد که در متن نامه عبارت «ان شاء الله» درج نشده است و در این حین، به آن فرد گفت: «چگونه امیدوارید این کار انجام شود در حالی که ان شاء الله در آن ذکر نشده است؟» سپس دستور دادند که در کنار هر موضوع ذکرشده در نامه عبارت «ان شاء الله» نوشته شود. همچنین، در حدیث دیگر از همو نقل شده که اگر کسی هنگام سوگند به انجام کاری «ان شاء الله» را فراموش کرد، هر وقت به یاد آورد، آن را بر زبان بیاورد.

پانویس

منابع

• اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ان شاء الله». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.