توبه: تفاوت میان نسخهها
(←پانویس) |
(ابرابزار) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''توبه''' به معنای بخشش است. بر اساس آموزههای اسلامی، [[گناه|گناهکاران]] میتوانند توبه کنند و توبه آنان مورد پذیرش قرار میگیرد. | '''توبه''' به معنای بخشش است. بر اساس آموزههای اسلامی، [[گناه|گناهکاران]] میتوانند توبه کنند و توبه آنان مورد پذیرش قرار میگیرد. توبه در اصطلاح شرعی بازگشت بنده از عصیان به سوی طاعت است. توبه شامل پشیمانی از گناه، تصمیم بر ترک آن و رجوع به عمل صالح است. توبهٔ واقعی باید پیش از یقین به مرگ انجام شود و شامل توبه از ترک مستحب و نافرمانی نیز میشود. پذیرش توبه توسط خداوند فضل و رحمت اوست و الزامی نیست. | ||
== معنای لغوی و اصطلاحی == | |||
توبه به معنای بازگشت و روی آوردن به چیزی است. در اصطلاح شرعی، بازگشت بنده از عصیان و روی آوردن به طاعت محسوب میشود.<ref>{{پک|اختری|۱۳۹۰|ک=دایرةالمعارف جامع اسلامی|ف=توبه}}</ref> | |||
== در اسلام == | |||
بر اساس تعالیم اسلامی، شرایط توبه شامل پشیمانی از کارهای گذشته و تصمیم بر ترک تکرار آنهاست. توبه از ترک [[مستحب]] نیز صحیح است. پذیرش توبه توسط [[خدا|خداوند]] واجب نیست و فضل و رحمت او محسوب میشود. توبه باید قبل از یقین به [[مرگ]] انجام شود، زیرا پس از آن، توبه بیاثر است. [[قرآن]] و [[حدیث|روایات]] متعدد بر اهمیت توبه پیش از مرگ و تأثیر آن بر تبدیل سیئات به حسنات تأکید دارند، مانند آیات [[آیه ۷۰ سوره فرقان|۷۰ سوره فرقان]] و [[آیه ۱۱۷ سوره توبه|۱۱۷]]–[[آیه ۱۱۸ سوره توبه|۱۱۸ سوره توبه]].<ref>{{پک|اختری|۱۳۹۰|ک=دایرةالمعارف جامع اسلامی|ف=توبه}}</ref> | |||
توبه حقیقی زمانی است که انسان از دل به ترک گناه و بازگشت به سوی خدا بازگردد، نه زمانی که به اجبار یا در شرایط استیصال بگوید «توبه کردم». مفسرانی چون [[شیخ طبرسی|طبرسی]]، [[علامه طباطبایی|طباطبایی]]، تأکید دارند که توبه در لحظه مرگ یا پس از از دست رفتن فرصت عمل، توبه واقعی نیست، زیرا اعمال بد اثر خود را بر نفوس گذاشته و دل از ترک [[گناه]] بازنگشته است. آیات قرآن مانند [[آیه ۸۵ سوره غافر|۸۵ غافر]]، [[آیه ۸۸ سوره یونس|۸۸]] و [[آیه ۹۶ سوره یونس|۹۶]]–[[آیه ۹۷ سوره یونس|۹۷]] یونس و [[آیه ۱۵۹ سوره نساء|۱۵۹ نساء]] نشان میدهند که ایمان و تسلیم واقعی باید از روی اختیار و پیش از مرگ حاصل شود. روایات اسلامی، توبه مؤمن را همواره مورد تأکید قرار دادهاند و آن را موجب بخشش و تبدیل گناه به حسنات میدانند. در برخی از روایات گفته شده است که توبه مؤمن پس از گناه هر بار پذیرفته میشود و تنها کفار یا کسانی که هنگام مرگ توبه میکنند، توبهشان قبول نمیشود. همچنین توبه شامل پشیمانی از گذشته، ترک گناه و اقدام به عمل صالح است و تعلل در توبه سرگردانی و هلاکت به همراه دارد.<ref>{{پک|اختری|۱۳۹۰|ک=دایرةالمعارف جامع اسلامی|ف=توبه}}</ref> | |||
== توبه مرتد == | == توبه مرتد == | ||
بر اساس [[فقه شیعه|فقه شیعی]]، توبه [[مرتد]] در صورتی که فطری باشد مورد پذیرش قرار نمیگیرد و اگر ملی باشد، مورد پذیرش قرار خواهد گرفت. همچنین زنان مرتد را در هر صورت، ملزم به توبه میکنند تا به محض توبه، از مجازات ارتداد رهایی یابند، اما این حکم | بر اساس [[فقه شیعه|فقه شیعی]]، توبه [[مرتد]] در صورتی که فطری باشد مورد پذیرش قرار نمیگیرد و اگر ملی باشد، مورد پذیرش قرار خواهد گرفت. همچنین زنان مرتد را در هر صورت، ملزم به توبه میکنند تا به محض توبه، از مجازات ارتداد رهایی یابند، اما این حکم دربارهٔ مردان متفاوت است. در اصطلاح فقه شیعی، زنان کافر و مردان مرتد ملی، استتابه (صیغهای از باب استفعال به معنی تقاضای توبه) داده میشوند. در این میان، گروهی از فقهای شیعه، استنابه دادن [[قاضی]] در صورتی که مرتد در دادگاه حاضر باشد، [[واجب|واجب شرعی]] است و بر این اساس قاضی باید از مرتد تقاضا کند تا از کفر خود بازگردد تا بخشیده شود. بر اساس آیین اسلام، توبه مرتد در محکمههای شرعی، وقتی قبول میشود که آنچه را انکار نموده بود از قبیل [[توحید]]، [[نبوت]] و غیره، به آنها اقرار نماید و از گفتار یا کردار سابق خود اظهار پشیمانی کرده، بازگردد. چنین کسی اگر سه بار [[کافر]] شد و سپس توبه کرد بار چهارم توبهاش قبول نمیشود و حکم [[اعدام]] او صادر میگردد.<ref>{{پک|اختری|۱۳۹۰|ک=دایرةالمعارف جامع اسلامی|ف=ارتداد}}</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۹: | خط ۱۷: | ||
=== منابع === | === منابع === | ||
* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=اختری|نام=عباسعلی|پیوند نویسنده=|ویراستار=|مقاله=ارتداد|دانشنامه=[[ | * {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=اختری|نام=عباسعلی|پیوند نویسنده=|ویراستار=|مقاله=ارتداد|دانشنامه=[[دایرةالمعارف جامع اسلامی]]|عنوان جلد=دایرةالمعارف جامع اسلامی|سال=۱۳۹۰|ناشر=آرایه|مکان=تهران}} | ||
* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=اختری|نام=عباسعلی|پیوند نویسنده=|ویراستار=|مقاله=توبه|دانشنامه=[[دایرةالمعارف جامع اسلامی]]|عنوان جلد=دایرةالمعارف جامع اسلامی|سال=۱۳۹۰|ناشر=آرایه|مکان=تهران}} | |||
{{گناهان صغیره در اسلام}} | {{گناهان صغیره در اسلام}} | ||
| خط ۱۵: | خط ۲۴: | ||
[[رده:اصطلاحات اسلامی]] | [[رده:اصطلاحات اسلامی]] | ||
[[رده:اصطلاحات قرآنی]] | |||
[[رده:گناه]] | [[رده:گناه]] | ||
[[رده:مناسک دین]] | [[رده:مناسک دین]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۱ اکتبر ۲۰۲۵، ساعت ۰۲:۴۰
توبه به معنای بخشش است. بر اساس آموزههای اسلامی، گناهکاران میتوانند توبه کنند و توبه آنان مورد پذیرش قرار میگیرد. توبه در اصطلاح شرعی بازگشت بنده از عصیان به سوی طاعت است. توبه شامل پشیمانی از گناه، تصمیم بر ترک آن و رجوع به عمل صالح است. توبهٔ واقعی باید پیش از یقین به مرگ انجام شود و شامل توبه از ترک مستحب و نافرمانی نیز میشود. پذیرش توبه توسط خداوند فضل و رحمت اوست و الزامی نیست.
معنای لغوی و اصطلاحی
توبه به معنای بازگشت و روی آوردن به چیزی است. در اصطلاح شرعی، بازگشت بنده از عصیان و روی آوردن به طاعت محسوب میشود.[۱]
در اسلام
بر اساس تعالیم اسلامی، شرایط توبه شامل پشیمانی از کارهای گذشته و تصمیم بر ترک تکرار آنهاست. توبه از ترک مستحب نیز صحیح است. پذیرش توبه توسط خداوند واجب نیست و فضل و رحمت او محسوب میشود. توبه باید قبل از یقین به مرگ انجام شود، زیرا پس از آن، توبه بیاثر است. قرآن و روایات متعدد بر اهمیت توبه پیش از مرگ و تأثیر آن بر تبدیل سیئات به حسنات تأکید دارند، مانند آیات ۷۰ سوره فرقان و ۱۱۷–۱۱۸ سوره توبه.[۲]
توبه حقیقی زمانی است که انسان از دل به ترک گناه و بازگشت به سوی خدا بازگردد، نه زمانی که به اجبار یا در شرایط استیصال بگوید «توبه کردم». مفسرانی چون طبرسی، طباطبایی، تأکید دارند که توبه در لحظه مرگ یا پس از از دست رفتن فرصت عمل، توبه واقعی نیست، زیرا اعمال بد اثر خود را بر نفوس گذاشته و دل از ترک گناه بازنگشته است. آیات قرآن مانند ۸۵ غافر، ۸۸ و ۹۶–۹۷ یونس و ۱۵۹ نساء نشان میدهند که ایمان و تسلیم واقعی باید از روی اختیار و پیش از مرگ حاصل شود. روایات اسلامی، توبه مؤمن را همواره مورد تأکید قرار دادهاند و آن را موجب بخشش و تبدیل گناه به حسنات میدانند. در برخی از روایات گفته شده است که توبه مؤمن پس از گناه هر بار پذیرفته میشود و تنها کفار یا کسانی که هنگام مرگ توبه میکنند، توبهشان قبول نمیشود. همچنین توبه شامل پشیمانی از گذشته، ترک گناه و اقدام به عمل صالح است و تعلل در توبه سرگردانی و هلاکت به همراه دارد.[۳]
توبه مرتد
بر اساس فقه شیعی، توبه مرتد در صورتی که فطری باشد مورد پذیرش قرار نمیگیرد و اگر ملی باشد، مورد پذیرش قرار خواهد گرفت. همچنین زنان مرتد را در هر صورت، ملزم به توبه میکنند تا به محض توبه، از مجازات ارتداد رهایی یابند، اما این حکم دربارهٔ مردان متفاوت است. در اصطلاح فقه شیعی، زنان کافر و مردان مرتد ملی، استتابه (صیغهای از باب استفعال به معنی تقاضای توبه) داده میشوند. در این میان، گروهی از فقهای شیعه، استنابه دادن قاضی در صورتی که مرتد در دادگاه حاضر باشد، واجب شرعی است و بر این اساس قاضی باید از مرتد تقاضا کند تا از کفر خود بازگردد تا بخشیده شود. بر اساس آیین اسلام، توبه مرتد در محکمههای شرعی، وقتی قبول میشود که آنچه را انکار نموده بود از قبیل توحید، نبوت و غیره، به آنها اقرار نماید و از گفتار یا کردار سابق خود اظهار پشیمانی کرده، بازگردد. چنین کسی اگر سه بار کافر شد و سپس توبه کرد بار چهارم توبهاش قبول نمیشود و حکم اعدام او صادر میگردد.[۴]
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ارتداد». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «توبه». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.