حبیب بن ابی‌ثابت

حبیب بن ابی ثابت اسدی از تابعیان و فقیهان کوفه بود که در منابع رجالی و تاریخی اسلامی از او یاد شده است. برخی منابع به اشتباه او را حبیب بن ثابت یاد کرده‌اند. او با کنیه ابویحیی شناخته می‌شد و به روایت حدیث و فعالیت فقهی شهرت داشت. گزارش‌هایی از زهد، عبادت طولانی و انفاق گسترده او نقل شده است. وی از شماری از صحابه روایت کرده و خود نیز راویان متعددی داشته است. دربارهٔ سال درگذشت او اختلاف نقل وجود دارد، اما بیشتر منابع آن را حدود سال‌های ۱۱۷ یا ۱۱۹ هجری دانسته‌اند.

زندگی

حبیب بن ابی ثابت اسدی، مولای بنی‌کاهل، با نام قیس بن دینار شناخته می‌شد و کنیه او ابویحیی بود. وی از تابعیان و فقیهان کوفه به‌شمار می‌رفت و در منابع، به ویژگی‌هایی مانند عبادت طولانی و زهد اشاره شده است. از جمله نقل شده که در سجده‌های طولانی چنان می‌ماند که گویی جان باخته است و بخش قابل توجهی از دارایی خود را انفاق کرده بود.

در رجال حدیث

او از شماری از صحابه از جمله ابن‌عباس، جابر، حکیم بن حزام و انس بن مالک روایت داشته و همچنین روایت‌هایی از مالک، ابن ابی‌اوفی و دیگران به او منسوب است. در برخی گزارش‌ها، جایگاه او در میان فقیهان برجسته کوفه ذکر شده و نام او در کنار حکم بن عیینه و حماد بن ابی‌سلیمان آمده است. بیشتر منابع او را فردی مورد اعتماد در نقل حدیث معرفی کرده‌اند.

در منابع رجالی، دربارهٔ طبقهٔ او اختلاف دیده می‌شود و در شمار اصحاب علی بن ابی‌طالب، سجاد، محمد باقر و جعفر صادق قرار داده شده است، هرچند با توجه به تاریخ درگذشت، درک دورهٔ برخی از این افراد برای او محدود دانسته شده است. بیشتر منابع، درگذشت او را در سال ۱۱۷ یا ۱۱۹ هجری ذکر کرده‌اند.

پانویس

منابع

• اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «حبیب بن ابی ثابت اسدی». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.