ابوبکر بیهقی: تفاوت میان نسخهها
جز (←لید: اصلاح) |
(ابرابزار) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ابوبکر احمد بیهقی''' (۳۸۴–۴۵۸ ق)، فقیه و محدث [[شافعی]]، گرایشهای [[شیعه|تشیعی]] داشت و احادیث فراوانی در فضائل [[علی بن ابیطالب]] روایت کرد. او برای نخستین بار احادیث شافعی را در ده مجلد گردآوری نمود و به تربیت دانشمندان برجستهای چون [[زاهر شحامی]]، [[محمد فراری]] و [[عبدالمنعم قشیری]] پرداخت. بیهقی در [[نیشابور]] درگذشت و در زادگاهش مدفون شد. تألیفات او در حدیث و [[فقه شافعی]] از منابع مهم بهشمار میرود. | |||
== زندگی == | |||
«ابوبکر احمد بن الحسین البیهقی» (۳۸۴–۴۵۸ هـ.ق.)، از محدثان بزرگ اهل سنت است که در خسروگرد نیشابور متولد شده و در بیهق رشد و نمو یافت. از مهمترین افرادی که بر او تأثیر گذار بودند میتوان به «حاکم نیشابوری» و «[[ابوسعد خرگوشی]]» اشاره نمود.{{پنک|جعفریان|۱۳۸۷|صص=۶۴–۶۵}} ابوبکر احمد بیهقی از حفاظ حدیث و فقهای برجسته دوره خود بود که مذهب شافعی داشت، اما گرایش شدیدی به تشیع نشان میداد و احادیث فراوانی در فضائل [[علی بن ابیطالب]] روایت میکرد؛ به حدی که برخی مورخان او را از غلات شیعه پنداشتند. وی در خسروگرد (خسروجرد)، بیست فرسنگی نیشابور و پیش از سبزوار مرکز قراء بیهق، متولد شد. علوم ادبی و اسلامی را در خراسان فراگرفت و در حدیث از اصحاب [[ابوالحسن محمد بن حسین علوی]] و [[محمد بن عبدالله حاکم نیشابوری]] و در فقه شاگرد [[ابوالفتح ناصر بن محمد بن عمر مروزی]] بود.<ref>{{پک|1=اختری|2=۱۳۹۰|ک=دایرةالمعارف جامع اسلامی|ف=بیهقی، ابوبکر احمد}}</ref> | |||
برای جمعآوری و استماع [[حدیث]]، به مناطق مختلف [[خراسان]]، [[عراق]]، [[ناحیه جبال|جبال]] و [[حجاز]] سفر کرد و از ائمه حدیث استماع نمود. در اصول عقاید، از [[ابوالحسن اشعری]] پیروی میکرد، اما تمام تلاش خود را در جمع نصوص [[محمد بن ادریس شافعی]] به کار گرفت و برای نخستین بار احادیث شافعی را در ده مجلد گردآوری کرد. او انسانی پرهیزگار، پرکار و پیرو سیره سلف بود. [[امام الحرمین عبدالملک بن عبدالله]] گفته است: «شافعی بر همه شافعیان فضل دارد، مگر بر ابوبکر بیهقی که با تصانیف بسیار و جمع احادیث شافعی بر او فضیلت دارد.»<ref>{{پک|1=اختری|2=۱۳۹۰|ک=دایرةالمعارف جامع اسلامی|ف=بیهقی، ابوبکر احمد}}</ref> | |||
علمای نیشابور از او خواستند به این شهر برود و بیهقی به نیشابور رفته و به تدریس فقه و حدیث شافعی پرداخت و تا پایان عمر در همانجا ماند. بسیاری از دانشمندان برجسته از مکتب او برخاستند، از جمله [[زاهر شحامی]]، [[محمد فراری]] و [[عبدالمنعم قشیری]]. بیهقی در نیشابور درگذشت و جنازه او به بیهق منتقل شده و در زادگاهش مدفون گردید.<ref>{{پک|1=اختری|2=۱۳۹۰|ک=دایرةالمعارف جامع اسلامی|ف=بیهقی، ابوبکر احمد}}</ref> | |||
== آثار == | |||
از مهمترین تألیفات او میتوان به موارد زیر اشاره کرد:<ref>{{پک|1=اختری|2=۱۳۹۰|ک=دایرةالمعارف جامع اسلامی|ف=بیهقی، ابوبکر احمد}}</ref> | |||
* ''السنن و الآثار'' (در ده مجلد؛ نسخهای از آن به خط بیهقی در [[دارالکتب المصریه]] قاهره محفوظ است) | |||
* ''السنن الکبیره یا الکبری'' | |||
* ''السنن الصغیره یا الصغری'' | |||
* ''دلائل النبوة (ترجمه فارسی توسط دکتر محمود مهدوی دامغانی)'' | |||
* ''مناقب شافعی مطلبی'' | |||
* ''مناقب احمد بن حنبل'' | |||
* ''المعارف'' | |||
* ''المبسوط (در ده جلد)'' | |||
* ''الجامع المصغر فی شعب الایمان'' | |||
* ''الاسماء و الصفات'' | |||
* ''الآداب'' | |||
* ''الترغیب و الترهیب'' | |||
* ''القراءة خلف الامام'' | |||
* ''البعث و النشور'' | |||
* ''الاعتقاد'' | |||
* ''فضائل الصحابهٔ'' | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۷: | خط ۳۳: | ||
=== منابع === | === منابع === | ||
* {{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ سیاسی اسلام|نام=رسول|نام خانوادگی=جعفریان|سال=1387|جلد=1|انتشارات=دلیل ما|شابک=978-964-7528-42-9}} | * {{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ سیاسی اسلام|نام=رسول|نام خانوادگی=جعفریان|سال=1387|جلد=1|انتشارات=دلیل ما|شابک=978-964-7528-42-9}} | ||
* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=اختری|نام=عباسعلی|پیوند نویسنده=|ویراستار=|مقاله=بیهقی، ابوبکر احمد|دانشنامه=[[دایرةالمعارف جامع اسلامی]]|عنوان جلد=دایرةالمعارف جامع اسلامی|سال=۱۳۹۰|ناشر=آرایه|مکان=تهران}} | |||
[[رده:تاریخنگاران مسلمان]] | [[رده:تاریخنگاران مسلمان]] | ||
نسخهٔ ۱۸ اوت ۲۰۲۵، ساعت ۰۲:۳۷
ابوبکر احمد بیهقی (۳۸۴–۴۵۸ ق)، فقیه و محدث شافعی، گرایشهای تشیعی داشت و احادیث فراوانی در فضائل علی بن ابیطالب روایت کرد. او برای نخستین بار احادیث شافعی را در ده مجلد گردآوری نمود و به تربیت دانشمندان برجستهای چون زاهر شحامی، محمد فراری و عبدالمنعم قشیری پرداخت. بیهقی در نیشابور درگذشت و در زادگاهش مدفون شد. تألیفات او در حدیث و فقه شافعی از منابع مهم بهشمار میرود.
زندگی
«ابوبکر احمد بن الحسین البیهقی» (۳۸۴–۴۵۸ هـ.ق.)، از محدثان بزرگ اهل سنت است که در خسروگرد نیشابور متولد شده و در بیهق رشد و نمو یافت. از مهمترین افرادی که بر او تأثیر گذار بودند میتوان به «حاکم نیشابوری» و «ابوسعد خرگوشی» اشاره نمود.[۱] ابوبکر احمد بیهقی از حفاظ حدیث و فقهای برجسته دوره خود بود که مذهب شافعی داشت، اما گرایش شدیدی به تشیع نشان میداد و احادیث فراوانی در فضائل علی بن ابیطالب روایت میکرد؛ به حدی که برخی مورخان او را از غلات شیعه پنداشتند. وی در خسروگرد (خسروجرد)، بیست فرسنگی نیشابور و پیش از سبزوار مرکز قراء بیهق، متولد شد. علوم ادبی و اسلامی را در خراسان فراگرفت و در حدیث از اصحاب ابوالحسن محمد بن حسین علوی و محمد بن عبدالله حاکم نیشابوری و در فقه شاگرد ابوالفتح ناصر بن محمد بن عمر مروزی بود.[۲]
برای جمعآوری و استماع حدیث، به مناطق مختلف خراسان، عراق، جبال و حجاز سفر کرد و از ائمه حدیث استماع نمود. در اصول عقاید، از ابوالحسن اشعری پیروی میکرد، اما تمام تلاش خود را در جمع نصوص محمد بن ادریس شافعی به کار گرفت و برای نخستین بار احادیث شافعی را در ده مجلد گردآوری کرد. او انسانی پرهیزگار، پرکار و پیرو سیره سلف بود. امام الحرمین عبدالملک بن عبدالله گفته است: «شافعی بر همه شافعیان فضل دارد، مگر بر ابوبکر بیهقی که با تصانیف بسیار و جمع احادیث شافعی بر او فضیلت دارد.»[۳]
علمای نیشابور از او خواستند به این شهر برود و بیهقی به نیشابور رفته و به تدریس فقه و حدیث شافعی پرداخت و تا پایان عمر در همانجا ماند. بسیاری از دانشمندان برجسته از مکتب او برخاستند، از جمله زاهر شحامی، محمد فراری و عبدالمنعم قشیری. بیهقی در نیشابور درگذشت و جنازه او به بیهق منتقل شده و در زادگاهش مدفون گردید.[۴]
آثار
از مهمترین تألیفات او میتوان به موارد زیر اشاره کرد:[۵]
- السنن و الآثار (در ده مجلد؛ نسخهای از آن به خط بیهقی در دارالکتب المصریه قاهره محفوظ است)
- السنن الکبیره یا الکبری
- السنن الصغیره یا الصغری
- دلائل النبوة (ترجمه فارسی توسط دکتر محمود مهدوی دامغانی)
- مناقب شافعی مطلبی
- مناقب احمد بن حنبل
- المعارف
- المبسوط (در ده جلد)
- الجامع المصغر فی شعب الایمان
- الاسماء و الصفات
- الآداب
- الترغیب و الترهیب
- القراءة خلف الامام
- البعث و النشور
- الاعتقاد
- فضائل الصحابهٔ
پانویس
ارجاعات
منابع
- جعفریان، رسول (۱۳۸۷). تاریخ سیاسی اسلام. ج. ۱. دلیل ما. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۵۲۸-۴۲-۹.
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «بیهقی، ابوبکر احمد». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.