ابناءالرضا: تفاوت میان نسخهها
Martin8983 (بحث | مشارکتها) (منبع) برچسبها: برگرداندهشده ویرایشگر بصری |
Martin8983 (بحث | مشارکتها) (متنی) برچسبها: برگرداندهشده ویرایشگر بصری |
||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
یکی از راهبردهای اساسی که به وسیله ابناءالرضا در مقابل جریان اعتزال از یک سو و رواج [[حدیث]] گرایی از سوی دیگر پیگیری میگشت، بهرهگیری از فرصتهای مناسب برای معرفی و روشنگری اسلام «فقاهتی» بهشمار میرود که سراسر و تمامیت ارتباط عقل و [[دین]] را به عرضه میدارد. مصادیق گوناگونی از تحلیلهای بنیادی علمهای اعتقادی و عرضه تحلیلهای نادرست [[فقه الرضا|فقه]]<nowiki/>ای برجسته آن دوره که بیشتر در دربارگاه حضور داشتند، به وسیله ابناءالرضا در این دوران وجود دارد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=سیره پیشوایان|سال=1388|نام=مهدی|نام خانوادگی=پیشوایی|ناشر=مؤسسه تحقیقاتی امام صادق (ع)|مکان=قم}}</ref> | یکی از راهبردهای اساسی که به وسیله ابناءالرضا در مقابل جریان اعتزال از یک سو و رواج [[حدیث]] گرایی از سوی دیگر پیگیری میگشت، بهرهگیری از فرصتهای مناسب برای معرفی و روشنگری اسلام «فقاهتی» بهشمار میرود که سراسر و تمامیت ارتباط عقل و [[دین]] را به عرضه میدارد. مصادیق گوناگونی از تحلیلهای بنیادی علمهای اعتقادی و عرضه تحلیلهای نادرست [[فقه الرضا|فقه]]<nowiki/>ای برجسته آن دوره که بیشتر در دربارگاه حضور داشتند، به وسیله ابناءالرضا در این دوران وجود دارد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=سیره پیشوایان|سال=1388|نام=مهدی|نام خانوادگی=پیشوایی|ناشر=مؤسسه تحقیقاتی امام صادق (ع)|مکان=قم}}</ref> | ||
=== معرفی اقتدار علمی === | |||
اثر دیگری که این برخوردها به جا مینهاد، معرفی اقتدار علمی علی و نوادگانش بود. [[حکومت عباسیان]] به هدف در هم کوبیدن بُعد [[حوزه علمیه|علمی]] ابناءالرضا و مورد تردید قرار دادن علم و حتی پیشوایی آنان، جلسات مناظره و گفت و گوی علمی برپا میکرد. در واقع با این کار آنان نه تنها به منظور خویش به سرانجام نمیرسیدند، بلکه جریان آبروریزی و رسوایی خویش میشدند. به این دلیل که محمدبنعلیبن موسی الرضا نخستین رهبری بود که در کودکی به جایگاه [[جریان هدایت الهی|هدایت]] رسید، ایشان مناظرات و گفت و گوهایی برخوردار بوده که بسیار اساسی و کارآمد بهشمار میروند. علت ماهوی آن مناظرات این بود که از یک طرف رهبری او، به خاطر کودکی برای بسیاری از [[شیعیان]] کاملاً محرز نگردیده بود، از این رو برای آرامش قلبی و به عنوان امتحان پرسشهای متعددی از ایشان مینمودند. از طرف دیگر مکتب اعتزال و افراطی گری در تکیه بر عقل اوج گرفته بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=انسان 250 ساله|سال=1390|نام=سیدعلی|نام خانوادگی=خامنه ای|ناشر=مؤسسه جهادی|مکان=تهران}}</ref> | اثر دیگری که این برخوردها به جا مینهاد، معرفی اقتدار علمی علی و نوادگانش بود. [[حکومت عباسیان]] به هدف در هم کوبیدن بُعد [[حوزه علمیه|علمی]] ابناءالرضا و مورد تردید قرار دادن علم و حتی پیشوایی آنان، جلسات مناظره و گفت و گوی علمی برپا میکرد. در واقع با این کار آنان نه تنها به منظور خویش به سرانجام نمیرسیدند، بلکه جریان آبروریزی و رسوایی خویش میشدند. به این دلیل که محمدبنعلیبن موسی الرضا نخستین رهبری بود که در کودکی به جایگاه [[جریان هدایت الهی|هدایت]] رسید، ایشان مناظرات و گفت و گوهایی برخوردار بوده که بسیار اساسی و کارآمد بهشمار میروند. علت ماهوی آن مناظرات این بود که از یک طرف رهبری او، به خاطر کودکی برای بسیاری از [[شیعیان]] کاملاً محرز نگردیده بود، از این رو برای آرامش قلبی و به عنوان امتحان پرسشهای متعددی از ایشان مینمودند. از طرف دیگر مکتب اعتزال و افراطی گری در تکیه بر عقل اوج گرفته بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=انسان 250 ساله|سال=1390|نام=سیدعلی|نام خانوادگی=خامنه ای|ناشر=مؤسسه جهادی|مکان=تهران}}</ref> | ||
== ترسیم الگوی کامل تقوای فردی و جمعی == | |||
یکی از تدابیر تربیتی بنیادین در مبارزه با گسترش معصیت و انحطاط در محیط، ارائه نمونهها و تندیسهای پارسایی در محیط است. ابناءالرضا چنین سیاستی را به شکل برجستهای پیگیری مینمودند به طوری که عنوان «[[محمد تقی|تقی]]» و «[[هادی (اسماء الحسنی)|هادی]]» به رهبر دهم و یازدهم شیعی اعطا گردیده است. حکومت مرکزی، کوششی مداوم داشت تا به پندار خود ایشان را با عیاشیها و انحطاطهای دربار فاسد سازد. [[ابن شهر آشوب]] در کتاب «[[مناقب آل ابیطالب|مناقب]]» از محمد بن ریان روایت نموده است که [[مأمون]] دربارهٔ محمدبنعلیبن موسی به هر نیرنگی دست زد تا شاید بتواند ایشان را همچون خویش دنیاپرستان نماید و به فسق و لهو گرایش دهد. مواجهه علیبنمحمدالهادی در محفل آوازهخوانی که مأمون برگزار کرده بود مثال نمونهای از این دسیسهها و فعالیتها است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=اصول کافی|سال=1390|نام=مححمد بن یعقوب|نام خانوادگی=کلینی|ناشر=دارالثقلین|جلد=1|مکان=تهران}}</ref> | یکی از تدابیر تربیتی بنیادین در مبارزه با گسترش معصیت و انحطاط در محیط، ارائه نمونهها و تندیسهای پارسایی در محیط است. ابناءالرضا چنین سیاستی را به شکل برجستهای پیگیری مینمودند به طوری که عنوان «[[محمد تقی|تقی]]» و «[[هادی (اسماء الحسنی)|هادی]]» به رهبر دهم و یازدهم شیعی اعطا گردیده است. حکومت مرکزی، کوششی مداوم داشت تا به پندار خود ایشان را با عیاشیها و انحطاطهای دربار فاسد سازد. [[ابن شهر آشوب]] در کتاب «[[مناقب آل ابیطالب|مناقب]]» از محمد بن ریان روایت نموده است که [[مأمون]] دربارهٔ محمدبنعلیبن موسی به هر نیرنگی دست زد تا شاید بتواند ایشان را همچون خویش دنیاپرستان نماید و به فسق و لهو گرایش دهد. مواجهه علیبنمحمدالهادی در محفل آوازهخوانی که مأمون برگزار کرده بود مثال نمونهای از این دسیسهها و فعالیتها است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=اصول کافی|سال=1390|نام=مححمد بن یعقوب|نام خانوادگی=کلینی|ناشر=دارالثقلین|جلد=1|مکان=تهران}}</ref> | ||
== حفظ خط انتقال معارف و جریان زنده تعلیم و تربیت == | |||
{{اصلی|علی النقی}} | {{اصلی|علی النقی}} | ||
در اوضاعی که موقعیتهای تعامل ابناءالرضا در این عصر به شدت محدود میشد، مسئولیت اصلی و بنیادین ایشان که انشار و رساندن دانش حقیقی دینی است، به هر صورت مدنظر بود. رهبران این عصر نیز همچون پیشوایان گذشته، یاران را پرورش میدادند و علم خویش را به یاری آنان درمحیط پخش نمودند. این کنشها از زمان محمدبنعلی[[علی بن موسی الرضا|بن موسی]] الرضا تا حسنبنعلی[[حسن عسکری|عسکری]] به دلیل فشارهای حکومتی و محدودیت فراوان، دولت بسیار محدود بود و بدین جهت شمار ناقلان و تربیت شدگان روش آنان نسبت به زمان جعفربنمحمد[[جعفر صادق|صادق]] تنزل پیدا کرد. با این وجود باید در نظر گرفت که در میان همین شمار یاران اندک و راویان ایشان، شخصیتهای برجسته و افراد نامداری از قبیل [[علی بن مهزیار اهوازی|علی بن مهزیار]]، [[احمد بن محمد بن ابی نصر بزنطی]]، زکریا بن آدم، [[محمد بن احمد بن اسماعیل بن بزیع|محمد بن اسماعیل بن بزیع،]] [[حسین بن سعید اهوازی]]، احمد بن محمد بن خالد برقی تربیت شدند که هر فرد در میدان دانشی و استنباطی، تکیهگاهی محسوب میشد و حتی عدهای آثار فراوانی دارا بودند. علاوه بر این، نقل کنندگان روایات محمدبنعلیموسی فقط در دانشمندان شیعی محدود نمیگردند، بلکه راویان و علمای [[فهرست فرق و مذاهب کلامی سنی|سنی]] مذهبان نیز دانشها و واقعیتهای دینی را از ایشان روایت نمودهاند. به عنوان مثال [[خطیب بغدادی|احمد بن علی خطیب بغدادی]] روایاتی با سلسله سند خویش از ایشان روایت نموده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=اعیان الشیعه|سال=1421|نام=عبدالحسین|نام خانوادگی=امین|ناشر=دارالتعارف|مکان=بیروت}}</ref> | در اوضاعی که موقعیتهای تعامل ابناءالرضا در این عصر به شدت محدود میشد، مسئولیت اصلی و بنیادین ایشان که انشار و رساندن دانش حقیقی دینی است، به هر صورت مدنظر بود. رهبران این عصر نیز همچون پیشوایان گذشته، یاران را پرورش میدادند و علم خویش را به یاری آنان درمحیط پخش نمودند. این کنشها از زمان محمدبنعلی[[علی بن موسی الرضا|بن موسی]] الرضا تا حسنبنعلی[[حسن عسکری|عسکری]] به دلیل فشارهای حکومتی و محدودیت فراوان، دولت بسیار محدود بود و بدین جهت شمار ناقلان و تربیت شدگان روش آنان نسبت به زمان جعفربنمحمد[[جعفر صادق|صادق]] تنزل پیدا کرد. با این وجود باید در نظر گرفت که در میان همین شمار یاران اندک و راویان ایشان، شخصیتهای برجسته و افراد نامداری از قبیل [[علی بن مهزیار اهوازی|علی بن مهزیار]]، [[احمد بن محمد بن ابی نصر بزنطی]]، زکریا بن آدم، [[محمد بن احمد بن اسماعیل بن بزیع|محمد بن اسماعیل بن بزیع،]] [[حسین بن سعید اهوازی]]، احمد بن محمد بن خالد برقی تربیت شدند که هر فرد در میدان دانشی و استنباطی، تکیهگاهی محسوب میشد و حتی عدهای آثار فراوانی دارا بودند. علاوه بر این، نقل کنندگان روایات محمدبنعلیموسی فقط در دانشمندان شیعی محدود نمیگردند، بلکه راویان و علمای [[فهرست فرق و مذاهب کلامی سنی|سنی]] مذهبان نیز دانشها و واقعیتهای دینی را از ایشان روایت نمودهاند. به عنوان مثال [[خطیب بغدادی|احمد بن علی خطیب بغدادی]] روایاتی با سلسله سند خویش از ایشان روایت نموده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=اعیان الشیعه|سال=1421|نام=عبدالحسین|نام خانوادگی=امین|ناشر=دارالتعارف|مکان=بیروت}}</ref> | ||
نسخهٔ ۴ اکتبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۱:۴۳
ابناءالرضا محمدبن علی، علی بن محمد، حسن بن علی عسکری | |
|---|---|
| اطلاعات شخصی | |
| علت مرگ | مسمومیت |
| محل دفن | سامرا |
| دین | اسلام |
| مکتب | اسلام، شیعه |
| مذهب | شیعه |
| اشتغال | فرهنگی، سیاسی، مذهبی و دینی |
(محمدبنعلیموسی، علیبنمحمدهادی، حسنبنعلیعسکری)
در برابر نیازهای فرهنگی و مسائل موجود در جامعه، ابناءالرضا به اجرای سیاستهای فرهنگی مختلفی دست زدند که ناظر به مسائل فرهنگی خاص طراحی و اجرا میشد.
یکی از راهبردهای اساسی در برابر جریان اعتزال و حدیث گرایی معرفی اسلام «فقاهتی» بود. حرکت بعدی نشان دادن بعدعلمی رهبران شیعی بود، که همراه بود با نشان دادن تقوای عملی و انتقال معارف دینی.
سیاستهای فرهنگی
رشد عقلانیت دینی عمومی و معرفی مرجعیت علمی فرزندان علیبنموسی الرضا
یکی از راهبردهای اساسی که به وسیله ابناءالرضا در مقابل جریان اعتزال از یک سو و رواج حدیث گرایی از سوی دیگر پیگیری میگشت، بهرهگیری از فرصتهای مناسب برای معرفی و روشنگری اسلام «فقاهتی» بهشمار میرود که سراسر و تمامیت ارتباط عقل و دین را به عرضه میدارد. مصادیق گوناگونی از تحلیلهای بنیادی علمهای اعتقادی و عرضه تحلیلهای نادرست فقهای برجسته آن دوره که بیشتر در دربارگاه حضور داشتند، به وسیله ابناءالرضا در این دوران وجود دارد.[۱]
معرفی اقتدار علمی
اثر دیگری که این برخوردها به جا مینهاد، معرفی اقتدار علمی علی و نوادگانش بود. حکومت عباسیان به هدف در هم کوبیدن بُعد علمی ابناءالرضا و مورد تردید قرار دادن علم و حتی پیشوایی آنان، جلسات مناظره و گفت و گوی علمی برپا میکرد. در واقع با این کار آنان نه تنها به منظور خویش به سرانجام نمیرسیدند، بلکه جریان آبروریزی و رسوایی خویش میشدند. به این دلیل که محمدبنعلیبن موسی الرضا نخستین رهبری بود که در کودکی به جایگاه هدایت رسید، ایشان مناظرات و گفت و گوهایی برخوردار بوده که بسیار اساسی و کارآمد بهشمار میروند. علت ماهوی آن مناظرات این بود که از یک طرف رهبری او، به خاطر کودکی برای بسیاری از شیعیان کاملاً محرز نگردیده بود، از این رو برای آرامش قلبی و به عنوان امتحان پرسشهای متعددی از ایشان مینمودند. از طرف دیگر مکتب اعتزال و افراطی گری در تکیه بر عقل اوج گرفته بود.[۲]
ترسیم الگوی کامل تقوای فردی و جمعی
یکی از تدابیر تربیتی بنیادین در مبارزه با گسترش معصیت و انحطاط در محیط، ارائه نمونهها و تندیسهای پارسایی در محیط است. ابناءالرضا چنین سیاستی را به شکل برجستهای پیگیری مینمودند به طوری که عنوان «تقی» و «هادی» به رهبر دهم و یازدهم شیعی اعطا گردیده است. حکومت مرکزی، کوششی مداوم داشت تا به پندار خود ایشان را با عیاشیها و انحطاطهای دربار فاسد سازد. ابن شهر آشوب در کتاب «مناقب» از محمد بن ریان روایت نموده است که مأمون دربارهٔ محمدبنعلیبن موسی به هر نیرنگی دست زد تا شاید بتواند ایشان را همچون خویش دنیاپرستان نماید و به فسق و لهو گرایش دهد. مواجهه علیبنمحمدالهادی در محفل آوازهخوانی که مأمون برگزار کرده بود مثال نمونهای از این دسیسهها و فعالیتها است.[۳]
حفظ خط انتقال معارف و جریان زنده تعلیم و تربیت
در اوضاعی که موقعیتهای تعامل ابناءالرضا در این عصر به شدت محدود میشد، مسئولیت اصلی و بنیادین ایشان که انشار و رساندن دانش حقیقی دینی است، به هر صورت مدنظر بود. رهبران این عصر نیز همچون پیشوایان گذشته، یاران را پرورش میدادند و علم خویش را به یاری آنان درمحیط پخش نمودند. این کنشها از زمان محمدبنعلیبن موسی الرضا تا حسنبنعلیعسکری به دلیل فشارهای حکومتی و محدودیت فراوان، دولت بسیار محدود بود و بدین جهت شمار ناقلان و تربیت شدگان روش آنان نسبت به زمان جعفربنمحمدصادق تنزل پیدا کرد. با این وجود باید در نظر گرفت که در میان همین شمار یاران اندک و راویان ایشان، شخصیتهای برجسته و افراد نامداری از قبیل علی بن مهزیار، احمد بن محمد بن ابی نصر بزنطی، زکریا بن آدم، محمد بن اسماعیل بن بزیع، حسین بن سعید اهوازی، احمد بن محمد بن خالد برقی تربیت شدند که هر فرد در میدان دانشی و استنباطی، تکیهگاهی محسوب میشد و حتی عدهای آثار فراوانی دارا بودند. علاوه بر این، نقل کنندگان روایات محمدبنعلیموسی فقط در دانشمندان شیعی محدود نمیگردند، بلکه راویان و علمای سنی مذهبان نیز دانشها و واقعیتهای دینی را از ایشان روایت نمودهاند. به عنوان مثال احمد بن علی خطیب بغدادی روایاتی با سلسله سند خویش از ایشان روایت نموده است.[۴]
پانویس
ارجاعات
پیشوایی، سیره پیشوایان، ۵۵۱-۵۵۵.
عخامنه ای، انسان250 ساله، ۳۲۱.
کلینی، اصول کافی، ۱: ۴۹۳.
امین، اعیان الشیعه، ۲: ۳۵.
منابع
| ابناءالرضا | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| نام | نام | کنیه | لقب | سن
رسیدن به امامت |
سال | محل تولد | مدفن | مدت عمر | مدت امامت | دلیل
شهادت |
خلفای
هم دوره |
شهادت به
دستور | ||
| پدر | مادر | تولد | شهادت | |||||||||||
| محمد | رضا | سبیکه | ابوجعفر | تقی، جواد | ۸ | ۱۹۵ ه.ق | ۲۲۰ ه.ق | مدینه | قبرستان
قریش بغداد |
۲۵ | ۱۷ | مسمومیت | مأمون، معتصم | معتصم |
| علی | محمدتقی | سمانه | ابوالحسن | نقی، هادی
ابوالحسن الثالث |
۸ | ۲۲۰ ه.ق | ۲۵۴ ه.ق | صریا | سامرا،
منزل خودش |
۴۱ | ۳۴ | مسمومیت | معتصم، واثق،
متوکل،منتصر، مستعین، معتز |
معتز |
| حسن | علی نقی | حُدَیثه
(سوسن) |
ابومحمد | عسکری، نقی،
زکی |
۲۲ | ۲۳۲
ه.ق |
۲۶۰ ه.ق | سامرا | سامرا،
منزل خودش |
۲۸ | ۶ | مسمومیت | المعتزبالله
المهتدی بالله، المعتمدبالله |
معتمد |
مکانهای مقدس اسلامی | ||
|---|---|---|
| شهرهای مقدس شیعه |  | |
| جاهای مقدس شیعه | مساجد: مسجدالحرام • مسجدالنبی • مسجدالاقصی • قبةالصخره • مسجد قبا • مسجد ذوقبلتین • مسجد کوفه • مسجد سهله • مسجد جمکران حرمها: حرم علی بن ابیطالب • حرم امام حسین • بقیع • حرم کاظمین • حرم امام رضا • حرم عسکریین • حرم عباس بن علی • حرم زینب کبری • حرم فاطمه معصومه • حرم رقیه • بابالصغیر • مرقد دانیال • مقبره شهدای احد • آرامگاه سید حسن مدرس • امامزادهها: حرم شاه عبدالعظیم • حرم شاهچراغ • امامزاده سید مرتضی • امامزاده سیدحمزه کاشمر • ... تکیه • حسینیه • مهدیه | |
| شهرهای مقدس اهل سنت | ||
| جاهای مقدس اهل سنت | ||
