حاطب بن ابیبلتعة
حاطب بن ابیبلتعة از صحابه پیامبر اسلام و از شرکتکنندگان در غزوه بدر بود. او بهسبب ماجرای ارسال نامهای به مکه پیش از فتح این شهر شناخته میشود که در تاریخ اسلامی، به نزول آیهای از سوره ممتحنه انجامید. حاطب همچنین بهعنوان فرستاده محمد به دربار مقوقس، حاکم اسکندریه، اعزام شد و تا دوران خلافت عثمان زندگی کرد.
زندگی
«حاطب بن ابیبلتعة بن عمرو بن عمیر بن سلمه بن صعب بن سهل اللخمی» از صحابه پیامبر اسلام و همپیمان بنیاسد بن عبدالعزی، یا زبیر، و بنا بر نقلی از موالی عبدالله بن حمید بن زهیر بن حارث بن اسد بود. در شرکت او در غزوه بدر اختلافی گزارش نشده است. وی در میان صحابه به عنوان فردی آشنا با امور بازرگانی شناخته میشد.[۱]
در آستانه فتح مکه، حاطب نامهای برای برخی از مردم مکه نوشت و آنان را از قصد محمد برای حرکت به سوی این شهر آگاه ساخت. در پی این اقدام، آیه نخست سوره ممتحنه نازل شد. عمر خواستار مجازات او شد، اما محمد علت این رفتار را از حاطب جویا شد و او توضیح داد که این کار را برای حمایت از خانوادهاش در مکه انجام داده و در ایمان خود تردیدی نداشته است. پس از این توضیح، عذر او پذیرفته شد.[۲]
حاطب بن ابیبلتعة بهعنوان فرستاده محمد به سوی مقوقس، پادشاه اسکندریه، اعزام شد و این مأموریت از طریق روایت فرزندش عبدالرحمن نقل شده است. برخی منابع او را در دوره جاهلیت از سواران و شاعران قریش دانستهاند. بر پایه گزارشهایی، وی در سال ۳۰ هجری قمری و در حدود ۶۵ سالگی، در دوران خلافت عثمان درگذشت. در زبان عربی، مثلی با عبارت «صفقة لم یشهدها حاطب» به او منسوب شده است که برای کاری بهکار میرود که بدون حضور فرد خبره انجام شود.[۳]
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «حاطب بن ابی بلتعة». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.