غفلت

غفلت به معنای ناآگاهی یا کم توجهی نسبت به امور مهم زندگی، مسئولیت ها و حقایق اخلاقی و دینی است. این مفهوم در قرآن، روایات اسلامی و ادبیات عرفانی بارها مطرح شده است و همواره به عنوان یکی از موانع رشد فردی و اجتماعی یاد شده است. غفلت می تواند انسان را از یاد خدا، فرصت های معنوی .مسئولیت های اجتماعی دور کند و پیامد های منفی برای فرد و جامعه به دنبال داشته باشد.

غفلت در اصطلاح

در کتاب اخلاق اسلامی اینطور آمده که:غفلت به معنای فراموش کردن بی خبرگشتن ندانستن چیزی و نادانی، غفلت از خود، خودفراموشی و جهل به خود است غفلت از آخرت نادان بودن نسبت به آخرت است معنایی که نزدیک به غفلت است، فراموشی و بی‌خبری است که همان عدم التفات می‌باشد اگر بخواهیم تعریف کوتاهی از غفلت داشته باشیم باید بگوییم:غفلت عبارت است از جهل مشروط است نادان بودن به یک مطلب به شرط سرگرم شدن به غیر فرق بین غفلت و جهل در این است که غفلت امر موجودی توأم با عدم است ولی جهل عدم محض است

اثرات غفلت بر نفس

التفات به خود و فطرت‌های موجود در نفس موجب توجه به خدا و آخرت می‌شود که نفس غیر خود سرگرم شود غرق در امور دنیوی می‌گردد التفات و توجه به خود را از دست می‌دهد. عدم توجه و التفات به خود اولین اثری است که در نفس می‌گذارد غفلت از خود یا خودفراموشی است که اثر بعدی آن خدا فراموشی و آخرت فراموشی می‌باشد که این دو اثر در مجموع سبب از خود بیگانگی انسان می‌شود

خود فراموشی

اولین اثر غفلت بر نفس خود فراموشی است اما این خود تمام مراتب نفس نیست زیرا خود فراموشی تمام مراتب ممکن نیست. شخص وقتی گرسنه شد احساس نیازمندی به غذا می‌کند به دنبال ارضا غریزه‌ جنسی است و… و اگر فراموشی در تمام مراتب نفس بود، این احساس در مرتبه غرایز حیوانی هم منفی بود بنابراین منظور از خود فراموشی بی‌توجهی و واگذاشتن مرتبه عالی نفس است فراموشی روح انسانی و فطرت‌های والای انسانی است. آنگاه که تمام توجه انسان معطوف به مرتبه حیوانی نفس باشد فطرت‌ها و خواسته‌های روح انسانی به فراموشی سپرده می‌شود و انسان در حد حیوانیت قرار می‌گیرد.