حدیث ثقلین: تفاوت میان نسخه‌ها

از اسلامیکال
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بصریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
(در حال تکمیل مقاله)
خط ۱: خط ۱:
کلمه عربی «'''ثقل'''» در لغت به معنای کالای گرانبها است و در اینجا «'''[[ثقلین]]'''» به معنای دو چیز گرانبها است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=سید احمد نوابی|کد زبان=fa|نشانی=http://shiastudies.com/fa/%D8%AB%D9%82%D9%84%DB%8C%D9%86-%DB%8C%D8%B9%D9%86%DB%8C-%DA%86%D9%87%D8%9F/|عنوان=ثقلین یعنی چه؟|وبگاه=}}</ref> حدیث ثقلین به دو چیز گرانبهایی اشاره می کند که [[محمد|پیامبر اسلام]]  به پیروان خود توصیه می کند که پس از خود به آن بچسبند و ذکر می کند که اگر این دو چیز را محکم بگیرید، گمراه نمی شوید.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Majma‘ al-Bahrayn|جلد=5|صفحه=331}}</ref>
کلمه عربی «'''ثقل'''» در لغت به معنای کالای گرانبها است و در اینجا «'''[[ثقلین]]'''» به معنای دو چیز گرانبها است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=سید احمد نوابی|کد زبان=fa|نشانی=http://shiastudies.com/fa/%D8%AB%D9%82%D9%84%DB%8C%D9%86-%DB%8C%D8%B9%D9%86%DB%8C-%DA%86%D9%87%D8%9F/|عنوان=ثقلین یعنی چه؟|وبگاه=}}</ref> '''حدیث ثقلین''' به دو چیز گرانبهایی اشاره می کند که [[محمد|پیامبر اسلام]] به پیروان خود توصیه می کند که پس از او به آن بچسبند و ذکر می کند که اگر این دو چیز را محکم بگیرید، گمراه نمی شوید.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Majma‘ al-Bahrayn|جلد=5|صفحه=331}}</ref>


== متن حدیث ==
== متن حدیث ==
من [<nowiki/>[[محمد]]] در میان شما دو گنج به جای گذاشتم که اگر به آنها بچسبید، پس از من گمراه نخواهید شد. یکی از آنها بزرگتر از دیگری است: کتاب خدا ([[قرآن]]) که ریسمانی است که از آسمان به زمین کشیده شده است و دومی عترت و[[اهل بیت]] من است. این دو از هم جدا نمی‌شوند تا اینکه به حوض [فراوانی در بهشت، [[کوثر]]] بازگردند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=Sahih Muslim|کد زبان=EN|نشانی=https://sunnah.com/muslim:2408a|عنوان=Sunnah}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی|عنوان کتاب=دانشنامه بزرگ اسلامی|پیوند نویسنده=http://lib.eshia.ir/23022/17/6300/%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB_%D8%AB%D9%82%D9%84%DB%8C%D9%86|جلد=17|صفحه=6300}}</ref>
حدیث ثقلین از [[احادیث]] [[متواتر]] و مشهور [[اسلامی]] است منقول از [[پیامبر اسلام]] که در مورد جایگاه [[قرآن]] و [[اهل بیت]] بیان شده است.
 
==== متن عربی: ====
انّی تارک فیکم الثقلین (و فی روایة خلیفتین) أحدهما أکبر من الآخر کتاب الله حبل ممدود من السماء إلى الأرض و عترتی أهل بیتی و انّهما لن یفترقا حتّی يردا علیّ الحوض<ref>{{پک|الامین|۱۳۷۱|ک=اعیان الشیعه|ص=۳۶۵|ج=۱}}</ref>
 
==== ترجمه: ====
من [<nowiki/>[[محمد]]] در میان شما دو گنج (در روایتی دیگر دو خلیفه) به جای گذاشتم که اگر به آنها بچسبید، پس از من گمراه نخواهید شد. یکی از آنها بزرگتر از دیگری است: کتاب خدا ([[قرآن]]) که ریسمانی است که از آسمان به زمین کشیده شده است و دومی عترت و [[اهل بیت]] من است. این دو از هم جدا نمی‌شوند تا اینکه به حوض [فراوانی در بهشت، [[کوثر]]] بازگردند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=Sahih Muslim|کد زبان=EN|نشانی=https://sunnah.com/muslim:2408a|عنوان=Sunnah}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی|عنوان کتاب=دانشنامه بزرگ اسلامی|پیوند نویسنده=http://lib.eshia.ir/23022/17/6300/%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB_%D8%AB%D9%82%D9%84%DB%8C%D9%86|جلد=17|صفحه=6300}}</ref>


== انواع حدیث ==
== انواع حدیث ==
خط ۸: خط ۱۴:


انواع دیگری از این حدیث وجود دارد و در میان مکاتب مختلف فکری، همگی بر قرآن به عنوان اولین ثقه اتفاق نظر دارند. برخی از روایات ا[[هل سنت]] در حدیث ثقلین، [[سنت]] یعنی سیره محمدی را جایگزین اهل بیت می کنند. این حدیث از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است زیرا محمد امت خود را به هدایت پس از خود توصیه می کند و به صراحت ذکر می کند و هشدار می دهد که یک یا هر دو مورد را ترک نکنند و تأکید می کند که این دو مورد از هم جدا نمی شوند تا در بهشت در کنار حوض با او ملاقات کنند. به وضوح به نظر می رسد که تغییر در اصل روایت به دلیل تغییر عمدی در متن تاریخی پس از او است.<ref>{{یادکرد وب|کد زبان=EN|نشانی=https://www.islamquest.net/en/archive/fa24250|عنوان=Which of the two versions of Hadith Thaqalayn are more authentic?}}</ref>
انواع دیگری از این حدیث وجود دارد و در میان مکاتب مختلف فکری، همگی بر قرآن به عنوان اولین ثقه اتفاق نظر دارند. برخی از روایات ا[[هل سنت]] در حدیث ثقلین، [[سنت]] یعنی سیره محمدی را جایگزین اهل بیت می کنند. این حدیث از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است زیرا محمد امت خود را به هدایت پس از خود توصیه می کند و به صراحت ذکر می کند و هشدار می دهد که یک یا هر دو مورد را ترک نکنند و تأکید می کند که این دو مورد از هم جدا نمی شوند تا در بهشت در کنار حوض با او ملاقات کنند. به وضوح به نظر می رسد که تغییر در اصل روایت به دلیل تغییر عمدی در متن تاریخی پس از او است.<ref>{{یادکرد وب|کد زبان=EN|نشانی=https://www.islamquest.net/en/archive/fa24250|عنوان=Which of the two versions of Hadith Thaqalayn are more authentic?}}</ref>
==منابع==
 
<references />
== زمان و مکان صدور حدیث ==
پیامبر اسلام در طول دوره رسالت خود تنها دو سخنرانی با بیش از صدهزار شنونده داشته است. یکی روز [[عرفه]] (نهم [[ذی‌ الحجه]] سال ۱۰ ق) و دیگری در [[رویداد غدیر خم|غدیر خم]] (۱۸ ذی الحجه سال ۱۰ ق) که در هر دو مورد حدیث ثقلین با همان قرائت مشهور «کتاب الله و عترتی» نقل شده است. در کل بیان این حدیث توسط محمد در ۶ مورد انجام شده است:<ref>{{پک|مهدوی پور|۱۳۸۹|ک=حدیث ثقلین با دو قرائت|ص=۱۹|ج=}}</ref><ref>{{پک|خوئی|۱۴۲۴|ک=علی امام البرره|ص=۲۹۲-۳۰۴|ج=۱}}</ref>
 
۱. بازگشت از طائف، سال ۸ هجری
 
۲. روز عرفه، نهم ذی الحجه، سال ۱۰ هجری، [[عرفات]]
 
۳. دوازده ذی الحجه، سال ۱۰ هجری، [[مسجد خیف]]، [[منی]]<ref>{{پک|ابن کثیر|۱۴۱۵|ک=البدایة و النهایة|ص=۲۰۲|ج=۵}}</ref>
 
۴. روز عید غدیر، هجده ذی الحجه، سال ۱۰ هجری، سرزمین [[غدیر خم]]
 
۵. در آستانه مرگ، اواخر صفر، سال ۱۱ هجری، [[مسجدالنبی]]
 
۶. در بستر مرگ، بیست و هشت صفر، سال ۱۱ هجری، در حجره شریفه
== راویان و منابع ==
[[علامه امینی]] در ''[[الغدیر]]'' متن گفتار پیامبر اسلام (مشهور به [[حدیث غدیر]]) را از صد و ده تن از [[صحابه]] به نقل از منابع [[اهل سنت]] بیان کرده است.<ref>{{پک|امینی|۱۴۱۶|ک=الغدیر|ص=۴۱-۱۴۴|ج=۱}}</ref> او در این کتاب قسمت‌هایی از سخنرانی طولانی پیامبر در روز غدیر را آورده که در بعضی از آنها حدیث ثقلین با قرائت مشهور «کتاب الله و عترتی» آمده است. (به نقل از [[ام سلمه]]، [[جابر بن عبدالله انصاری|جابر]]، [[حذیفه]]، [[زید بن ارقم]]، [[عامر بن لیلی]] و [[علی بن ابی‌طالب]]). با توجه به تکرار این حدیث در موارد مختلف، حدیث مذکور در تمامی طبقات به حد تواتر رسیده که نام چهل تن از صحابه که متن روایت آنها صحیح است، در ذیل آورده می‌شود:<ref>{{پک|امینی|۱۴۱۶|ک=الغدیر|ص=۴۸-۱۳۰|ج=۱}}</ref>
 
۱.[[ابو ایوب انصاری]] ۲.[[ابوذر غفاری]] ۳.ابو رافع ۴.[[ابو سعید خدری]] ۵.ابو شریح خزاعی ۶.ابو قدامه انصاری ۷.ابو لیلی انصاری ۸.[[ابو هریره]] ۹.[[ابو الهیثم بن تیهان]] ۱۰.[[انس بن مالک]] ۱۱.[[براء بن عازب]] ۱۲. جابربن عبدالله انصاری ۱۳.[[جبیر بن مطعم]] ۱۴.جریر بن عبدالله ۱۵.حبشی بن جناده ۱۶.حذیفه بن اسید ۱۷.حذیفه بن ثابت ۱۸.[[حذیفه بن یمان]] ۱۹.[[حسن بن علی]] ع ۲۰.[[خزیمه بن ثابت]] ۲۱.زید بن ارقم ۲۲.[[زید بن اسلم]] ۲۳.[[زید بن ثابت]] ۲۴. [[سعد بن ابی وقاص]] ۲۵.[[سلمان فارسی|سلمان]] ۲۶.[[سهل بن سعد]] ۲۷.[[ضمره اسلمی]] ۲۸.[[طلحه بن عبدالله تیمی]] ۲۹.عامر بن لیلی ۳۰.[[عبدالرحمن بن عوف]] ۳۱.عبدالله بن حنطب ۳۲.[[عبدالله بن عباس]] ۳۳.[[عبدالله بن عمر]] ۳۴.[[عدی بن حاتم]] ۳۵.عقبه بن عامر ۳۶.علی بن ابی‌طالب ۳۷.[[عمار یاسر]] ۳۸.[[عمر بن خطاب]] ۳۹.[[عمرو عاص|عمروعاص]] ۴۰.[[مقداد بن اسود]].
 
سه نفر از [[صحابیات]] نیز حدیث ثقلین را [[روایت]] کرده‌اند: ۱.[[فاطمه زهرا]] (دختر پیامبر) ۲.ام سلمه ([[همسران پیامبر|همسر پیامبر]]) ۳.[[ام ایمن]] (از زنان بهشتی)<ref>{{پک|امینی|۱۴۱۶|ک=الغدیر|ص=۳۱۱|ج=۱}}</ref>
 
[[ابن حجر هیتمی|ابن حجر]] نیز راویان حدیث ثقلین را بیش از بیست تن از صحابه می‌داند.<ref>{{پک|ابن حجر هیتمی|۱۳۸۵|ک=صواعق المحرقة|ص=۱۵۰|ج=۱}}</ref>
 
== پانویس ==
=== ارجاعات ===
{{پانویس|۴|اندازه=ریز}}
 
=== منابع ===
 
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=ابن‌ حجر هیتمی|نام=|پیوند نویسنده=ابن حجر هیتمی|پیوند نویسنده۲=|پیوند ویراستار=|عنوان=صواعق المحرقة|کوشش=عبدالوهاب عبداللطیف|ویرایش=|سری=|سال=۱۳۸۵|ناشر=مکتبة القاهره|مکان=مصر|زبان=عربی|گفتاورد=|پی‌نوشت=|مترجم=|شابک=|پیوند=}}
 
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=ابن‌کثیر دمشقی|نام=|پیوند نویسنده=ابن‌کثیر دمشقی|پیوند نویسنده۲=|پیوند ویراستار=|عنوان=البدایة و النهایة|کوشش=|ویرایش=|سری=|سال=۱۴۱۵|ناشر=مکتبة المعارف|مکان=بیروت|زبان=عربی|گفتاورد=|پی‌نوشت=|مترجم=|شابک=|پیوند=}}
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=امینی|نام=عبدالحسین|پیوند نویسنده=عبدالحسین امینی|پیوند نویسنده۲=|پیوند ویراستار=|عنوان=الغدیر|کوشش=|ویرایش=|سری=|سال=۱۴۱۶|ناشر=مرکز دایرة المعارف فقه اسلامی|مکان=قم|زبان=|گفتاورد=|پی‌نوشت=|مترجم=|شابک=|پیوند=}}
 
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=الامین|نام=السید محسن|پیوند نویسنده=السید محسن الامین|پیوند نویسنده۲=|پیوند ویراستار=|عنوان=اعیان الشیعه|کوشش=حسن الامین|ویرایش=|سری=|سال=۱۳۷۱|ناشر=دار التعارف للمطبوعات بیروت|مکان=بیروت|زبان=عربی|گفتاورد=|پی‌نوشت=|مترجم=|شابک=|پیوند=https://lib.eshia.ir/71735/1/365}}
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=خوئی|نام=سید ابوالقاسم|پیوند نویسنده=سید ابوالقاسم خوئی|پیوند نویسنده۲=|پیوند ویراستار=|عنوان=علی امام البرره|کوشش=سید محمد مهدی خرسان|ویرایش=|سری=|سال=۱۴۲۴|ناشر=دارالهادی|مکان=قم|زبان=عربی|گفتاورد=|پی‌نوشت=|مترجم=|شابک=|پیوند=https://noorlib.ir/book/info/15058/}}
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=مهدوی پور|نام=علی اکبر|پیوند نویسنده=علی اکبر مهدوی پور|پیوند نویسنده۲=|پیوند ویراستار=|عنوان=حدیث ثقلین با دو قرائت|کوشش=|ویرایش=|سری=|سال=۱۳۸۹|ناشر=انتشارات رسالت|مکان=قم|زبان=فارسی|گفتاورد=|پی‌نوشت=|مترجم=|شابک=|پیوند=https://noorlib.ir/book/view/142852/}}

نسخهٔ ‏۲۰ ژوئن ۲۰۲۵، ساعت ۱۵:۲۵

کلمه عربی «ثقل» در لغت به معنای کالای گرانبها است و در اینجا «ثقلین» به معنای دو چیز گرانبها است.[۱] حدیث ثقلین به دو چیز گرانبهایی اشاره می کند که پیامبر اسلام به پیروان خود توصیه می کند که پس از او به آن بچسبند و ذکر می کند که اگر این دو چیز را محکم بگیرید، گمراه نمی شوید.[۲]

متن حدیث

حدیث ثقلین از احادیث متواتر و مشهور اسلامی است منقول از پیامبر اسلام که در مورد جایگاه قرآن و اهل بیت بیان شده است.

متن عربی:

انّی تارک فیکم الثقلین (و فی روایة خلیفتین) أحدهما أکبر من الآخر کتاب الله حبل ممدود من السماء إلى الأرض و عترتی أهل بیتی و انّهما لن یفترقا حتّی يردا علیّ الحوض[۳]

ترجمه:

من [محمد] در میان شما دو گنج (در روایتی دیگر دو خلیفه) به جای گذاشتم که اگر به آنها بچسبید، پس از من گمراه نخواهید شد. یکی از آنها بزرگتر از دیگری است: کتاب خدا (قرآن) که ریسمانی است که از آسمان به زمین کشیده شده است و دومی عترت و اهل بیت من است. این دو از هم جدا نمی‌شوند تا اینکه به حوض [فراوانی در بهشت، کوثر] بازگردند.[۴][۵]

انواع حدیث

ظاهراً این روایت بارها از سوی محمد نقل شده است، اما بالاترین و معتبرترین روایت این حدیث مربوط به واقعه غدیر خم است که محمد پس از آخرین حج خود در پایان آخرین سال زندگی خود خطبه ای ایراد کرد.[۶]

انواع دیگری از این حدیث وجود دارد و در میان مکاتب مختلف فکری، همگی بر قرآن به عنوان اولین ثقه اتفاق نظر دارند. برخی از روایات اهل سنت در حدیث ثقلین، سنت یعنی سیره محمدی را جایگزین اهل بیت می کنند. این حدیث از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است زیرا محمد امت خود را به هدایت پس از خود توصیه می کند و به صراحت ذکر می کند و هشدار می دهد که یک یا هر دو مورد را ترک نکنند و تأکید می کند که این دو مورد از هم جدا نمی شوند تا در بهشت در کنار حوض با او ملاقات کنند. به وضوح به نظر می رسد که تغییر در اصل روایت به دلیل تغییر عمدی در متن تاریخی پس از او است.[۷]

زمان و مکان صدور حدیث

پیامبر اسلام در طول دوره رسالت خود تنها دو سخنرانی با بیش از صدهزار شنونده داشته است. یکی روز عرفه (نهم ذی‌ الحجه سال ۱۰ ق) و دیگری در غدیر خم (۱۸ ذی الحجه سال ۱۰ ق) که در هر دو مورد حدیث ثقلین با همان قرائت مشهور «کتاب الله و عترتی» نقل شده است. در کل بیان این حدیث توسط محمد در ۶ مورد انجام شده است:[۸][۹]

۱. بازگشت از طائف، سال ۸ هجری

۲. روز عرفه، نهم ذی الحجه، سال ۱۰ هجری، عرفات

۳. دوازده ذی الحجه، سال ۱۰ هجری، مسجد خیف، منی[۱۰]

۴. روز عید غدیر، هجده ذی الحجه، سال ۱۰ هجری، سرزمین غدیر خم

۵. در آستانه مرگ، اواخر صفر، سال ۱۱ هجری، مسجدالنبی

۶. در بستر مرگ، بیست و هشت صفر، سال ۱۱ هجری، در حجره شریفه

راویان و منابع

علامه امینی در الغدیر متن گفتار پیامبر اسلام (مشهور به حدیث غدیر) را از صد و ده تن از صحابه به نقل از منابع اهل سنت بیان کرده است.[۱۱] او در این کتاب قسمت‌هایی از سخنرانی طولانی پیامبر در روز غدیر را آورده که در بعضی از آنها حدیث ثقلین با قرائت مشهور «کتاب الله و عترتی» آمده است. (به نقل از ام سلمه، جابر، حذیفه، زید بن ارقم، عامر بن لیلی و علی بن ابی‌طالب). با توجه به تکرار این حدیث در موارد مختلف، حدیث مذکور در تمامی طبقات به حد تواتر رسیده که نام چهل تن از صحابه که متن روایت آنها صحیح است، در ذیل آورده می‌شود:[۱۲]

۱.ابو ایوب انصاری ۲.ابوذر غفاری ۳.ابو رافع ۴.ابو سعید خدری ۵.ابو شریح خزاعی ۶.ابو قدامه انصاری ۷.ابو لیلی انصاری ۸.ابو هریره ۹.ابو الهیثم بن تیهان ۱۰.انس بن مالک ۱۱.براء بن عازب ۱۲. جابربن عبدالله انصاری ۱۳.جبیر بن مطعم ۱۴.جریر بن عبدالله ۱۵.حبشی بن جناده ۱۶.حذیفه بن اسید ۱۷.حذیفه بن ثابت ۱۸.حذیفه بن یمان ۱۹.حسن بن علی ع ۲۰.خزیمه بن ثابت ۲۱.زید بن ارقم ۲۲.زید بن اسلم ۲۳.زید بن ثابت ۲۴. سعد بن ابی وقاص ۲۵.سلمان ۲۶.سهل بن سعد ۲۷.ضمره اسلمی ۲۸.طلحه بن عبدالله تیمی ۲۹.عامر بن لیلی ۳۰.عبدالرحمن بن عوف ۳۱.عبدالله بن حنطب ۳۲.عبدالله بن عباس ۳۳.عبدالله بن عمر ۳۴.عدی بن حاتم ۳۵.عقبه بن عامر ۳۶.علی بن ابی‌طالب ۳۷.عمار یاسر ۳۸.عمر بن خطاب ۳۹.عمروعاص ۴۰.مقداد بن اسود.

سه نفر از صحابیات نیز حدیث ثقلین را روایت کرده‌اند: ۱.فاطمه زهرا (دختر پیامبر) ۲.ام سلمه (همسر پیامبر) ۳.ام ایمن (از زنان بهشتی)[۱۳]

ابن حجر نیز راویان حدیث ثقلین را بیش از بیست تن از صحابه می‌داند.[۱۴]

پانویس

ارجاعات

  1. ↑ سید احمد نوابی. «ثقلین یعنی چه؟».
  2. ↑ Majma‘ al-Bahrayn. ج. ۵. ص. ۳۳۱.
  3. ↑ الامین، اعیان الشیعه، ۱:‎ ۳۶۵.
  4. ↑ Sahih Muslim. "Sunnah" (به انگلیسی).
  5. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی. ج. ۱۷. ص. ۶۳۰۰.
  6. ↑ "Some Sahih Versions of the Hadith" (به انگلیسی).
  7. ↑ "Which of the two versions of Hadith Thaqalayn are more authentic?" (به انگلیسی).
  8. ↑ مهدوی پور، حدیث ثقلین با دو قرائت، ۱۹.
  9. ↑ خوئی، علی امام البرره، ۱:‎ ۲۹۲-۳۰۴.
  10. ↑ ابن کثیر، البدایة و النهایة، ۵:‎ ۲۰۲.
  11. ↑ امینی، الغدیر، ۱:‎ ۴۱-۱۴۴.
  12. ↑ امینی، الغدیر، ۱:‎ ۴۸-۱۳۰.
  13. ↑ امینی، الغدیر، ۱:‎ ۳۱۱.
  14. ↑ ابن حجر هیتمی، صواعق المحرقة، ۱:‎ ۱۵۰.

منابع

  • ابن‌ حجر هیتمی (۱۳۸۵). صواعق المحرقة (به عربی). به کوشش عبدالوهاب عبداللطیف. مصر: مکتبة القاهره.
برگرفته از «https://www.islamical.org/w/index.php?title=حدیث_ثقلین&oldid=125045»