ابن ابیجمهور احسائی
| ابن ابیجمهور احسائی | |
|---|---|
| ابن ابی جمهور احسائی | |
| اطلاعات شخصی | |
| نام کامل | محمد بن زینالدّین علی بن ابراهیم بن حسن ابن ابراهیم بن ابی جمهور احسائی |
| زاده | در نیمه اول قرن ۹ لحصا یا احساء، بحرین |
| درگذشته | ۹۴۰ احساء |
| محل زندگی | احساء |
| محل تحصیل | احساء |
| اطلاعات آموزشی | |
| استادان | شرفالدین حسن بن عبدالکریم فتّال علی بن هلال جزایری |
| تألیفات | عوالی اللئالی العزیزیة فی احادیث الدینیة رساله البرمکیة فقه الصلوة الیومیة التحفة الحسینیة فی شرح الرّسالة الالفیة المسالک الجامعیة فی شرح الالفیة الشهیدیة تحفة القاصدین فی معرفة اصطلاح المحدّثین و … |
ابن ابیجُمهور احسائی، فقیه، متکلم و عارف برجسته شیعه در قرن ۹ هجری بود که در احساء عربستان متولد شد و پس از تحصیل در نجف، به خراسان سفر کرد. او در علم کلام، فقه و عرفان تبحر داشت و تألیفات زیادی به جا گذاشت. علاوه بر آن، در محبت اهلبیت افراط میکرد و به ایجاد هماهنگی بین فلسفه، عرفان و علم کلام میپرداخت. آثار او مورد انتقاد فقهای شیعه قرار گرفت و به ادعای منابع شیعی، در مناظرات علمی با علمای اهلسنت نیز موفق بود.
زندگی
محمد بن زینالدین ابیالحسن علی بن حسامالدین بن ابیجُمهور، معروف به ابن ابیجُمهور احسائی، از علمای برجسته شیعه، فقیه، متکلم، محدث و عارف بزرگ بود. وی در احساء، واقع در عربستان شرقی، در کنار خلیج فارس متولد شد و در همانجا تحصیلات خود را در علوم شرعی و ادبی آغاز کرد. سپس به نجف رفته و در آنجا تحت نظر اساتیدی چون شرفالدین حسن بن عبدالکریم فتال غروی، خادم آستان علوی، به تحصیل علوم منقول و معقول پرداخت.[۱]
احسائی در سال ۸۷۷ قمری عازم سفر حج شد و در راه بازگشت مدتی در شام توقف کرد. وی همچنین یک ماه در کرک نوح (اردن امروز) در نزد شیخالاسلام علی بن هلال جزایری حضور شاگردی کرد و همانند معاصرش، محقق کرکی، از او حدیث شنید. در سال ۸۷۹ قمری از طریق عراق به خراسان سفر کرد و تا پایان عمر در آنجا اقامت داشت. از اجازهنامهای که در ۹۱۲ قمری به شرفالدین محمود طالقانی برای روایت کتاب «غوالی اللآلی» داده شده است، میتوان نتیجه گرفت که وی تا آن سال زنده بود.[۲]
انتقادها
ابن ابیجُمهور در محبت اهل بیت افراط میکرد و میکوشید تا بین عرفان و فلسفه با علم کلام هماهنگی ایجاد کند. او تأکید زیادی بر رأی و ذوق خود در صحت روایات داشت و با فقهای معاصر خود در این زمینه اختلاف نظر داشت. در قرنهای دهم و یازدهم، فقهای شیعه مانند علامه مجلسی از تألیفات او انتقاد کرده و او را به سهلانگاری و بیاحتیاطی در مسائل تصوف متهم میکردند.[۳]
آثار
از ابن ابیجُمهور هفده کتاب در کلام، فقه، اصول و حدیث باقی مانده است، از جمله کتابهای «الاقطاب الفقهیهٔ»، «الوظائف الدینیهٔ علی مذهب الامامیهٔ»، «درایه النهایهٔ فی الحکمهٔ الاشراقیهٔ»، «زاد المسافرین فی اصول الدین»، «درر اللالی المعادیهٔ فی الاحادیث الفقهیهٔ»، «المجلی» (در عرفان و اخلاق) و «غوالی اللآلی». به گفته منابع شیعی، وی در مناظرههای علمی با علمای اهل سنت موفق بود و شرح مناظراتش را در رسالهای به نگارش درآورده است.[۴]
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ابن ابیجمهور احسائی». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.