سید رضی

سید رضی شاعر و فقیه و سیاستمدار ایرانی بود.

زندگی‌نامه

محمد بن حسین، مشهور به شریف رضی، یکی از چهره‌های برجسته جهان تشیع و مجاهدان واقعی در عرصه‌های دانش و سیاست بود. وی در سال ۳۵۹ ق در بغداد به دنیا آمد؛ پدرش ابو احمد حسین بن موسی، از بزرگان و نقیب علویان، و نسبش با پنج واسطه به موسی بن جعفر می‌رسید، و مادرش فاطمه، از نوادگان سجاد ابن حسین، زنی باایمان و دوستدار علم بود که محمد ابن محمد ابن نعمان کتاب «أحکام النساء» را به درخواست او تألیف کرد. محمد ابن حسین از کودکی هوش و استعداد خارق‌العاده‌ای داشت و در ۱۷ سالگی به تصنیف، تألیف و تدریس پرداخت؛ وی ادیب و شاعری زبردست بود و با گردآوری کتاب شریف «نهج البلاغه» نام خود را به‌واسطه جد و مولایش، علی ابن ابی طالب، جاودان ساخت. او در سال ۴۰۶ ق در سن ۴۷ سالگی درگذشت و ابتدا در منزل خود در بغداد به خاک سپرده شد و بعدها به مدفن خانوادگی در کربلا منتقل گردید.

مهم‌ترین شخصیت شیعی، شیخ مفید، علاوه بر دقّتش در احادیث، از جنبه عقلی نیز تلاش زیادی دربازشناسی و شناساندن عقاید شیعی داشت. به نظر می‌رسد عنصر جدیدی که در قرن چهارم بیشتر وارد تفکر شیعی شد، مسائل عقلی بود.

سیّد رضی در طرفداری از عقاید شیعه با تمام توان و نیرو به پاخاسته بود، برای اثبات عقاید حقّه شیعه از هیچ تلاشی فروگذار نمی‌کرد. از طرف دیگر تا آن زمان شیعه مجالی برای بازگو کردن عقاید خویش نیافته بود. و در زمان سیّد بود که استادش شیخ مفید توانست مباحث کلامی شیعه را در محافل علمی، جانی تازه ببخشد و شاگردان وی از جمله سید رضی که با حکومت وقت نیز ارتباط داشتند، از فرصت استفاده کردند و در این برهه از زمان عقاید شیعه را در محافل و مجالس و کتب علمی خویش مطرح نمودند تا بدین وسیله حقّانیّت مذهب تشیّع را ثابت نمایند.

سیدرضی از جمله فقیهانی است که ولایت و زعامت سیاسی جامعه اسلامی را حق مسلم خود می‌دانست و حاکمان وقت را جائر قلمداد می‌کرد و برای استیفای این حق مانند پدر خویش، قسمتی از مناصب سیاسی و دولتی را از طرف امرای آل بویه به عهده گرفت؛ این مناصب عبارتند از نقابت، امارت حاج، ریاست دیوان مظالم و… که هر یک را به اختصار شرح می‌دهیم.

سید مرتضی یکی دیگر از فقیهان است که موقعیت ممتازی در نزد امرا، وزیران و حتی خلفای عباسی داشت و تعدادی از تإلیفات خود را به تقاضای آنان و به عنوان دستور العملی برای حاکمان نوشته است؛ از آن جمله کتاب ارزشمند الانتصار است که به تقاضای وزیر عمیدالدوله نوشت.