ابوحنیفه دینوری

دانشمند مسلمان ابوحنیفه دینوری
عنوان	ابوحنیفه دینوری
متولد	۸۱۵ میلادی (۲۱۲–۲۱۳ هجری قمری)
درگذشته	۸۹۶ میلادی (۲۸۲–۲۸۳ هجری قمری)
دوران	دوران طلایی اسلام
علاقه اصلی	گیاه‌شناسی، تاریخ‌نگار، جغرافی‌دان، متالورژی، ستاره‌شناس و ریاضی‌دان

احمد بن داود بن ونند دینوری مشهور به ابوحنیفه دینوری، از ادیبان، جغرافی‌دان، همه‌چیزدان، گیاه‌شناس، تاریخ‌نگار، ستاره‌شناس و ریاضی‌دان ایرانی و مسلمان بود.

زندگی

ابوحنیفه دینوری، از مردم دینور از شهرهای جبال (نزدیک کرمانشاه) بود. وی ادبیات را از بصریین و کوفیین آموخت و نزد سکیت و ابن‌سکیت شاگردی کرد. او در بسیاری از علوم چون نحو، لغت، هندسه و علوم هند متخصص بود و در علم روایت، صادق و ثقه دانسته می‌شد. ابن‌ندیم، صاحب الفهرست سال درگذشت او را ذکر نکرده است اما در کتاب روضات به نقل از بغیه گفته شده است که او به سال ۲۸۲ یا ۲۹۰ ه‍.ق درگذشته است و حاجی خلیفه سال ۲۸۱ ه‍.ق را نیز بر این اختلاف افزوده است.

لکلرک دربارهٔ ابوحنیفه گفته است که وی بزرگ‌ترین گیاهشناس مشرق بود و از اینکه ابن ابی‌اصیبعه از زندگی او غفلت کرده است، تعجب می‌کند. او می‌گوید ابن‌بیطار حدود پنجاه گیاه را که گذشتگان بر آن اطلاع نداشتند از ابوحنیفه نقل می‌کند و در همه جا مشهود و هویداست که دینوری به نقل اکتفا نکرده و خودش انواع گیاهان مشروحه کتاب خود را دیده و فحص و تتبع کرده است.

آثار

از جمله آثار او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: کتاب تفسیر القرآن، کتاب الانواء، اصلاح المنطق، لحن العامه، حساب الدور و الوصایا، الوصایا، کتاب الزیج، کتاب النبات، کتاب الجبر و المقابله، جواهر العلم، الرد علی رصد الأصبهانی، کتاب الشعر و الشعراء، کتاب التاریخ، الاخبار الطوال، کتاب فی حساب الخطائین، القبلهٔ و الزوال، البحث فی حساب الهند، کتاب الجمع و التفریق و نوادر الجبر. حاجی خلیفه کتاب تفسیر اصلاح المنطق را نیز از آثار منسوب به دینوری نام برده است و صاحب روضات به نقل از بغیه کتاب الباه را بر آن افزوده است.

پانویس

منابع

• اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ابوحنیفه». دایره‌المعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.