ابنفوطی
ابنفُوَطی، که با نامهای ابنصابونی و کمالالدین عبدالرزاق بن احمد بن محمد نیز شناخته میشود، از دانشمندان برجسته سده هفتم هجری، در زمینه حدیث، تاریخ و حکمت فعالیت داشت. پس از سقوط بغداد به دست هلاکو، نزد خواجه نصیرالدین طوسی پرورش یافت و در رصدخانه مراغه همکاری کرد. از مهمترین آثار او میتوان به مجمع الآداب و تاریخ عالم اشاره کرد.
زندگی
ابنصابونی، کمالالدین عبدالرزاق بن احمد بن محمد، که با نام «ابن فُوطی» نیز شناخته میشود، از دانشمندان سرشناس در زمینه حدیث، تاریخ و حکمت در سده هفتم هجری بود. او در سال ۶۴۲ قمری زاده شد و در سال ۷۲۳ قمری درگذشت. به گفته برخی منابع، از نوادگان معن بن زائده شیبانی بوده است.[۱]
پس از حمله هلاکو به بغداد و سقوط این شهر، ابن فوطی به اسارت درآمد و در شمار غنایم جنگی به خواجه نصیرالدین طوسی واگذار شد. وی در کنار خواجه به فراگیری علوم و فنون پرداخت و بهسبب خوشنویسی ممتازش، نسخهبرداری از آثار طوسی و دیگر کتابها را بر عهده گرفت. هنگامی که نصیرالدین طوسی رصدخانه مراغه را بنیان گذاشت، ابنفوطی از دستیاران او در این پروژه علمی بود.[۲]
پس از آن، به بغداد بازگشت و به سمت کتابدار مدرسه مستنصریه منصوب شد. این موقعیت به او امکان داد تا به مطالعه گسترده منابع تاریخی بپردازد و فعالیت علمی و تألیفاتی خود را توسعه دهد.[۳]
آثار
از آثار برجسته او میتوان به موارد زیر اشاره کرد:[۴]
- مجمع الآداب فی معجم الأسماء علی معجم الألقاب، در پنجاه مجلد؛
- درر الأصداف فی غرر الأوصاف، در بیست مجلد؛
- تلقیح الأفهام فی المؤتلف و المختلف؛
- تاریخ عالم از آغاز آفرینش تا سقوط بغداد؛
- الدرر الناصعه فی شعراء المائه السابعه؛
- الحوادث الجامعه و التجارب النافعه فی المائه السابعه.
او همچنین اشعاری به زبان فارسی و عربی سروده است.[۵]
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ابنصابونی». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.
- اهالی بغداد
- اهالی مرو
- تاریخنگاران اهل عراق
- تاریخنگاران سده ۱۳ (میلادی)
- تاریخنگاران سده ۱۴ (میلادی)
- تاریخنگاران عرب
- تاریخنگاران مسلمان عرب
- تاریخنگاران مسلمان
- درگذشتگان ۱۳۲۳ (میلادی)
- درگذشتگان ۷۲۳ (قمری)
- زادگان ۱۲۴۴ (میلادی)
- عربهای سده ۱۳ (میلادی)
- عربهای سده ۱۴ (میلادی)
- کتابداران اهل ایران
- کتابدارها
- مسلمانان اهل عراق
- نویسندگان اهل بغداد