آیات سجده‌دار واجب: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۹ اکتبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۷:۵۶

آیات سجده‌دار واجب، نوعی از آیات قران هستند که به باور مسلمانان، پس از قرائت آنها، باید سجده انجام شود. ۴ آیه در قرآن از دیدگاه اسلامی، چنین اند.

آیات سجده واجب

آیه ۶۲سوره نجم

متن آیه:فَاسْجُدُوا لِلَّهِ وَاعْبُدُوا ۩

ترجمه آیه: حال که قیامت و عذاب‌های آن را پیش رو دارید برای محفوظ ماندنشان خدارا سجده کنید.^[۱]

آیه۱۹سوره علق

متن آیه:کَلَّا لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ وَاقْتَرِبْ ۩

ترجمه آیه: چنین نیست [که بتواند برای نجات خود کاری کند]، هرگز از او اطاعت مکن، و سجده کن و به خدا تقرب جوی.^[۲]

آیه۱۵سوره سجده

متن آیه:إِنَّمَا یُؤْمِنُ بِآیَاتِنَا الَّذِینَ إِذَا ذُکِّرُوا بِهَا خَرُّوا سُجَّدًا وَسَبَّحُوا بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَهُمْ لَا یَسْتَکْبِرُونَ ۩

ترجمه آیه:فقط کسانی به آیات ما ایمان می‌آورند که وقتی به وسیله آن آیات به آنان تذکر داده شود، سجده کنان به رو درمی‌افتند و همراه با سپاس، پروردگارشان را از هر عیب و نقصی تنزیه می‌کنند در حالی که [از سجده و سپاس و تنزیه] تکبّر و سرکشی نمی‌ورزند.^[۳]

آیه۳۷سوره فصلت

متن آیه:وَمِنْ آیَاتِهِ اللَّیْلُ وَالنَّهَارُ وَالشَّمْسُ وَالْقَمَرُ ۚ لَا تَسْجُدُوا لِلشَّمْسِ وَلَا لِلْقَمَرِ وَاسْجُدُوا لِلَّهِ الَّذِی خَلَقَهُنَّ إِنْ کُنْتُمْ إِیَّاهُ تَعْبُدُونَ ۩

ترجمه آیه:از نشانه‌های [ربوبیت و قدرت] او شب و روز و خورشید و ماه است؛ نه برای خورشید سجده کنید و نه برای ماه، برای خدایی که آنان را آفرید، سجده کنید، اگر می‌خواهید فقط او را بپرستید.^[۴]

فهرست آیات سجده واجب

فهرست آیات سجده‌دار قرآن
شماره	سوره	شماره آیه	جز	محل نزول	نوع سجده
۱	نجم	۶۲	۲۷	مکه	واجب
۲	علق	۱۹	۳۰	مکه	واجب
۳	سجده	۱۵	۲۱	مکه	واجب
۴	فصلت	۳۷	۲۴	مکه	واجب

برخی از احکام آیات سجده دار

احکام ذکر شده براساس فتوای رهبر معظم انقلاب است.^[۵]

در چهار سورهٔ «النجم»، «اقرأ»، «الم تنزیل» و «حم سجده» هر کدام یک آیهٔ سجده وجود دارد. هر کس این آیات را بخواند یا به آن‌ها گوش دهد، پس از پایان یافتن آیه باید بی‌درنگ سجده کند؛ و اگر فراموش کرد، هر زمان که به یاد آورد، سجده بر او واجب است.
اگر شخصی هنگام تلاوت آیهٔ سجده، آن را از دیگری نیز بشنود، در صورتی که با توجه گوش دهد باید دو سجده انجام دهد؛ اما اگر تنها شنیدن اتفاق بیفتد و گوش فرا ندهد، یک سجده کافی خواهد بود.
در خارج از نماز، اگر کسی در حال سجده آیهٔ سجده را بخواند یا به آن گوش دهد، لازم است سر از سجده برداشته و دوباره سجده کند.
شنیدن آیهٔ سجده از فردی که قصد تلاوت قرآن ندارد یا از وسیله‌ای مانند گرامافون، موجب وجوب سجده نمی‌شود؛ ولی اگر آن آیه از دستگاهی پخش شود که صدای خود انسان را بازمی‌گرداند، در این حالت سجده واجب خواهد بود.
در سجدهٔ واجب قرآن، سجده کردن بر چیزهایی که خوراکی یا پوشیدنی هستند صحیح نیست، اما رعایت دیگر شرایط سجده که در نماز لازم است، در اینجا ضروری نمی‌باشد.
در سجدهٔ واجب قرآن باید به گونه‌ای عمل شود که آن را سجده به‌شمار آورند. همین که پیشانی با قصد سجده بر زمین گذاشته شود کافی است، حتی اگر ذکری گفته نشود. با این حال، ذکر گفتن مستحب است و بهترین ذکر آن است که چنین گفته شود: «لا إِلهَ إِلّا اللّهُ حَقّاً حَقّاً، لَا إِلهَ إِلّا اللّهُ إِیماناً وَ تَصدِیقاً، لَا إِلهَ إِلّا اللّهُ عُبُودِیَّهً وَ رِقّاً، سَجَدتُ لَکَ یا رَبِّ تَعَبُّداً وَ رِقّاً، لَا مُستَنکِفاً وَ لَا مُستَکبِراً، بَل أَنَا عَبدٌ ذَلِیلٌ ضَعِیفٌ خَائِفٌ مُستَجِیرٌ»

پانویس

↑ قرآن. انتشارات اثر قلم. ۱۴۰۰. ص. ۵۲۸.
↑ قرآن. انتشارات اثرقلم. ۱۴۰۰. ص. ۵۹۷.
↑ قرآن. انتشارات اثر قلم. ۱۴۰۰. صص. ۴۱۶.
↑ قرآن. انتشارات اثر قلم. ۱۴۰۰. ص. ۴۸۰.
↑ «احکام آیات سجده واجب».

[1] قرآن. انتشارات اثر قلم. ۱۴۰۰. ص. ۵۲۸.

[2] قرآن. انتشارات اثرقلم. ۱۴۰۰. ص. ۵۹۷.

[3] قرآن. انتشارات اثر قلم. ۱۴۰۰. صص. ۴۱۶.

[4] قرآن. انتشارات اثر قلم. ۱۴۰۰. ص. ۴۸۰.

[5] «احکام آیات سجده واجب».

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
+[[پرونده:Photo21445944093.jpg|بندانگشتی|تصویری گرافتی از  یک مرد در حال سجده]]
+'''آیات سجده‌دار واجب'''، نوعی از آیات قران هستند که به باور [[مسلمان|مسلمانان]]، پس از قرائت آنها، باید سجده انجام شود. ۴ آیه در قرآن از دیدگاه اسلامی، چنین اند.
 == آیات سجده واجب ==
+=== آیه ۶۲سوره نجم ===
+متن آیه:فَاسْجُدُوا لِلَّهِ وَاعْبُدُوا ۩
-=== سوره نجم آیه 62 ===
+ترجمه آیه: حال که قیامت و عذاب‌های آن را پیش رو دارید برای محفوظ ماندنشان خدارا سجده کنید.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=قرآن|سال=۱۴۰۰|ناشر=انتشارات اثر قلم|صفحه=۵۲۸}}</ref>
-متن آیه: فَاسْجُدُوا لِلَّهِ وَاعْبُدُوا ۩
-ترجمه آیه: پس [با این وصف که قیامتی سنگین در پی دارید، بیایید] خدا را سجده کنید و بپرستید.
-=== سوره علق آیه19 ===
+=== آیه۱۹سوره علق ===
-متن آیه: كَلَّا لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ وَاقْتَرِبْ ۩
+متن آیه:کَلَّا لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ وَاقْتَرِبْ ۩
-ترجمه آیه: این چنین نیست [که بتواند برای نجات خود کاری کند]، هرگز از او اطاعت مکن، و سجده کن و به خدا تقرب جوی.
+ترجمه آیه: چنین نیست [که بتواند برای نجات خود کاری کند]، هرگز از او اطاعت مکن، و سجده کن و به خدا تقرب جوی.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=قرآن|سال=۱۴۰۰|ناشر=انتشارات اثرقلم|صفحه=۵۹۷}}</ref>
-=== سوره سجده آیه15 ===
+=== آیه۱۵سوره سجده ===
-متن آیه: إِنَّمَا يُؤْمِنُ بِآيَاتِنَا الَّذِينَ إِذَا ذُكِّرُوا بِهَا خَرُّوا سُجَّدًا وَسَبَّحُوا بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَهُمْ لَا يَسْتَكْبِرُونَ ۩
+متن آیه:إِنَّمَا یُؤْمِنُ بِآیَاتِنَا الَّذِینَ إِذَا ذُکِّرُوا بِهَا خَرُّوا سُجَّدًا وَسَبَّحُوا بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَهُمْ لَا یَسْتَکْبِرُونَ ۩
-ترجمه آیه:فقط کسانی به آیات ما ایمان می آورند که وقتی به وسیله آن آیات به آنان تذکر داده شود، سجده کنان به رو در می افتند و همراه با سپاس، پروردگارشان را از هر عیب و نقصی تنزیه می کنند در حالی که [از سجده و سپاس و تنزیه] تکبّر و سرکشی نمی ورزند؛
+ترجمه آیه:فقط کسانی به آیات ما ایمان می‌آورند که وقتی به وسیله آن آیات به آنان تذکر داده شود، سجده کنان به رو درمی‌افتند و همراه با سپاس، پروردگارشان را از هر عیب و نقصی تنزیه می‌کنند در حالی که [از سجده و سپاس و تنزیه] تکبّر و سرکشی نمی‌ورزند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=قرآن|سال=۱۴۰۰|ناشر=انتشارات اثر قلم|صفحه‌ها=۴۱۶}}</ref>
-=== سوره فصلت آیه 37 ===
+=== آیه۳۷سوره فصلت ===
-متن آیه: وَمِنْ آيَاتِهِ اللَّيْلُ وَالنَّهَارُ وَالشَّمْسُ وَالْقَمَرُ ۚ لَا تَسْجُدُوا لِلشَّمْسِ وَلَا لِلْقَمَرِ وَاسْجُدُوا لِلَّهِ الَّذِي خَلَقَهُنَّ إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ ۩
+متن آیه:وَمِنْ آیَاتِهِ اللَّیْلُ وَالنَّهَارُ وَالشَّمْسُ وَالْقَمَرُ ۚ لَا تَسْجُدُوا لِلشَّمْسِ وَلَا لِلْقَمَرِ وَاسْجُدُوا لِلَّهِ الَّذِی خَلَقَهُنَّ إِنْ کُنْتُمْ إِیَّاهُ تَعْبُدُونَ ۩
-ترجمه آیه:از نشانه های [ربوبیت و قدرت] او شب و روز و خورشید و ماه است؛ نه برای خورشید سجده کنید و نه برای ماه، برای خدایی که آنان را آفرید، سجده کنید، اگر می خواهید فقط او را بپرستید؛
+ترجمه آیه:از نشانه‌های [ربوبیت و قدرت] او شب و روز و خورشید و ماه است؛ نه برای خورشید سجده کنید و نه برای ماه، برای خدایی که آنان را آفرید، سجده کنید، اگر می‌خواهید فقط او را بپرستید.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=قرآن|سال=۱۴۰۰|ناشر=انتشارات اثر قلم|صفحه=۴۸۰}}</ref>
-== برخی از احکام آیه سجده واجب ==
+== فهرست آیات سجده واجب ==
+{| class="wikitable sortable" style="border: 1px solid #000; border-collapse: collapse;"
+|+ فهرست آیات سجده‌دار قرآن
+|-
+! style="background-color: #add8e6; border: 1px solid #000;" | شماره
+! style="background-color: #add8e6; border: 1px solid #000;" | سوره
+! style="background-color: #add8e6; border: 1px solid #000;" | شماره آیه
+! style="background-color: #add8e6; border: 1px solid #000;" | جز
+! style="background-color: #add8e6; border: 1px solid #000;" | محل نزول
+! style="background-color: #add8e6; border: 1px solid #000;" | نوع سجده
+|-
+| style="background-color: ; border: 1px solid #000;" | ۱
+| style="background-color: ; border: 1px solid #000;" | نجم
+| style="background-color: ; border: 1px solid #000;" | ۶۲
+| style="background-color: ; border: 1px solid #000;" | ۲۷
+| style="background-color: ; border: 1px solid #000;" | مکه
+| style="background-color: #90ee90; border: 1px solid #000;" | واجب
+|-
+| style="background-color: ; border: 1px solid #000;" | ۲
+| style="background-color: ; border: 1px solid #000;" | علق
+| style="background-color: ; border: 1px solid #000;" | ۱۹
+| style="background-color: ; border: 1px solid #000;" | ۳۰
+| style="background-color: ; border: 1px solid #000;" | مکه
+| style="background-color: #90ee90; border: 1px solid #000;" | واجب
+|-
+| style="background-color: ; border: 1px solid #000;" | ۳
+| style="background-color: ; border: 1px solid #000;" | سجده
+| style="background-color: ; border: 1px solid #000;" | ۱۵
+| style="background-color: ; border: 1px solid #000;" | ۲۱
+| style="background-color: ; border: 1px solid #000;" | مکه
+| style="background-color: #90ee90; border: 1px solid #000;" | واجب
+|-
+| style="background-color: ; border: 1px solid #000;" | ۴
+| style="background-color: ; border: 1px solid #000;" | فصلت
+| style="background-color: ; border: 1px solid #000;" | ۳۷
+| style="background-color: ; border: 1px solid #000;" | ۲۴
+| style="background-color: ; border: 1px solid #000;" | مکه
+| style="background-color: #90ee90; border: 1px solid #000;" | واجب
+|}
-* در چهار سوره‌ی «النجم»، «اقرأ»، «الم تنزیل» و «حم سجده» هر کدام یک آیه‌ی سجده وجود دارد. هر کس این آیات را تلاوت کند یا به تلاوت آن‌ها گوش فرا دهد، پس از پایان یافتن آیه لازم است بلافاصله سجده نماید. و اگر این کار را از یاد برد، هر زمان به خاطر آورد باید سجده را انجام دهد.
+== برخی از احکام آیات سجده دار ==
-* اگر شخصی هنگام خواندن آیه‌ی سجده، آن را از دیگری نیز بشنود، در صورتی که به آن گوش فرا دهد باید دو بار سجده کند؛ اما اگر تنها شنیده باشد و گوش نداده باشد، یک سجده کافی خواهد بود.
+احکام ذکر شده براساس فتوای رهبر معظم انقلاب است.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://hadana.ir/سجده-های-واجب-قرآن-و-احکام-آن/|عنوان=احکام آیات سجده واجب}}</ref>
-* خارج از نماز، هرگاه در حال سجده آیه‌ی سجده را بخواند یا به آن گوش دهد، لازم است سر از سجده برداشته و دوباره به سجده رود.
+# در چهار سورهٔ «النجم»، «اقرأ»، «الم تنزیل» و «حم سجده» هر کدام یک آیهٔ سجده وجود دارد. هر کس این آیات را بخواند یا به آن‌ها گوش دهد، پس از پایان یافتن آیه باید بی‌درنگ سجده کند؛ و اگر فراموش کرد، هر زمان که به یاد آورد، سجده بر او واجب است.
-* اگر آیه‌ی سجده را از فردی بشنود که قصد تلاوت قرآن ندارد، یا آن را از وسیله‌ای مانند گرامافون بشنود، انجام سجده لازم نیست؛ اما اگر از ابزاری بشنود که صدای خود او را بازمی‌گرداند، سجده بر او واجب می‌شود.
+# اگر شخصی هنگام تلاوت آیهٔ سجده، آن را از دیگری نیز بشنود، در صورتی که با توجه گوش دهد باید دو سجده انجام دهد؛ اما اگر تنها شنیدن اتفاق بیفتد و گوش فرا ندهد، یک سجده کافی خواهد بود.
-* در سجده‌ی واجب قرآن، سجده بر اشیای خوراکی و پوشاکی صحیح نیست؛ اما رعایت دیگر شرایط سجده که در نماز لازم است، در اینجا الزامی نمی‌باشد.
+# در خارج از نماز، اگر کسی در حال سجده آیهٔ سجده را بخواند یا به آن گوش دهد، لازم است سر از سجده برداشته و دوباره سجده کند.
-* در سجده واجب قرآن باید طوری عمل کند که بگویند سجده کرده است
+# شنیدن آیهٔ سجده از فردی که قصد تلاوت قرآن ندارد یا از وسیله‌ای مانند گرامافون، موجب وجوب سجده نمی‌شود؛ ولی اگر آن آیه از دستگاهی پخش شود که صدای خود انسان را بازمی‌گرداند، در این حالت سجده واجب خواهد بود.
+# در سجدهٔ واجب قرآن، سجده کردن بر چیزهایی که خوراکی یا پوشیدنی هستند صحیح نیست، اما رعایت دیگر شرایط سجده که در نماز لازم است، در اینجا ضروری نمی‌باشد.
+# در سجدهٔ واجب قرآن باید به گونه‌ای عمل شود که آن را سجده به‌شمار آورند. همین که پیشانی با قصد سجده بر زمین گذاشته شود کافی است، حتی اگر ذکری گفته نشود. با این حال، ذکر گفتن مستحب است و بهترین ذکر آن است که چنین گفته شود: «لا إِلهَ إِلّا اللّهُ حَقّاً حَقّاً، لَا إِلهَ إِلّا اللّهُ إِیماناً وَ تَصدِیقاً، لَا إِلهَ إِلّا اللّهُ عُبُودِیَّهً وَ رِقّاً، سَجَدتُ لَکَ یا رَبِّ تَعَبُّداً وَ رِقّاً، لَا مُستَنکِفاً وَ لَا مُستَکبِراً، بَل أَنَا عَبدٌ ذَلِیلٌ ضَعِیفٌ خَائِفٌ مُستَجِیرٌ»
-هر گاه در سجده واجب قرآن پیشانی را به قصد سجده به زمین بگذارد، اگر چه ذکر نگوید کافی است و گفتن ذکر، مستحب است و بهتر است بگوید : «لا إِله َ إِلَّا اللّه ُ حَقّا حَقّا لَا إِله َ الّا اللّه ُ ایماناً وَ تَصدِیقاً لَا إِله َ إِلَّا اللّه ُ عُبُودِیَّهً وَ رِقًّا سَجَدت ُ لَک َ یا رَب ِّ تَعَبُّداً وَ رِقًّا لَا مُستَنکِفاً وَ لَا مُستَکبِراً بَل أَنَا عَبدٌ ذَلِیل ٌ ضَعِیف ٌ خَائِف ٌ مُستَجِیرٌ».
+== پانویس ==
+{{پانویس}}{{قرآن/آیه‌ها}}
+[[رده:قرآن]]
+[[رده:اصطلاحات قرآنی]]