آیه اکمال
آیه اکمال یا آیه اکمال دین، آیه سوم از سوره مائده، که به «الیوم أكملت لكم دينكم» ختم میشود، بهطور گستردهای از سوی شیعیان در مورد نصب علی بن ابیطالب به خلافت در غدیر خم تفسیر میشود. برخی اهل سنت معتقدند که این آیه در روز عرفه در حجۀ الوداع نازل شده است، اما بیشتر مفسران اهل سنت و شیعه آن را در غدیر خم و در ارتباط با ولایت علی بن ابیطالب میدانند. این آیه بهعنوان آخرین فریضه و تکمیل دین اسلام تلقی شده و مورد تأیید مفسران بزرگی از هر دو مذهب قرار گرفته است.
متن آیه
آیه اکمال بخشی از سومین آیه سوره مائده است که موضوع آن درباره اکمال دین اسلام به سبب نصب علی به امامت و جانشینی محمد است. آیه اکمال به گزارش فرهنگنامه علوم قرآن، عبارت «الیوم یئس الذین کفروا من دینکم...» تا «...رضیت لکم الاسلام دینا» را شامل میشود. «آیه اکمال دین» نام دیگری است که برای آیه سوم سوره مائده گزارش شده است.[۱]
نزول آیه
زمان نزول آیه به اجماع دانشمندان شیعه و به باور برخی مفسران اهل سنت، در ماجرای غدیر خم بر پیامبر اسلام نازل شده است. به گفته محمد در هنگام نزول آیه، اکمال دین، اتمام نعمت و رضایت خداوند با اعلام جانشینی علی توسط او به مردم بود. دو تن از محققان شیعه به نامهای علامه امینی در کتاب الغدیر و میرحامد حسین در عبقات الانوار با جستجوهایی که در منابع اهل سنت داشتهاند؛ شواهد بسیاری را در اثبات نزول آیه درباره علی بن ابیطالب آوردهاند.[۲] در صورتی که آیه در عرفه نازل شده باشد، مدت زمان بین نزول آیه و درگذشت محمد کوتاهتر میشود.[۳]
تفسیر
درمورد اینکه منظور از «الیوم» در این آیه چیست و آن روز چه روزی بوده است که چهار نکته مهم مطرح شده در آیه (یأس کافران، اکمال دین، اتمام نعمت و رضایت خداوند) در آن جمع شده؛ در میان مفسران نظرات مختلفی وجود دارد. منظور از «الیوم»، بنابه عقیده بعضی از مفسران اهل سنت، روز عرفه در حجةالوداع، روز فتح مکه، بعثت پیامبر و روزی که احکام اسلامی درباره گوشتهای حلال و حرام نازل شده که در قسمت ابتدای همین آیه، احکام آن بیان شده است؛ میباشد.[۴]
پانویس
ارجاعات
منابع
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگنامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «آیه اکمال». دایرهالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.
