سوره انسان

از اسلامیکال
(تغییرمسیر از انسان (سوره))
پرش به ناوبری پرش به جستجو
سورهٔ قرآن
انسان
دسته‌بندیمدنی
اطلاعات آماری
شمارهٔ نزول٧٨
جزء۲۹
شمار آیه‌ها۳۱
شمار واژه‌ها۲۴۳
شمار حرف‌ها۱۰۵۰ یا ۱۰۸۹
متن سوره
متن سوره با خط عثمانی
قیامت
مرسلات

سوره انسان هفتاد و ششمین سوره قرآن که دارای ۳۱ آیه، ۲۴۰ یا ۲۴۳ کلمه و ۱۰۵۰ یا ۱۰۸۹ حرف است. این سوره مدنی از نظر ترتیب نزول سوره‌ها، نود و هشتمین سوره قرآن محسوب می‌شود که بنابه نقل مشهور، نزول آن پیش از سوره طلاق و پس از سوره الرحمن بوده است. هرچند در ترتیب مصحف کنونی در میان سوره‌های قیامت و مرسلات قرار دارد.[۱]

نام‌ها

فرهنگ‌نامه علوم قرآن چهار نام را برای این سوره گزارش می‌کند که سه نام «انسان»، «دهر» و «هل اتی» از آیه ابتدایی سوره برگرفته شده‌اند. نام دیگر سوره، «ابرار» جمع برّ به معنای نیکان است. دلیل این نامگذاری نیز به این جهت است که در ۱۸ آیه این سوره (آیات ۵ تا ۲۲) به معرفی ابرار، نشانه‌های آنان و سرانجامشان پرداخته شده است. به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، از آنجایی که محور اصلی سوره؛ انسان، اعمالش و عاقبت او در جهان آخرت است؛ به سوره انسان نامگذاری شده است.[۲]

شأن و محل نزول

بنابه گزارش منابع اسلامی این سوره، در مورد اهل‌بیت پیامبر اسلام (علی، فاطمه، حسن و حسین) نازل شده است که نزول آن پس از ماجرای نذر اهل‌بیت و اطعام آنان بوده است. از میان دانشمندان اهل سنت، ثعلبی، زمخشری، اوحدی و اخطب خوارزمی و تمام علمای امامیه بر این عقیده‌اند که همه این سوره (به ویژه آیات ۷ تا ۹ سوره) در شأن و فضیلت اهل‌بیت محمد نازل شده است. از نظر مشهور و براساس روایات امامان شیعه، این سوره مدنی است و هیچ‌کدام از آیاتش مکی نیستند. برخی نیز به خاطر سیاق آیات سوره، نزول همه یا حداقل ۱۲ آیه ابتدایی آن را در مدینه دانسته‌اند و نه آیه پس از آن را مکی گفته‌اند. عقیده برخی از علمای اهل سنت نیز این است که تمام سوره در مکه نازل شده است.[۱]

ساختار و محتوا

سوره انسان هفتاد و ششمین سوره قرآن در ترتیب مصحف کنونی و نود و هشتمین سوره از نظر ترتیب نزول است که پیش از سوره طلاق و پس از سوره الرحمن نازل شده است. این سوره در بخشی از یک حزب قرار دارد و از سوره‌های مفصل طوال قرآن است. بنابه نقل مشهور، نسخی در سوره واقع نشده؛ اما گروهی از مفسران معتقدند یک یا دو آیه از آن منسوخ شده است.[۱]

مبحث اصلی این سوره انسان و هدایت اوست که در آغاز سوره و در نخستین آیه آن، به خلقت او و قرارگرفتنش بر سر دو راهی «شکر» و «کفران» اشاره می‌شود. در ادامه به معرفی و بیان اوصاف انسان‌های نیکوکار می‌پردازد و در طی ۱۸ آیه انواع نعمت‌هایی که ابرار در قیامت از آن برخوردار خواهند شد؛ بیان می‌شود. هدایت تکوینی و تشریعی انسان از جانب خداوند، اراده و آزادی انسان در تعیین سرنوشتش، وضعیت کافران در قیامت و بیان نکات اخلاقی مانند صبر و کناره‌گیری از گناه‌کاران از دیگر مطالب محتوایی سوره انسان است.[۱]

پانویس

ارجاعات

منابع

  • دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۹۰). «سوره انسان». فرهنگنامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.