ابناعثم کوفی
ابن أعثم الکوفی | |
|---|---|
| نام اصلی | أبو محمد أحمد بن أعثم الکوفی الکندی |
| درگذشته | ۳۱۴هـ/۹۲۶-۹۲۷م |
| پیشه | مورخ |
| زمینه کاری | تاریخ اسلام |
| کتابها | الفتوح، مقتل الحسین |
| دلیل سرشناسی | نویسندهٔ کتاب الفتوح |
| تأثیرپذیرفته از | المدائنی، واقدی، ابومخنف، هشام کلبی |
ابنأعثم کوفی به نام ابومحمد احمد (یا محمد) بن علی کوفی، از مورخان شیعه سده سوم هجری است که اثر مهم او الفتوح وقایع فتوحات اسلامی تا دوران هارون الرشید را دربرمیگیرد. روش تاریخنگاری او مبتنی بر روایات شیعی و روایت داستانی وقایع است، که سبب نقد برخی از محدثان اهل سنت شده است. ترجمه فارسی این اثر در قرن ششم هجری صورت گرفت و بعدها مورد استفاده مورخان ایرانی همچون خواندمیر و محمدتقی سپهر قرار گرفت. این کتاب به زبان اردو نیز ترجمه شده است.
زندگی
ابنأعثم کوفی، با نام کامل ابومحمد احمد (یا محمد) بن علی کوفی، از مورخان و شاعران شیعه در سده سوم هجری بود که وفات او را حدود سال ۲۱۴ قمری دانستهاند. یاقوت حموی در معجم الأدباء دو قطعه شعر از او نقل کرده است. ابنأعثم سه اثر تاریخی برجای گذاشت: نخست الفتوح که به رویدادهای تاریخی از آغاز فتوحات اسلامی تا دوران هارون الرشید میپردازد؛ دوم کتاب المألوف؛ و سوم کتاب التاریخ که رخدادهای خلافت عباسی را تا دوره مأمون عباسی (درگذشته ۲۱۸ قمری) پوشش میدهد.[۱]
روش علمی
روش تاریخنگاری ابنأعثم از دو جهت با تاریخنگاری طبری و دیگر معاصرانش متفاوت است: نخست، اتکای بیشتر او بر منابع و روایات شیعی؛ و دوم، روایت وقایع به شیوه داستانپردازی. به همین دلیل، برخی از محدثان اهل سنت روایات او را ناتوان در ارائه گزارشهای معتبر تاریخی دانستهاند.[۲]
آثار
از الفتوح نسخهای در کتابخانه آستان قدس رضوی نگهداری میشود. این کتاب در حدود سال ۵۹۶ قمری توسط محمد بن ابیبکر مستوفی هروی در ناحیه پوشیج (در نزدیکی تایباد) به فارسی ترجمه شد و نسخه چاپ سنگی آن در سال ۱۳۰۰ قمری در بمبئی منتشر گردید. الفتوح در نگارش آثار تاریخی بعدی، از جمله حبیب السیر نوشته خواندمیر و ناسخ التواریخ تألیف محمدتقی سپهر، مورد استفاده قرار گرفته است. این اثر همچنین به زبان اردو نیز ترجمه شده و با عنوان تاریخ اعثم شناخته میشود.[۳]
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ابناعثم کوفی». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.