فهرست کتب حدیثی
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
فهرست کتب حدیثی در اسلام، شامل کتابهایی است که به جمع‌آوری حدیث‌های اسلامی پرداخته‌اند. این فهرست در دو دسته شیعه و سنی دسته‌بندی‌شده‌اند.
مجموعه‌های اهل سنت
کتب سته، شش کتاب حدیثی مشهور در نزد اهل سنت است که صحح سته نیز نام گرفته‌اند. این کتب عبارتند از:
غیر از این موارد، کتابهای متعددی در زمینه حدیث توسط علمای اهل سنت نوشته شده است. این فهرست، شامل کتابهایی است که پیش از قرن هفتم نوشته شده‌اند و عموماً کتابهای اولیه در حدیث‌نگاری اهل‌سنت به‌شمار آمده‌اند. بیشتر فهرست زیر در مقدمه کتاب جامع الکامل امام عظمی آمده است.
- مجمع سعد بن عباده (متوفی ۱۶ هجری قمری)
- مجمع عبدالله بن مسعود (متوفی ۳۲ ق)
- نسخه علی بن ابی‌طالب (متوفی ۴۰ هجری قمری)
- مکتوبات عمرو بن حزم (متوفی ۵۱ هجری قمری)
- رساله سمره بن جندب (متوفی ۵۴ هجری قمری)
- صحیفه الصادقه اثر عبدالله بن عمرو بن عاص (متوفی ۶۵ق)*
- صحیفه جابر بن عبدالله (متوفی ۷۴ هجری قمری)
- مجمع بشیر بن نهیق (متوفی ۹۱ هجری قمری)
- صحیفه انس بن مالک (متوفی ۹۳ ق)
- روایت العایشه اثر عروة بن زبیر (متوفی ۹۴ ق)
- روایت العباس از سعید بن جبیر (متوفی ۹۶ ق)
- صحیفه همام بن منبه (متوفی ۱۳۰ ه.ق)*
- مسند ابوحنیفه (متوفی ۱۵۰ ق)*
- مصنف بن جریج (متوفی ۱۵۰ ق.)*
- الجامع اثر معمر بن راشد (متوفی ۱۵۴ ق)
- الجامی اثر عبدالرحمن العوزعی (متوفی ۱۵۸ ق.)
- الجامی اثر سفیان سوری (متوفی ۱۶۱ هجری قمری)
- الموطا اثر مالک بن انس (متوفی ۱۷۹ ق)*
- کتاب الزهد اثر عبدالله بن مبارک (۱۸۱ هجری قمری)
- کتاب الخراج اثر ابویوسف (متوفی ۱۸۲ق)
- کتاب الآثار اثر محمد شیبانی (متوفی ۱۸۹ ه.ق)
- الموطا اثر محمد شیبانی (متوفی ۱۸۹ ق)*
- کتاب الزهد اثر وکیع بن جراح (متوفی ۱۹۷ق)
- الجامع اثر ابن‌وهب مصری (متوفی ۱۹۷ق)
- الخراج اثر یحیی بن آدم (متوفی ۲۰۳ هجری قمری)
- کتاب الامم (متوفی ۲۰۴ هجری قمری)*
- مسند شافعی (متوفی ۲۰۴ ق.)*
- الرساله (متوفی ۲۰۴ هجری قمری)*
- مسند طیالیسی (متوفی ۲۰۴ هجری قمری)*
- المغازی اثر واقدی (متوفی ۲۰۷ ق)
- مصنف عبدالرزاق (متوفی ۲۱۱ ق)*
- مسند حمیدی (متوفی ۲۱۹ ق)*
- فضائل القرآن اثر قاسم بن سلام (متوفی ۲۲۴ هجری قمری)
- الاموال اثر قاسم بن سلام (متوفی ۲۲۴ ق)
- الطهور اثر قاسم بن سلام (متوفی ۲۲۴ هجری قمری)
- حدیث الغریب اثر قاسم بن سلام (متوفی ۲۲۴ هجری قمری)
- سنن سعید بن منصور (متوفی ۲۲۷ ق)*
- مسند مصدد بن مسرحد (متوفی ۲۲۸ هجری قمری))
- مسند عبدالرحمن بن عوف اثر احمد بن محمد برطی (متوفی ۲۲۸ ق)
- مسند ابن‌جاد (۲۳۰ هجری قمری)
- کتاب العلم اثر زهیر بن حرب (متوفی ۲۳۴ ق)
- مصنف ابن ابی‌شیبه (متوفی ۲۳۵ ق)*
- المسند اثر ابن ابی‌شیبه (متوفی ۲۳۵ ق)
- مسند اسحاق بن راهویه (متوفی ۲۳۸ ه.ق)*
- مسند احمد بن حنبل (متوفی ۲۴۱ ق)*
- کتاب الزهد اثر احمد بن حنبل (متوفی ۲۴۱ ق)
- فضائل الصحابه اثر احمد بن حنبل (متوفی ۲۴۱ ق)
- الاشرابه اثر احمد بن حنبل (متوفی ۲۴۱ ق)
- الزهد اثر ابن‌سری (متوفی ۲۴۳ ق)
- مسند ابن ابی‌عمر عدنی (متوفی ۲۴۳ ق)
- مسند احمد بن مونی (متوفی ۲۴۴ ق)
- الاموال اثر ابن‌زنجویه (متوفی ۲۴۸ ق)
- المنتخب من مسند عبد بن حمید (متوفی ۲۴۹ ق)
- سنن دارمی (متوفی ۲۵۵ ق)*
- صحیح بخاری (متوفی ۲۵۶ ق)*
- الادب المفرد (متوفی ۲۵۶ ق.)*
- التاریخ الکبیر (متوفی ۲۵۶ ق.)*
- جزء القراءة خلف الإمام اثر محمد بن اسماعیل بخاری (متوفی ۲۵۶ ق)
- جزء رفع الیدین اثر محمد بخاری (متوفی ۲۵۶ ق)
- خلق أفعال العباد اثر محمد بخاری (متوفی ۲۵۶ هجری قمری)
- صحیح مسلم (متوفی ۲۶۱ هجری قمری)*
- سنن ابن‌ماجه (متوفی ۲۷۳ ق)*
- مسند عبدالله بن عمر اثر محمد بن ابراهیم طرسوسی (متوفی ۲۷۳ ق)
- سنن ابوداود (متوفی ۲۷۵ ق.)*
- المراسیل اثر محمد بخاری (متوفی ۲۵۶ ق)
- مسند بقی بن مخلد قرطبی (متوفی ۲۷۶ ق)
- المعرفة و التاریخ اثر یعقوب بن سفیان فسوی (متوفی ۲۷۷ ق).
- الشمائل المحمدیه اثر محمد بخاری (متوفی ۲۵۶ ق)
- العلل اثر محمد بخاری (متوفی ۲۵۶ هجری قمری)
- سنن ترمذی (متوفی ۲۷۹ ق.)*
- الشمائل المحمدیه اثر محمد ترمذی (متوفی ۲۷۹ ق)*
- مکارم الاخلاق اثر ابن ابی‌الدنیا (متوفی ۲۸۱ ق)
- مسند الحارث (متوفی ۲۸۲ ق)
- غریب‌الحدیث اثر ابراهیم بن اسحاق حربی (متوفی ۲۸۵ ق)
- کتاب السنه اثر ابن ابی‌عاصم (متوفی ۲۸۷ ق)
- الآحاد والمثانی اثر ابن ابی‌عاصم (متوفی ۲۸۷ هجری قمری)
- الجهاد اثر ابن ابی‌عاصم (متوفی ۲۸۷ ق)
- الدیات اثر ابن ابی‌عاصم (متوفی ۲۸۷ ق)
- الزهد اثر ابن ابی‌عاصم (متوفی ۲۸۷ ق)
- مسند البزار اثر ابوبکر بزار (متوفی ۲۹۲ ق.)*
- السنة اثر محمد بن نصر مروزی (متوفی ۲۹۴ ق)
- تعظیم قدر الصلاة اثر محمد بن نصر مروزی (متوفی ۲۹۴ هجری قمری)
- قیام اللیل اثر محمد بن نصر مروزی (متوفی ۲۹۴ هجری قمری)
- فضائل القرآن اثر ابن‌ضریس (متوفی ۲۹۴ ق)
- سنن نسائی (متوفی ۳۰۳ ق.)*
- سنن الکبری اثر نسائی (متوفی ۳۰۳ هجری قمری)*
- خصائص امیرالمؤمنین (متوفی ۳۰۳ ق)*
- عمل الیوم و اللیلة اثر نسائی (متوفی ۳۰۳ ق)
- مسند ابویعلی موصلی (متوفی ۳۰۷ ه.ق)*
- المنتقی اثر ابن الجارود (متوفی ۳۰۷ ق)
- مسند الرویانی (متوفی ۳۰۷ ق.)
- تهذیب الآثار اثر محمد بن جریر طبری (متوفی ۳۱۰ ق.)*
- الکنی و الأسماء اثر محمد بن احمد دولابی (متوفی ۳۱۰ هجری قمری)
- صحیح ابن‌خزیمة (متوفی ۳۱۱ ق)*
- التوحید اثر نسائی (متوفی ۳۰۳ هجری قمری)
- العلل اثر ابوبکر الخلال (متوفی ۳۱۱ هجری قمری)
- مسند السراج (متوفی ۳۱۳ ق)*
- مسند ابوعوانه (متوفی ۳۱۶ ق)*
- المصاحف اثر ابن ابی‌داود (متوفی ۳۱۶ هجری قمری)
- الاوسط اثر ابن‌مندیر (متوفی ۳۲۱ ق)
- شرح مشکل الآثار اثر الطحاوی (متوفی ۳۲۱ ق).
- شرح معانی الآثار اثر الطحاوی (متوفی ۳۲۱ هجری قمری).
- الضعفاء الکبیر اثر العقیلی (متوفی ۳۲۲ ق)
- العلل اثر ابن ابی‌حاتم (متوفی ۳۲۷ ق)
- المراسیل اثر ابن ابی‌حاتم (متوفی ۳۲۷ هجری قمری)
- مکارم الاخلاق اثر الخراطی (متوفی ۳۲۷ هجری قمری)
- مساوی الاخلاق اثر الخراطی (متوفی ۳۲۷ق)
- مسند هیثم بن کلیب شاشی (متوفی ۳۳۵ ق.)
- معجم الصحابة اثر ابن‌قانع بغدادی (متوفی ۳۵۱ ق)
- صحیح ابن‌حبان (متوفی ۳۵۴ ق.)*
- الفوائد (بالغیلانیات) اثر محمد بن عبدالله شافعی (۳۵۴ق)
- المعجم الکبیر اثر طبرانی (متوفی ۳۶۰ ق.)*
- المعجم الاوسط اثر طبرانی (متوفی ۳۶۰ ق)*
- المعجم الصغیر اثر طبرانی (متوفی ۳۶۰ ق)*
- المعجم الشامین اثر طبرانی (متوفی ۳۶۰ ق)
- الدعا اثر طبرانی (متوفی ۳۶۰ ق)
- الاشربیه اثر طبرانی (متوفی ۳۶۰ ق)
- عمل الیوم و اللیلة اثر ابن‌سنی (متوفی ۳۶۴ ق)
- الکامل فی ضعفاء الرجال اثر ابن‌عدی (متوفی ۳۶۵ ق)
- العظمه اثر ابوشیخ اصفهانی (متوفی ۳۶۹ ق)
- اخلاق النبی و آدابه اثر ابوشیخ اصفهانی (متوفی ۳۶۹ق)
- سنن دارالقطنی (متوفی ۳۸۵ ق.)*
- کتاب النزول اثر دارقطنی (متوفی ۳۸۵ هجری قمری)
- العلل اثر دارقطنی (متوفی ۳۸۵ هجری قمری)
- الالزامات اثر دارقطنی (متوفی ۳۸۵ هجری قمری)
- التتبع اثر دارقطنی (متوفی ۳۸۵ ه.ق)
- الترغیب فی فضائل الأعمال اثر دارقطنی (۳۸۵ق)
- الإبانة اثر ابن‌بطه (متوفی ۳۸۷ ق)
- غریب الحدیث اثر بستی خطابی (متوفی ۳۸۸ ق)
- الایمان اثر ابن‌منده (متوفی ۳۹۵ ه.ق)
- معرفة الصحابه اثر ابن‌منده (متوفی ۳۹۵ ق)
- المستدرک علی الصحیحین (تلخیص المستدرک) (متوفی ۴۰۵ ق)*
- الفوائد اثر تمام رازی (متوفی ۴۱۴ق)
- شرح اصول الدین اثر طبری لالکایی (متوفی ۴۱۸ هجری قمری)
- حلیة الاولیاء اثر ابونعیم اصفهانی (متوفی ۴۳۰ ق)*
- معرفة الصحابه اثر ابونعیم اصفهانی (متوفی ۴۳۰ ق)
- تاریخ اصبهان اثر ابونعیم اصفهانی (متوفی ۴۳۰ ق)
- دلائل النبوة اثر ابونعیم اصفهانی (متوفی ۴۳۰ ق)
- الامالی اثر ابن‌بشران (متوفی ۴۳۰ ق)
- الابانه اثر سجزی (متوفی ۴۴۴ هجری قمری)
- فضائل الشام اثر علی بن محمد ربعی (متوفی ۴۴۴ ق)
- مسند الشهاب اثر محمد بن سلامه قضاعی (متوفی ۴۵۴ هجری قمری)
- المهله (متوفی ۴۵۶ ق.)*
- حجة الوداع اثر ابن‌حزم (متوفی ۴۵۶ ق)
- سنن الکبری اثر بیهقی (متوفی ۴۵۸ ق)*
- سنن الصغری اثر بیهقی (متوفی ۴۵۸ ق)*
- سنن الوسطی اثر بیهقی (متوفی ۴۵۸ ق)*
- دلائل نبوه اثر بیهقی (متوفی ۴۵۸ ق)
- شعب الإیمان اثر بیهقی (متوفی ۴۵۸ ق)*
- البعث و النشور اثر بیهقی (متوفی ۴۵۸ ق)
- الدعوات الکبیر اثر بیهقی (متوفی ۴۵۸ ق)
- القضاء و القدر اثر بیهقی (متوفی ۴۵۸ ق)
- الخلافیات اثر بیهقی (متوفی ۴۵۸ ق)
- عذاب القبر اثر بیهقی (متوفی ۴۵۸ق)
- الاعتقاد و الهدایة الی سبیل الرشاد اثر بیهقی (متوفی ۴۵۸ ق)
- المدخل الی السنن الکبری اثر بیهقی (متوفی ۴۵۸ ق)
- الاداب اثر بیهقی (متوفی ۴۵۸ ق)
- حیات الانبیا اثر بیهقی (متوفی ۴۵۸ ق)
- التمهید اثر ابن‌عبدالبر (متوفی ۴۶۳ ق)
- جامع بیان العلم و فضله اثر ابن‌عبدالبر (متوفی ۴۶۳ ه.ق)
- الرحلة فی طلب الحدیث اثر خطیب بغدادی (متوفی ۴۶۳ ق)
- قبض العلم اثر خطیب بغدادی (متوفی ۴۶۳ ه.ق)
- أسباب نزول القرآن اثر علی بن احمد واحدی نیشابوری (متوفی ۴۶۸ ه.ق)
- ذم الکلام و اهله اثر ابواسماعیل هروی (متوفی ۴۸۱ ق)
- شرح السنة اثر ابومحمد بغوی (متوفی ۵۱۶ ق)
- الأباطیل و المناکیر اثر حسین بن ابراهیم جوزقانی (متوفی ۵۴۳ق)
- مسند الفردوس (متوفی ۵۵۸ ق.)*
- الصلاة و التهجد اثر ابن‌خراط (متوفی ۵۸۲ ق)
- الاعتبار فی الناسخ والمنسوخ من الآثار اثر محمد بن موسی حازمی (متوفی ۵۸۴ق)
- الأحادیث المختارة اثر ضیاء المقدسی (متوفی ۶۴۳ق)
- الدرة الثمینة فی أخبار المدینة اثر ابن‌نجار بغدادی (متوفی ۶۴۳ ق)
کتب حدیثی ثانویه در مذهب اهل سنت، به منابعی گفته می‌شود که پس از قرن ششم و هفتم، و با استناد به کتب اولیه نگارش و تدوین یا جمع‌آوری شده‌اند. مهم‌ترین این آثار عبارتند از:
- الجامع الكامل في الحديث الصحيح الشامل اثر محمدضياء الرحمان الأعظمی
- الترغیب و الترهیب اثر اسماعیل بن محمد بن فضل جوزی اصفهانی
- مشکات المصابیح اثر محمد بن عبدالله خطیب تبریزی
- مصابیح السنه اثر حسین بن مسعود شافعی
- ریاض الصالحین اثر یحیی بن شرف النووی
- بلوغ المرام من أدلة الأحكام اثر ابن‌حجر العسقلانی
- مجمع الزوائد ومنبع الفوائد اثر علي بن أبوبكر بن سليمان الهيثمی
- الموضوعات الکبری اثر ابن‌جوزی
- المنهاج السوی من الحدیث النبوی اثر محمد طاهر القدری
- هدایة الامة علی منهاج القرآن و السنة اثر محمد طاهر القدری
- معارج السنن للنجاة من الضلال و الفتن اثر محمد طاهر القدری
- الجامع الصغير في أحاديث البشير النذير اثر سیوطی
- سلسلة الأحادیث الصحیحة اثر محمد ناصرالدین آلبانی
- الجامع الصحیح مما لیس فی الصحیحین اثر مقبل بن هادی الوادعی
- فضایل اعمال اثر محمد زکریا
مجموعه‌های شیعه
کتابهای حدیثی شیعه، متعدد هستند اما چهار کتاب اصلی برای این فرقه گزارش شده است که به کتب اربعه شناخته می‌شوند.
- کتاب الکافی اثر شیخ کلینی (در سه قسمت مختلف اصول الکافی، فروع الکافی و روضات الکافی)
- من لایحضره الفقیه اثر شیخ صدوق
- تهذیب الاحکام اثر شیخ طوسی
- الاستبصار اثر شیخ طوسی
علاوه بر کتب اربعه، مجموعه احادیث شیعه که به عنوان منابع اولیه نوشته شده‌اند عبارتند از:
- کتاب سلیم بن قیس اثر سلیم بن قیس
- کتاب المؤمن اثر حسین بن سعید اهوازی
- المحاسن اثر احمد بن محمد البرقی
- قرب الاسناد اثر عبدالله بن جعفر حمیری
- الامالی اثر شیخ طوسی
- الامالی اثر شیخ صدوق
- التوحید اثر شیخ صدوق
- عیون اخبار الرضا اثر شیخ صدوق
- تحف العقول اثر ابن‌شعبه حرانی
- الامالی اثر شیخ مفید
- الامالی اثر سید مرتضی
- نهج البلاغه اثر سید رضی
- خصائص الائمه اثر سید رضی
- دعائم الاسلام اثر قاضی نعمان
- الاحتجاج اثر ابومنصور احمد تبریزی
- کامل الزیارات اثر ابن‌قولویه
- الثاقب فی المناقب اثر ابن‌حمزه طوسی
- بصائر الدراجات اثر شیخ السفر قمی
در این بین برخی آثار به امامان شیعه نسبت داده شده است که برای مطالعه فهرست کاملی از آنها می‌توان به فهرست آثار منسوب به امامان شیعه مراجعه کرد.
فارغ از کتب اولیه، کتاب ثانویه که با استناد به کتب اولیه جمع‌آوری شده‌اند عبارتند از: (کتاب حدیث ثانویه کتابهایی هستند که توسط خود نویسنده گردآوری، گردآوری و تألیف نشده‌اند، بلکه از کتب حدیثی موجود یعنی کتابهای حدیث اولیه انتخاب شده‌اند)
- الوافی اثر محسن فیض کاشانی
- وسائل الشیعة اثر شیخ حر عاملی
- بحارالانوار اثر محمدباقر مجلسی
- حق الیقین اثر محمدباقر مجلسی
- عین الحیات اثر محمدباقر مجلسی
- غرر الحکم و درر الکلم اثر عبدالوحید تمیمی
- مستدرک الوسائل اثر میرزا حسین نوری
- سفینة البحار اثر عباس قمی
- مستدرک سفینة البحار اثر علی نمازی
- جامع احادیث الشیعه اثر حسین بروجردی
- نهج الفصاحه اثر ابوالقاسم پاینده
- میزان الحکمه اثر محمد ری شهری
