عبدالله بن حسین بن علی
| عبدالله بن حسین | |
|---|---|
-shohada.jpg) ضریح کشتگان نبرد کربلا نصب شده در حرم امام حسین که نام کشتگان بر بالای آن حکاکی شده است. | |
| وفات | ۱۰ محرم ۶۱ ه.ق کربلا، عراق |
| آرامگاه | حرم امام حسین |
| والدین |
|
هشدار: صفحهای که از الگو:جعبه زندگینامه با پارامتر نامعلوم "جایگزین تصویر" استفاده میکند (این پیام فقط در حالت پیشنمایش ظاهر میشود).عبدالله بن حسین بن علی بن ابیطالب، یکی از فرزندان حسین بن علی گزارش شدهاست که در نبرد کربلا کشته شدهاست. گزارش شدهاست که وی از ام اسحاق دختر طلحه در روز عاشورا به دنیا آمد. مادر او را رباب دختر امرء القیس نیز گزارش کردهاند. به جهت اختلاف در سن، نام مادر، نام خودش و نام قاتل او، این احتمال که او همان علیاصغر باشد مردود دانسته شدهاست. بر اثر گزارشها وی بر اثر اصابت تیر در آغوش حسین بن علی کشته شد. در اینکه این کودک یا کودک دیگر حسین علی اصغر بر روی سینه حسین بن علی دفن شدهاست اختلاف است. قاتلان او را عبدالله بن عقبه غنوی، هانی بن ثبیب حضرمی و حرمله بن کاهل گزارش کردهاند. آوردهاند که وی در آغوش پدرش بود که تیری گلوی او را برید.[۱]
نام و تبار
منابع نام او را عبدالله بن حسین بن علی گزارش کردهاند. منابع همچنین از وی با عنوان عبدالله رضیع (به معنای عبدالله شیرخوار) یاد کردهاند۔ پدر او حسین بن علی است و بنابراین از کشتگان بنیهاشم در این نبرد کربلا به حساب رفته است۔[۲]
پدرش، فرزند فاطمه زهرا دختر محمد و علی بن ابیطالب — خلیفه چهارم از خلفای راشدین — است. حسین امام سوم شیعیان دوازدهامامی است که به سال ۶۱ ه.ق در نبرد کربلا، به دست سپاهیان عمر سعد و به فرمان یزید، کشته شد.[۳] بهنوشتهٔ ویلفرد مادلونگ، حسین بن علی در ضمن خاندان محمد که با عنوان اهلبیت شناخته میشوند، مکرراً از سوی محمّد ستایش میشد. محمّد در واقعههایی مانند رویداد مُباهِله و حدیث آلعبا از این خانواده یاد کرده است. در قرآن نیز در موارد متعددی مانند آیهٔ تَطهیر، از اهلبیت به بزرگی یاد شده است.[۴] حسن و حسین تنها نوادگان مرد پیامبر اسلام بودند که نسلهای بعدی از آنها بهوجود آمدند. ازاینرو، هر شخصی که میگوید نسب او به پیامبر میرسد، یا با حسن نسبت دارد یا با حسین. حسن و حسین از این نظر با برادرخواندههای خود، نظیر محمدِ حَنَفیّه، هم تفاوت دارند.[۵] افزون بر امامان شیعهٔ دوازدهامامی، همهٔ امامان اسماعیلیه نیز بهواسطهٔ جعفر صادق، از نسل حسین بن علی هستند.[۶]
در گزارش نام مادر او، منابع دچار اختلافند؛ مادر عبدالله را اماسحاق فرزند طلحه بن عبیدالله گزارش کردهاند۔[۷] اماسحاق پیشتر همسر حسن مجتبی بود که پس از کشته شدن حسن، به عقد حسین بن علی درآمد۔ اُمّاسحاق دختر طَلحه — صحابی مشهور محمد — بود و به گزارش برخی منابع تاریخی، از حسین صاحب دختری بهنام فاطمه شد.[۸] برخی منابع فاطمه را همان دختر خردسال مشهور حسین بن علی، رقیه میدانند که کمی بعد از نبرد کربلا، در شام درگذشت۔[۹] گروهی دیگر از منابع، نام مادر او را رباب فرزند امرءالقیس میدانند۔ نسب کامل مادرش، رباب بن امرءالقیس بن عدی بن جابر بن کعب بن علیم بن جناب بن کلب عنوان شده است۔[۱۰]
سرگذشت
گفته میشود که عبدالله در هنگام نماز ظهر روز عاشورا کمی پیش از آغاز نبرد کربلا در سال ۶۱ ه۔ق در ناحیه کربلا از عراق به دنیا آمده است۔[۱۱][۱۲] آثاری چون تاریخ یعقوبی، ذخیرةالدارین و اکلیل المصائب عبدالله را متولد شده در روز عاشورا دانستهاند۔[۱۳]
منابع شیعی گزارش میکنند که حسین بن علی، کودکش را در آغوش گرفت و نامش را عبدالله گذاشت در همین هنگام تیری به سمت کودک پرتاب شد و کودک کشته شد۔ منابع شیعی همچنین گزارش میکنند که حسین بن علی دست بر زیر گلوی کودک گرفت و خونهای جاری شده از محل اصابت تیر را در دست خود جمع کرد و به آسمان پاشید۔[۱۴]
او از کشتگان نبرد کربلاست که نام او در زیارت ناحیه مقدسه نیامده است۔[۱۵] این احتمال داده شده است که جسد عبدالله را به همراه جسد حسین بن علی در یکجا دفن کرده باشند۔[۱۶]
تشابه با علیاصغر
برخی منابع، با توجه به تشابه آنچه بر عبدالله و علیاصغر گذشته است، این دو را یک نفر در نظر گرفتهاند۔ با این وجود کسانی چون مولف کتاب فرسان الهیجا بر این باورند که چون عبدالله کنیه و لقب نیست، نمیتوان کسی که نامش عبدالله گزارش شده است، با کسی که نامش علیاصغر عنوان شده، یکی در نظر گرفته شود۔ عبدالحسین بینش نیز بر این باور است که وجه افتراق این دو کودک، متعدد است و میتوان این دو را دو کودک متفاوت از هم در نظر گرفت۔ او این وجوه افتراق را نام کودک، نام مادر، محل تولد، سن و نام قاتل میداند۔[۱۷]
پانویس
ارجاعات
- ↑ بینش و دیگران، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، ۲۳۴–۲۳۵.
سنگری، آینهداران آفتاب، ۲: ۱۳۶۹. - ↑ بینش و دیگران، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، ۲۳۴–۲۳۵.
- ↑ بلوکباشی و دیگران، «حسین (ع)، امام»، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ۶۷۸.
- ↑ Madelung, Succession to Muhammad, 14–15.
- ↑ Haider, “al-Ḥusayn b. ʿAlī b. Abī Ṭālib”, EI3.
- ↑ دفتری، «اسماعیلیه»، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ۶۸۱–۶۸۶.
- ↑ بینش و دیگران، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، ۲۳۴–۲۳۵.
- ↑ Madelung, “Ḥosayn b. ʿAli i. Life”, Iranica.
- ↑ وکیلی، «رقیه بنت الحسین»، دانشنامه جهان اسلام، ۲۰: ۲۴۴–۲۴۵.
- ↑ سنگری، آینهداران آفتاب، ۲: ۱۳۶۹.
- ↑ سنگری، آینهداران آفتاب، ۲: ۱۳۶۹.
- ↑ بینش و دیگران، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، ۲۳۴–۲۳۵.
- ↑ سنگری، آینهداران آفتاب، ۲: ۱۳۶۹.
- ↑ بینش و دیگران، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، ۲۳۴–۲۳۵.
- ↑ بینش و دیگران، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، ۲۳۴–۲۳۵.
- ↑ سنگری، آینهداران آفتاب، ۲: ۱۳۶۹.
- ↑ بینش و دیگران، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، ۲۳۴–۲۳۵.
منابع
- بینش، عبدالحسین؛ مقیمی فرد، سیدعلی؛ رحمتی، رضا؛ جمشیدی، سعید؛ شاکر، ابوالقاسم (۱۳۸۵). پژوهشی پیرامون شهدای کربلا. قم: زمزم هدایت.