ابنخالویه همدانی
ابوعبداﷲ حسین بن احمد بن خالویه (درگذشته ۳۷۰ ه.ق) مشهور به ابنخالویه، از نحوشناسان و دستوردانان زبان عربی اهل همدان ایران و شیعه مذهب بود. شرح حال او را در عموم کتب معتبر رجال گزارش شده است. ابنخالویه در سال ۳۱۴ قمری پس از رسیدن به سن رشد برای تکمیل تحصیل و آموختن فنون مختلف دانش وارد بغداد شد و با بزرگان اهل علم در هر فن ملاقات نمود و از محضر هر یک بهرهٔ علمی گرفت. از آنجا به شام رفت و سپس به حلب رفت و در آن دیار متوطن شد. در حلب کار وی بالا گرفت و در فضل و دانش شهرهٔ آفاق شد و در همهٔ علوم سرآمد گردید. علمای هر دیار از اطراف و اکناف عالم برای استفاده از محضر او به شهر حلب کوچ میکردند. او به سال ۳۷۰ درگذشت و در همان شهر به خاک سپرده شد.[۱]
زندگی
ابوعبدالله حسین بن احمد، لغوی و نحوی نامدار سده چهارم هجری، در سال ۳۱۴ هجری در همدان زاده شد. برای تحصیل دانش به بغداد رفت و نزد استادانی چون ابن مجاهد، ابن درید، ابن انباری و نفطویه آموزش دید. پس از آن به شام و سپس به حلب سفر کرد و همانجا اقامت گزید. او به دربار سیفالدوله همدانی راه یافت و در حلقه ادیبان آنجا جای گرفت. مناظرههای او با متنبی از موارد شناختهشده دوران فعالیتش است.[۲]
آثار
از آثار برجایمانده ابن خالویه میتوان به این موارد اشاره کرد: اشتقاق الشهور و الایام، اعراب ثلاثین سوره من القرآن، البدیع فی القراآت، تحریر دیوان ابی فراس، کتاب الریح، و کتاب الشجر که درباره ویژگیهای گیاهان است. وی در سال ۳۷۰ هجری در حلب درگذشت و در هنگام وفات ۷۵ سال داشت.[۳]
مذهب
در باب مذهب او اختلاف نظر وجود دارد. ابن حجر وی را شیعه میداند که در دربار سیفالدوله خود را سنی معرفی میکرد. نجاشی نیز او را شیعه معرفی کرده و کتاب الآل، در شرح حال امامان، را از تألیفات او دانسته است. در مقابل، برخی منابع از جمله سبکی، ابن خالویه را شافعی مذهب معرفی کردهاند.[۴]
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ابنخالویه همدانی». دایرهالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.
- درخشان، مهدی (۱۳۷۴)، بزرگان و سخن سرایان همدان، جلد اول، بعد از اسلام تا ظهور سلسلهٔ قاجار، تهران: انتشارات اطلاعات
.jpg)
