ابنکثیر دمشقی: تفاوت میان نسخهها
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
(ابرابزار) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''عمادالدین ابوالفداء اسماعیل بن عمر بن کثیر القرشی الدمشقی''' (۷۰۱ ه.ق/ ۷۷۴ ه.ق | '''عمادالدین ابوالفداء اسماعیل بن عمر بن کثیر القرشی الدمشقی''' (۷۰۱ ه.ق/ ۷۷۴ ه.ق) مشهور به '''ابنکثیر'''، مورخ، [[محدث]] و [[مفسر]] [[شافعی|شافعی مذهب]] اهل [[شام]] بود. ابنکثیر به واسطه نگارش کتاب ''[[البدایة و النهایة]]'' که یک تاریخ کامل و جامع جهان از زمان خلقت تا دوران زندگی اوست، شهرت فراوانی کسب کرده است. | ||
== زندگینامه == | == زندگینامه == | ||
ابنکثیر در روستای مجدل یا مُجَیْدِل در نزدیکی [[دمشق]] به دنیا آمد. پدرش از عالمان دینی بود. پس از درگذشت پدر، برادر بزرگترش کمالالدین عبدالوهاب سرپرستی او را بر عهده گرفت. ابنکثیر در دمشق به تحصیل علم پرداخت و از محضر اساتیدی چون [[ابنتیمیه]]، [[ذهبی]]، و [[مزی]] بهره برد. وی با دختر مزی ازدواج کرد و از این طریق به حلقه علمی و فرهنگی دمشق نزدیکتر شد. به دلیل سکونت درازمدت در دمشق تحت تأثیر محیط آنجا بود و غیر از تألیف و تصنیف، به کار وعظ، تدریس و اداره برخی مراکز آموزش دینی دمشق پرداخت. پس از درگذشت استادش ذهبی، به تدریس حدیث در مدرسه ام صالح مشغول شد که مهمترین مجلس درسش بهشمار میآمد. مدت کوتاهی نیز ریاست دارالحدیث اشرفیه را برعهده گرفت و به سبب شهرت در علوم دینی در برخی محاکمات و اختلافات دینی، مذهبی و سیاسی نیز شرکت داشت.<ref name=":0">{{پک|رحیم لو|۱۳۸۸|ک=دائرة المعارف بزرگ اسلامی|ف=ابن کثیر، عمادالدین}}</ref> | ابنکثیر در روستای مجدل یا مُجَیْدِل در نزدیکی [[دمشق]] به دنیا آمد. پدرش از عالمان دینی بود. پس از درگذشت پدر، برادر بزرگترش کمالالدین عبدالوهاب سرپرستی او را بر عهده گرفت. ابنکثیر در دمشق به تحصیل علم پرداخت و از محضر اساتیدی چون [[ابنتیمیه]]، [[ذهبی]]، و [[مزی]] بهره برد. وی با دختر مزی ازدواج کرد و از این طریق به حلقه علمی و فرهنگی دمشق نزدیکتر شد. به دلیل سکونت درازمدت در دمشق تحت تأثیر محیط آنجا بود و غیر از تألیف و تصنیف، به کار وعظ، تدریس و اداره برخی مراکز آموزش دینی دمشق پرداخت. پس از درگذشت استادش ذهبی، به تدریس حدیث در مدرسه ام صالح مشغول شد که مهمترین مجلس درسش بهشمار میآمد. مدت کوتاهی نیز ریاست دارالحدیث اشرفیه را برعهده گرفت و به سبب شهرت در علوم دینی در برخی محاکمات و اختلافات دینی، مذهبی و سیاسی نیز شرکت داشت.<ref name=":0">{{پک|رحیم لو|۱۳۸۸|ک=دائرة المعارف بزرگ اسلامی|ف=ابن کثیر، عمادالدین}}</ref> | ||
== عقاید و آراء == | == عقاید و آراء == | ||
ابنکثیر از نمایندگان احیای عقیده دینی در سده ۸ هجری قمری بهشمار میرود. گرایش او به [[سلفیه]] از علاقه او به عمل ابنتیمیه پیداست. او در برخورد با مخالفان مذهبی، نسبت به غیر مسلمانان، سختگیرانهتر عمل میکرد و مخالفت وی با [[شیعیان]] در موارد گوناگون نمایان است، هرچند که از [[دوازده امام|امامان شیعه]] به احترام یاد | ابنکثیر از نمایندگان احیای عقیده دینی در سده ۸ هجری قمری بهشمار میرود. گرایش او به [[سلفیه]] از علاقه او به عمل ابنتیمیه پیداست. او در برخورد با مخالفان مذهبی، نسبت به غیر مسلمانان، سختگیرانهتر عمل میکرد و مخالفت وی با [[شیعیان]] در موارد گوناگون نمایان است، هرچند که از [[دوازده امام|امامان شیعه]] به احترام یاد کرده است. وی در مورد علمای شیعه، با اینکه از شأن و اثر ایشان یاد کرده، تشیع آنان را موجب کاهش اعتبارشان میدانست. در مقابل این خصومت نسبت به شیعه، او در رفع اتهام از [[بنیامیه]] و تأیید ایشان کوشیده است. ابنکثیر با وجود ذکر تراجم احترامآمیزی از سران [[صوفیه]]، اعتقاد بعضی از آنان را چون [[بایزید بسطامی]] فاسد میدانست. وی کسانی چون [[ابنحزم]] را به سبب عدم اعتقاد به [[قیاس]] و نگرشی که دربارهٔ [[صفات خداوند]] داشت و نیز [[فارابی]] را به دلیل اعتقاد به [[معاد روحانی]] مستوجب لعن و سرزنش میدانست. با اینهمه، در تعیین رفتار درست در مورد [[اهل کتاب]] جانب انصاف را فرونمیگذاشت. برخی نویسندگان که ابنکثیر را از نزدیک میشناختهاند، دربارهٔ او سخنان تحسینآمیزی آوردهاند و بر گستردگی کار علمی، تعمق در [[نحو]]، [[فقه]]، [[حدیث]]، [[تفسیر قرآن|تفسیر]] و تاریخ و قدرت حفظ و تشخیص درست و قابل ملاحظه او تأکید کردهاند.<ref name=":0"/> | ||
== آثار == | == آثار == | ||
ابنکثیر آثار متعددی در زمینههای تاریخ، تفسیر و حدیث به نگارش درآورده است. در شیوه نگارش پیرو پیشینیان بوده و بیشتر به شرح و تلخیص آثار آنان پرداخته است. امتیازات آثار او به دلیل تحقیق، دقت، نقد اسناد، پالایش اخبار، | ابنکثیر آثار متعددی در زمینههای تاریخ، تفسیر و حدیث به نگارش درآورده است. در شیوه نگارش پیرو پیشینیان بوده و بیشتر به شرح و تلخیص آثار آنان پرداخته است. امتیازات آثار او به دلیل تحقیق، دقت، نقد اسناد، پالایش اخبار، بیاعتمادی به [[اسرائیلیات]] و مخالفت با موهومات و خرافات است. کتابهای او برخلاف شیوه رایج زمانه خویش، به دور از [[سجع]] و آرایشهای لفظی و گاه به شکلی عامیانه نوشته شده است؛ زیرا او در نگارش به معنی بیش از لفظ اهمیت میداده است. از جمله مهمترین آثار او میتوان به موارد زیر اشاره کرد:<ref name=":0"/> | ||
* ''البدایة و النهایة'' (تاریخ جامع جهان) | * ''البدایة و النهایة'' (تاریخ جامع جهان) | ||
* ''الفصول فی اختصار سیرة الرسول'' | * ''الفصول فی اختصار سیرة الرسول'' | ||
* ''الاجتهاد فی طلب الجهاد'' | |||
* ''احادیث التوحید و الرد علی الشرک'' | |||
* ''اختصار علوم الحدیث'' | |||
* ''[[تفسیر ابن کثیر|تفسیر القرآن العظیم]]'' | |||
== درگذشت == | |||
ابنکثیر در اواخر عمر نابینا گردید و سرانجام در سال ۷۷۴ ه.ق در دمشق درگذشت و در کنار قبر ابنتیمیه دفن شد.<ref name=":0"/> | |||
== پانویس == | |||
=== ارجاعات === | |||
==پانویس== | |||
===ارجاعات=== | |||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
=== منابع === | |||
* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=رحیم لو|نام=یوسف|پیوند نویسنده=رحیم لو|ویراستار=|مقاله=ابن کثیر، عمادالدین|دانشنامه=[[دانشنامه بزرگ اسلامی]]|عنوان جلد=دانشنامه بزرگ اسلامی|سال=۱۳۸۸|ناشر=[[مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]|مکان=تهران|پیوند مدخل=https://lib.eshia.ir/23022/4/1673}} | * {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=رحیم لو|نام=یوسف|پیوند نویسنده=رحیم لو|ویراستار=|مقاله=ابن کثیر، عمادالدین|دانشنامه=[[دانشنامه بزرگ اسلامی]]|عنوان جلد=دانشنامه بزرگ اسلامی|سال=۱۳۸۸|ناشر=[[مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]|مکان=تهران|پیوند مدخل=https://lib.eshia.ir/23022/4/1673}} | ||
{{تاریخنگاران دوره اسلامی}} | |||
{{ترسیم محمد}} | |||
[[رده:اسلامشناسان اهل سوریه]] | |||
[[رده:اسلامشناسان مسلمان سده ۱۴ (میلادی)]] | |||
[[رده:اشاعره]] | |||
[[رده:اهالی دمشق]] | |||
[[رده:پیروان مذهب شافعی]] | |||
[[رده:تاریخنگاران سده ۱۴ (میلادی)]] | |||
[[رده:تاریخنگاران مسلمان]] | |||
[[رده:دانشمندان دوران مملوکی]] | |||
[[رده:درگذشتگان ۱۳۷۳ (میلادی)]] | |||
[[رده:رجال شناسان]] | |||
[[رده:روحانیان سنی]] | |||
[[رده:زادگان ۱۳۰۱ (میلادی)]] | |||
[[رده:محدثان اهل شام]] | |||
[[رده:محدثان سنی]] | |||
[[رده:محدثان]] | |||
[[رده:مفسران قرآن سنی شافعی]] | |||
[[رده:مفسران قرآن]] | |||
[[رده:نویسندگان عربی سده ۱۴ (میلادی)]] | |||
نسخهٔ ۴ مهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۰۱:۰۷
عمادالدین ابوالفداء اسماعیل بن عمر بن کثیر القرشی الدمشقی (۷۰۱ ه.ق/ ۷۷۴ ه.ق) مشهور به ابنکثیر، مورخ، محدث و مفسر شافعی مذهب اهل شام بود. ابنکثیر به واسطه نگارش کتاب البدایة و النهایة که یک تاریخ کامل و جامع جهان از زمان خلقت تا دوران زندگی اوست، شهرت فراوانی کسب کرده است.
زندگینامه
ابنکثیر در روستای مجدل یا مُجَیْدِل در نزدیکی دمشق به دنیا آمد. پدرش از عالمان دینی بود. پس از درگذشت پدر، برادر بزرگترش کمالالدین عبدالوهاب سرپرستی او را بر عهده گرفت. ابنکثیر در دمشق به تحصیل علم پرداخت و از محضر اساتیدی چون ابنتیمیه، ذهبی، و مزی بهره برد. وی با دختر مزی ازدواج کرد و از این طریق به حلقه علمی و فرهنگی دمشق نزدیکتر شد. به دلیل سکونت درازمدت در دمشق تحت تأثیر محیط آنجا بود و غیر از تألیف و تصنیف، به کار وعظ، تدریس و اداره برخی مراکز آموزش دینی دمشق پرداخت. پس از درگذشت استادش ذهبی، به تدریس حدیث در مدرسه ام صالح مشغول شد که مهمترین مجلس درسش بهشمار میآمد. مدت کوتاهی نیز ریاست دارالحدیث اشرفیه را برعهده گرفت و به سبب شهرت در علوم دینی در برخی محاکمات و اختلافات دینی، مذهبی و سیاسی نیز شرکت داشت.[۱]
عقاید و آراء
ابنکثیر از نمایندگان احیای عقیده دینی در سده ۸ هجری قمری بهشمار میرود. گرایش او به سلفیه از علاقه او به عمل ابنتیمیه پیداست. او در برخورد با مخالفان مذهبی، نسبت به غیر مسلمانان، سختگیرانهتر عمل میکرد و مخالفت وی با شیعیان در موارد گوناگون نمایان است، هرچند که از امامان شیعه به احترام یاد کرده است. وی در مورد علمای شیعه، با اینکه از شأن و اثر ایشان یاد کرده، تشیع آنان را موجب کاهش اعتبارشان میدانست. در مقابل این خصومت نسبت به شیعه، او در رفع اتهام از بنیامیه و تأیید ایشان کوشیده است. ابنکثیر با وجود ذکر تراجم احترامآمیزی از سران صوفیه، اعتقاد بعضی از آنان را چون بایزید بسطامی فاسد میدانست. وی کسانی چون ابنحزم را به سبب عدم اعتقاد به قیاس و نگرشی که دربارهٔ صفات خداوند داشت و نیز فارابی را به دلیل اعتقاد به معاد روحانی مستوجب لعن و سرزنش میدانست. با اینهمه، در تعیین رفتار درست در مورد اهل کتاب جانب انصاف را فرونمیگذاشت. برخی نویسندگان که ابنکثیر را از نزدیک میشناختهاند، دربارهٔ او سخنان تحسینآمیزی آوردهاند و بر گستردگی کار علمی، تعمق در نحو، فقه، حدیث، تفسیر و تاریخ و قدرت حفظ و تشخیص درست و قابل ملاحظه او تأکید کردهاند.[۱]
آثار
ابنکثیر آثار متعددی در زمینههای تاریخ، تفسیر و حدیث به نگارش درآورده است. در شیوه نگارش پیرو پیشینیان بوده و بیشتر به شرح و تلخیص آثار آنان پرداخته است. امتیازات آثار او به دلیل تحقیق، دقت، نقد اسناد، پالایش اخبار، بیاعتمادی به اسرائیلیات و مخالفت با موهومات و خرافات است. کتابهای او برخلاف شیوه رایج زمانه خویش، به دور از سجع و آرایشهای لفظی و گاه به شکلی عامیانه نوشته شده است؛ زیرا او در نگارش به معنی بیش از لفظ اهمیت میداده است. از جمله مهمترین آثار او میتوان به موارد زیر اشاره کرد:[۱]
- البدایة و النهایة (تاریخ جامع جهان)
- الفصول فی اختصار سیرة الرسول
- الاجتهاد فی طلب الجهاد
- احادیث التوحید و الرد علی الشرک
- اختصار علوم الحدیث
- تفسیر القرآن العظیم
درگذشت
ابنکثیر در اواخر عمر نابینا گردید و سرانجام در سال ۷۷۴ ه.ق در دمشق درگذشت و در کنار قبر ابنتیمیه دفن شد.[۱]
پانویس
ارجاعات
منابع
- رحیم لو، یوسف (۱۳۸۸). «ابن کثیر، عمادالدین». دانشنامه بزرگ اسلامی. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.
- اسلامشناسان اهل سوریه
- اسلامشناسان مسلمان سده ۱۴ (میلادی)
- اشاعره
- اهالی دمشق
- پیروان مذهب شافعی
- تاریخنگاران سده ۱۴ (میلادی)
- تاریخنگاران مسلمان
- دانشمندان دوران مملوکی
- درگذشتگان ۱۳۷۳ (میلادی)
- رجال شناسان
- روحانیان سنی
- زادگان ۱۳۰۱ (میلادی)
- محدثان اهل شام
- محدثان سنی
- محدثان
- مفسران قرآن سنی شافعی
- مفسران قرآن
- نویسندگان عربی سده ۱۴ (میلادی)