ابنسکیت
| ابو یوسف یعقوب بن اسحاق دورقی اهوازی | |
|---|---|
| متولد | ۱۸۶ ه.ق دورق خوزستان |
| وفات | ۵ رجب ۲۴۴ ه.ق |
| محل زندگی | بغداد |
| ملیت | ایرانی / خوزی |
| شناختهشده برای | از بزرگان لغت و ادبیات |
| عنوان | ابن سکیّت |
| مخالف(ها) | متوکل |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه |
ابن سکّیت، زبانشناس و نحوی برجسته ایرانی قرن سوم هجری، از شاگردان کسائی و پیرو مکتب نحوی کوفه بود. او معلم فرزندان متوکل عباسی بود و بهدلیل بیان علاقه به اهلبیت، به دستور خلیفه کشته شد. آثار بسیاری در حوزه لغت و نحو از خود بر جای گذاشت، از جمله الامثال، الاضداد، معانی الشعر و دیوان امرؤ القیس.
زندگی
ابن السكّیت، ابویوسف یعقوب بن اسحاق سکّیت، زبانشناس و نحوی ایرانی اهل دورق از نواحی خوزستان بود که در بغداد زاده شد. وی در دانش نحو بر پدرش برتری داشت، همانگونه که پدرش در شعر سرآمد بود. یعقوب پس از شاگردی نزد بزرگان و امامان لغت عصر خود، برای گردآوری و تصحیح واژگان، به میان قبایل عرب در بادیه رفت و سپس در بغداد و سامرا به تدریس مشغول شد. او از اصحاب کسائی و از امامان برجسته نحو در مکتب کوفه به شمار میرفت.[۱]
خلیفه متوکل عباسی تعلیم دو فرزند خود، معتز و مؤید را به وی سپرد. ابن سکّیت همچنین فرزندی به نام یوسف داشت که ندیم معتضد عباسی بود. ابن سکّیت به اهلبیت علاقهمند بود و گرایش شیعی داشت. هنگامی که متوکل از او پرسید آیا حسن و حسین را بیش از فرزندان خلیفه دوست دارد یا نه، پاسخ داد: «تو و فرزندانت را با قنبر غلام علی بن ابیطالب برابر نمیدانم». این پاسخ باعث خشم متوکل شد و او دستور داد زبان وی را از دهان بیرون کشند. غلامان خلیفه نیز او را به شیوهای سخت به قتل رساندند.[۲]
از آثار ابن سکّیت میتوان به این کتابها اشاره کرد: الامثال، الاضداد، النبات و الشجر، القلب و الابدال، الزبرج، البحث، المقصور و الممدود، المذکر و المؤنث، الاجناس (در یک مجلد ضخیم)، الفرق، السرج و اللجام، فعل و افعل، الابل، النوادر، معانی الشعر الکبیر، معانی الشعر الصغیر، الایام و اللیالی، سرقات الشعراء و ما اتفقوا علیه و چند شرح بر دیوانهای شاعران عرب. وی همچنین دیوان امرؤ القیس بن حجر را گردآوری کرده است.[۳]
ابن سکّیت در سال ۲۴۶ هجری درگذشت.[۴]
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ابنفرات». دایرهالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.
.jpg)
