جامی

نورالدین عبدالرحمن بن احمد بن محمد دشتی، مشهور به جامی (۸۱۷–۸۹۸ ه‍.ق)، از استادان برجسته نظم و نثر فارسی در قرن نهم هجری بود. او در جام متولد شد و تحصیلات خود را در هرات آغاز کرد و سپس در محضر اساتید بزرگ ادب عربی و علوم عقلی و نقلی تلمذ کرد. جامی علاوه بر تسلط بر علوم ادبی، در حکمت، نجوم، فقه، حدیث و تفسیر نیز مهارت داشت و در عرصه شعر و تصوف، به ویژه سلسله نقشبندیه، فعالیت داشت و با مشایخ متعدد عصر خود ارتباط داشت.

زندگی

نورالدین عبدالرحمن بن احمد بن محمد دشتی، مشهور به جامی، در سال ۸۱۷ ه‍.ق در خرجرد جام متولد شد. لقب اصلی او عمادالدین و لقب مشهورش نورالدین بود و تخلص وی در آثار خود به عنوان جامی آمده است. وی تحصیلات ابتدایی را در هرات آغاز کرد و در مدرسه نظامیه به درس جنید اصولی پرداخت و سپس در نزد مولانا خواجه علی سمرقندی و مولانا شهاب‌الدین محمد جاجرمی علوم ادب عربی را فرا گرفت. پس از آن در سمرقند به درس قاضی‌زاده پرداخت و در هیئت و نجوم به مرتبه‌ای از فضل رسید که شهرت وی در علوم ادبی و عقلی و نقلی گسترده شد.

جامی در آثار خود تحصیل علوم مختلفی از جمله نحو، صرف، منطق، حکمت مشائی و اشراقی، حکمت طبیعی و ریاضی، فقه، اصول فقه، حدیث و تفسیر قرآن را بیان کرده است. او در شعر نیز فعالیت داشت، اگرچه خود تصریح کرده که همیشه از شعر به قصد فراغت بال دوری نمی‌کرد. جامی در عرصه تصوف، پیرو سلسله نقشبندیه بود و به مریدی سعدالدین محمد کاشغری و نسبتاً به خواجه بزرگ بهاءالدین نقشبند رسید. او همچنین با مشایخ عصر خود مانند خواجه محمد پارسا، فخرالدین لورستانی، خواجه برهان‌الدین ابونصر پارسا، خواجه شمس‌الدین محمد کوسوئی، مولانا جلال‌الدین پورانی، مولانا شمس‌الدین محمد اسد و خواجه ناصرالدین عبیدالله معروف به خواجه احرار در ارتباط بود و این استادان بر رشد علمی و تصوف او تأثیر داشتند.

منابع

• اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «جامی». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.