آخرالزمان در باور شیعیان

آخرالزمان در باور شیعیان

آخرالزمان در اسلام

آخرالزمان اصطلاحی است که در فرهنگ ادیان بزرگ جهان دیده می شود و در ادیان ابراهیمی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در فرقه های بزرگ اسلام نیز کلیات این عقاید پذیرفته شده است فقط اینکه آیا تحولات آخرالزمان با ظهور مهدی موعود خواهد بود و اینکه مهدی موعود چه کسی است مورد اختلاف است.

در قرآن کریم مطلب صریحی در مورد آخرالزمان وجود ندارد و این اصطلاحی است که در منابع حدیثی و تألیفات مسلمانان دیده می شود.این اصطلاح در کتابهای تفسیر و حدیث در دو معنا استفاده شده:معنای اول ، از آغاز نبوت پیامبر تا وقوع قیامت را شامل می شود و معنای دوم،فقط بخش آخر مربوط به این دوره زمانی است که در آن مهدی موعود ظهور می کند و تحولات عظیمی در جهان رخ می دهد .

آخرالزمان در کتابهای تفسیر و روایات

از مجموع روایاتی که در کتابهای حدیث،تفسیر و تاریخ بیان شده اینطور به دست می آید که پیش از ظهور مهدی موعود فساد اخلاقی و ظلم و ستم همه ی جهان را فرا می گیرد و پس از ظهور مهدی،تحولات عظیمی در جهان رخ می دهد. انسانها به رشد کامل عقلی و عملی می رسند و فساد و ظلم از بین می رود.

برخی عصر آخرالزمان را که مربوط به عصر مهدی موعود است بر اساس پیشگویی هایی که در احادیث آمده اینطور تفسیر می کنند:«پیروزی نهایی صلاح و عدالت و آزادی،حکومت جهانی واحد،عمران تمام زمين، بلوغ بشريت به خردمندي كامل و آزادي از جبرهاي طبيعي و اجتماعي، برقراري مساوات كامل ميان انسانها در امر ثروت، منتفي شدن كامل مفاسد اخلاقي، منتفي شدن جنگ و سازگاري انسان و طبيعت».

آخرالزمان از نظر علمای شیعه و سنی

در فرهنگ مسلمانان اصطلاح مشابهی به نام «اشرط الساعة»که مربوط به علائم برپا شدن قیامت است وجود دارد.از بررسی روایتهایی که مربوط به این دوران است معلوم می شود که مطالب مشترک بسیاری با روایات آخرالزمان دارد البته مسلم است که مسأله آخرالزمان به صورت آشکاری از مسأله قیامت تفکیک شده است. علاوه بر روایات مذکور،آیاتی نیز در قرآن وجود دارد که مربوط به استخلاف انسان در زمین(آیه 128 سوره اعراف)،فرمانروا شدن نیکوکاران زمین(آیه 105 سوره انبیاء)وپیروزی حق بر باطل به رغم جولان دائمی باطل هستند.تفاوتی که میان علمای قدیم شیعی و و سنی وجود دارد این است که علمای شیعه معتقد هستند این آیات مربوط به آینده جامعه بشریت و عصر مهدی موعود است و علمای اهل سنت این آیات را مربوط به پیروزی های صدر اسلام می دانند.

عقاید شیعیان در مورد آخرالزمان

شیعه معتقد است در آخرالزمان و پیش از قیامت،مهدی موعود ظهور می کند و قبل از ظهور حوادثی به وقوع می پیوندد که از علائم نزدیک بودن ظهور است

در کتاب الغیبة که از کتابهای قدیمی شیعیان است آمده است که به گفته ی جعفربن محمد ششمین امام شیعیان،قیام مهدی موعود پنج نشانه دارد:خروج سفیانی،خروج یمانی،ندای آسمانی،کشته شدن نفس زکیه و خسف بیداء.

علائم ظهور

خروج سفیانی

سفیانی مردی از نسل ابوسفیان استکه اندکی پیش از ظهور،از سرزمین شام قیام می کند. او از قتل و کشتار هیچ پروایی ندارد و با دشمنان خود به طرز فجیعی رفتار می کند.آغاز قیام او ماه رجب است . وی پس از تصرف شام و مناطق اظراف آن،به عراق حمله کرده و در آنجا به کشتار گسترده ای دست می زند.

خروج یمانی

قیام مردی از سرزمین یمن که اندکی قبل از ظهور رخ می دهد.وی مردی صالح و مؤمن است که علیه بدی ها و انحرافات قیام می کند.در کتاب الغیبة آمده است که به گفته ی محمدبن علی پنجمین امام شیعیان،در میان بیرق ها(بیرق هایی که قبل از ظهور مهدی موعود بلند می شود)،پرچمی هدایت کننده تر از پرچم یمانی وجود ندارد.

ندای آسمانی

یکی دیگر از علائم قبل از ظهور صیحه آسمانی است.این صیحه مایه شادمانی مؤمنان و هشداری برای بدکاران است تا دست ار کارهای ناپسند بردارند و به جمع یاوران مهدی موعود بپیوندند.در کتاب الغیبة آمده است که محمدبن علی امام پنجم شیعیان گفته است:«قیام قاظئم تحقق نمی یابد مگر اینکه ندادهنده ای از آسمان ندایی دهد که اهل مشرق و مغرب آن را بشنوند».

قتل نفس زکیه

نفس زکیه به معنای شخص کمال یافته و یا انسان پاک و بی گناهی است که قتلی انجام نداده است و منظور از قتل نفس زکیه این است شخصیت برجسته یا بی گناهی اندکی پیش از قیام مهدی موعود به دست مخالفان او کشته می شود. بر اساس روایتی که از محمدبن علی امام پنجم شیعیان در کتاب الغیبة بیان شده قتل نفس زکیه پانزده روز پیش از قبام مهدی موعود است.

خسف بیداء

خسف به معنای فرو رفتن و بیداء منطقه ای بین مکه و مدینه است و منظور از خسف بیداء این است که سفیانی لشکری را برای مقابله با مهدی موعود به سمت مکه می فرستد و هنگامی که لشکر به منظقه بیداء رسید به طرز معجزه آسایی در زمین فرو می رود.در کتاب الغیبة آمده است که محمدبن علی امام پنجم شیعیان گفته است:«به فرمانده سپاه سفیانی خبر می رسد که مهدی موعود به سمت مکه رفته است،پس لشکری را در پی او روانه می کند ولی او را نمی یابد.چون لشکر سفیانی به سرزمین بیداء رسید،ندادهنده ای از آسمانآواز می دهد:«ای سرزمین بیداء آنان را نابود کن»پس آن سرزمین لشکر را در خود فرو می برد»

علاوه بر این علائم علائم فراوان دیگری در روایات بیان شده است.

ظهور مهدی موعود

پیروان مذهب شیعه که بخشی از مسلمین را تشکیل می دهند، همانند اهل سنت معتقد به وجود حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف هستند. آنان بر این باورند که حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف آخرین مصلح است که با آمدنشپیروان مذهب شیعه که بخشی از مسلمین را تشکیل می دهند، همانند اهل سنت معتقد به وجود حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف هستند. آنان بر این باورند که حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف آخرین مصلح است که ب

شیعیان بر این باورند که مهدی موعود آخرین مصلح است.شیخ صدوق که از محدثان برجسته شیعی استحدیثی را از جعفربن علی،امام ششم شیعیان،نقل می کنند که گفته اند:«نه امام پس از حسین بن علی خواهند آمد که نهمین فرد آنها، حضرت قائم (مهدی موعود)است.همچنین علی بن ابیطالب،امام اول شیعیان

ه3)علی علیه السلام نخستین امام شیعیان در چندین خطبه درباره آمدن مصلح سخن گفته است که بمنزله پیشگویی

است و از ویژگی های این دوران یاد کرده است. از جمله در خطبه 138 از برکات وجودی حضرت مهدی علیه السلام اینچنین تعبیر می کند: «او [حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف] خواسته ها را تابع هدایت وحی می کند هنگامی که مردم هدایت را تابع هوس های خویش قرار می-دهند. در حالی که [به نام تفسیر] نظریه های گوناگون خود را بر قرآن تحمیل می کنند، او نظریه ها و اندیشه ها را تابع قرآن می سازد»(1) تمامی ائمه معصومین از پیشوایان شیعه، درباره امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف سخنان در خور توجهی دارند و از عصر ظهور سخن گفته اند که این امر گویای قطعیت و اهمیتی است که مسئله مهدویت در فکر شیعه داشته است. امام باقر علیه السلام پیشوای پنجم شیعه می گوید: «قائم ما به هنگام رستاخیز خویش، نیروهای عقلانی توده ها را تمرکز دهد و خِرَدها و دریافتهای خلق را به کمال می رساند»(2) و یا در سخن دیگری امام باقر علیه السلام وضعیت مطلوب و ازدیاد رفاه و ایمان مردم را در عصر ظهور اینچنین

بخشی زیادی از روایات در منابع شیعه اختصاص به ویژگی های دوره پس از ظهور دارد بر خلاف منابع اهل سنت که بیشتر روایات آنها به بیان ویژگی های قبل از ظهور می پردازند. از جمله در احادیث شیعه وارد شده است که مردم در عصر امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در رفاه کامل هستند، نیازمند و فقیر یافت نمی شود، علم و حکمت به اوج می رسد، نعمت های طبیعی از باران آسمان گرفته تا رشد گیاهان فزاینده است، تقوی و شفقت مردم نسبت به یکدیگر زیاد می گردد و مردم چنان در آرامش و دوستی باهم بسر می برند که هیچگاه قبل از ظهور تصورآن نمی-شود.شکوفایی وایده آل بودن دوره پس از ظهور در منابع شیعه، چنان خیره کننده و جذاب است، که هر خواننده ای را بر این وا می دارد تا برای ظهور امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف دعا کند زیرا تصور چنین جامعه آرمانی و لبریز از عدالت، سرخوشی، و خوشبختی از آرزوهای دیرینه توده مردم و تمامی اندیشمندان بوده است