فرشته

فرشته یکی از موجودات فراطبیعی در باورهای ادیان ابراهیمی است. مسلمانان فرشته را موجوداتی می‌دانند که وظایفی را از سوی خدا انجام می‌دهند. آیات متعددی از قرآن نیز به این موجودات اختصاص یافته است. باور به موجودیت فرشتگان و وظایف آنها، یکی از عقاید اساسی اسلامی است.

ایمان به فرشتگان

ایمان به فرشتگان یکی از ارکان اساسی عقیده اسلامی است که در برابر باورهای مشرکان مکه مورد تأکید قرار گرفته است. آنان فرشتگان را دختران خدا می‌پنداشتند، اما قرآن این ادعا را قاطعانه رد می‌کند و می گوید: «یکی از ساخته‌های دروغینشان این است که می‌گویند: خداوند فرزند گرفته است! چه دروغ بزرگی!» (آیه ۱۵۱ و ۱۵۲ سوره صافات)

ماهیت و وظایف فرشتگان در قرآن

بر اساس ترسیم قرآن از فرشتگان، آنها موجوداتی الهی و مخلوق خداوند هستند که هرگز از فرمان او سرپیچی نمی‌کنند: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! خود و خانواده‌تان را از آتشی حفظ کنید که سوخت آن انسان‌ها و سنگ‌ها هستند، [آتشی که] فرشتگانی خشن و سخت‌گیر بر آن گمارده شده‌اند که هرگز از فرمان خدا سرپیچی نمی‌کنند و همان را انجام می‌دهند که به آن مأمور شده‌اند.» (آیه ۶ سوره تحریم)

قرآن برای فرشتگان وظایف متعددی برمی‌شمارد:

• واسطهٔ وحی به پیامبران: «و [یاد کن] هنگامی که به پیامبرانی که پیش از تو فرستادیم، وحی می‌کردیم.» (آیه ۵۱ سوره سجده)

• حمایت و دعا برای مؤمنان: «فرشتگانی که عرش [الهی] را حمل می‌کنند و آنان که پیرامون آن هستند، با ستایش پروردگارشان تسبیح می‌گویند و به او ایمان دارند و برای مؤمنان طلب آمرزش می‌کنند [و می‌گویند]: "پروردگارا! رحمت و دانش تو همه چیز را فرا گرفته است؛ پس کسانی را که توبه کرده و راه تو را پیروی کرده‌اند، بیامرز و آنان را از عذاب دوزخ حفظ کن"» (آیه ۷–۹ سوره غافر)

• ثبت اعمال انسان‌ها: «[همان‌گونه که] دو فرشته، یکی از سمت راست و دیگری از سمت چپ، اعمال او را ثبت می‌کنند. هیچ سخنی بر زبان نمی‌آورد مگر آنکه مراقبی آماده برای ثبت آن نزد اوست.» (آیات ۱۷–۱۸ سوره ق)

• قبض روح انسان‌ها هنگام مرگ: «بگو: فرشتهٔ مرگ که بر شما گمارده شده، جانتان را می‌گیرد، سپس به سوی پروردگارتان بازگردانده می‌شوید.» (آیه ۱۱ سوره سجده)

• تسبیح و ستایش خداوند: «[به یادآور] هنگامی که پروردگارت به فرشتگان گفت: "من در زمین جانشینی قرار می‌دهم"، [فرشتگان] گفتند: "آیا کسی را در آن قرار می‌دهی که فساد کند و خون بریزد؟! در حالی که ما با ستایش تو تسبیح می‌گوییم و تو را تقدیس می‌کنیم؟ !"» (آیه ۳۰ سوره بقره)

• حمل عرش الهی: «فرشتگانی که عرش [الهی] را حمل می‌کنند و آنان که پیرامون آن هستند، با ستایش پروردگارشان تسبیح می‌گویند و به او ایمان دارند و برای مؤمنان طلب آمرزش می‌کنند…» (آیه ۷ سوره غافر)

جایگاه ایمان به فرشتگان

ایمان به فرشتگان در اسلام به معنای پذیرش وجود آن‌ها و اعتقاد به وظایف الهی‌شان است. این ایمان ارتباط تنگاتنگی با دیگر اصول عقیدتی اسلام دارد و نشانه‌ای از تسلیم در برابر حکمت الهی است.

پانویس

منابع

• Abdel Haleem, M. A. S. (2008). "The second belief: in angels". The Cambridge Companion to Classical Islamic Theology (به انگلیسی). Cambridge: Cambridge University Press.