مطهرات

مُطَهِّرات

مقصود از مُطَهِّرات، پاک‌کننده‌های نجاسات هستند که مهمترین آن‌ها، آب است. مُطَهِّرات شامل این موارد است: آب، زمین، آفتاب، استحاله، انتقال، اسلام، تبعیت، برطرف شدن نجاست، استبراء حیوان نجاست خوار و غایب شدن مسلمان می باشد.

آب

مهم‌ترین پاک‌کننده آب است، برای پاک کردن اجسام نجس، آب باید دارای شرایط زیر باشد:

۱. مطلق باشد.

۲. پاک باشد.

پرونده:مطهرات.jpeg

پاک‌کننده های نجاسات

۳. زمانی که شیء نجس با آب شسته می‌شود، آب، بو یا رنگ یا طعم نجاست را نگیرد‌.

اقسام آب

آب شامل آب مطلق و مضاف می‌شود.

الف) آب مطلق، آبی است که اصل خلقت اوّلیه‌اش را داشته باشد، آب مطلق پنج دسته زیر را شامل می‌شود:

۱.آب باران.

۲. آب جاری.

۳. آب چاه.

۴. آب کر.

۵. آب قلیل.

آب مطلق، آبی پاک است و به عنوان پاک‌کننده است و نجاست را برطرف می‌کند و می‌توان با آن وضو و غسل انجام داد.

ب) آب مضاف، شامل مایعات دیگری می‌شود که مطلق نیستند، مانند: گلاب، آب‌میوه، یعنی هر آبی که از مخلوط شدن با چیز دیگری به دست آمده باشد. ذات آب مضاف پاک است، اما به عنوان پاک‌کننده نجاست نمی‌تواند باشد و وضو و غسل هم با آن صحیح نمی‌باشد.

تطهیر اشیاء نجس با آب

الف) تطهیر ظرف با آب به صورت زیر می‌باشد:

با آب کر: یک مرتبه

با آب قلیل: سه مرتبه

ب) تطهیر غیر ظرف با آب به صورت زیر می‌باشد:

۱.اگر به بول نجس شده باشد:

با آب کر: یک مرتبه

با آب قلیل: دو مرتبه

۲. اگر به غیر بول نجس شده باشد:

با آب کر: یک مرتبه

با آب قلیل: یک مرتبه

زمین

۱. زمانی که پا یا کف کفش با راه رفتن نجس شود و به دلیل تماس با زمین، نجاست بر طرف شود، پاک می‌شود؛ یعنی زمین فقط کف پا و کف کفش را پاک می‌کند. شرایط پاک‌کنندگی زمین به این صورت است:

الف) زمین پاک باشد.

ب) زمین خشک باشد یعنی تر نباشد.

ج) زمینی پاک می‌کند که از جنس خاک، شن، سنگ، آجر فرش و مانند این‌ها باشد.

۲. اگر به دلیل تماس ته کفش یا کف پا با زمین، نجاست بر طرف شود، پاک می‌شود؛ ولی بهتر این است که حداقل پانزده قدم بردارد. اشیائی که پاک کننده کف پا و کف کفش نیستند، شامل این موارد است: موزایک ،آسفالت فرش و زمینی که با چوب فرش شده است و همچنین زمینی که داری پوشش گیاهی است؛ مگر آن قدر کم باشد، که چیزی به حساب نیاید و طبق عرف بگویند روی زمین راه می رود.

۳. بنابر احتیاط واجب زمین، مواردی را که ذکر می‌شود، پاک نمی‌کند: دست و زانوی افراد معلول که با دست یا زانو راه می‌روند، نوک عصا، جوراب، کف پای مصنوعی، نعل چارپایان و چرخ اتومبيل.

آفتاب

هر چیزی که نور خورشید بر آن تابیده شود و نجاست آن را خشك کند، مانند: زمین، ساختمان، درب و پنجره‌های ساختمان و این قبیل موارد پاک می شود، به شرط آن‌ که عین نجاست از آن برطرف شود. فقها اشیاء منقول مانند: ظرف‌های غیر ثابت، لباس و فرش - غیر از حصیر و بوریا - را استثناء کرده و طبق این قول باید بنابر احتیاط عمل کرد. شرط برخی این است که جسم دارای نجاست، باید قبل از تابیدن آفتاب، مرطوب باشد. تابیدن آفتاب باید مستقیم صورت باشد و اگر خورشید بر چیزی مجاور نجس تابیده شود یا توسط آینه و از پشت شیشه یا ابر بتابد یا باد شدید، باعث خشک شدن آن شود نه خورشید، آن چیز پاک نخواهدشد.

استحاله

اگر جنس شیء نجس به گونه ای عوض شود، که تبدیل به چیز دیگری شود پاک می‌شود، یعنی هرزمان عین نجس طوری تغییر کند که نام دیگری به آن دهند. به طور مثال اگر چوب متنجس، تبدیل به خاکستر شود، طبق نظر تمام مراجع تقلید پاک می‌شود، اما اگر تبدیل به زغال شود طبق نظر برخی مراجع تقلید، پاک نمی‌شود.

انتقال

اگر خون بدن انسان یا خون حیوان دارای خون جهنده، به بدن حیوانی که دارای خون جهنده نیست وارد شود و خون آن حیوان به حساب آید، پاک می‌شود و آن را انتقال می‌گویند. پس خونی که زالو از انسان می‌مکد، به دلیل این که به آن خون زالو گفته نمی‌شود و می گویند خون انسان است نجس می‌باشد، ولی اگر کسی پشه ای را که روی بدنش نشسته بکشد، خونی که از پشه می‌آید، پاک است، چون خون پشه گفته می‌شود.

اسلام

اگر کافر شهادتین را به زبان آورد، مسلمان می‌شود و بعد از مسلمان شدن احکام اسلام را باید انجام دهد، این در صورتی است که ندانیم قلباً مسلمان شده یا نه، اما اگر بدانیم قلباً مسلمان نشده است مسلمان نیست و احکام اسلام بر او بار نمی‌شود. پس اسلام باعث می‌شود، فرد کافر به طهارت برسد. اگر بدن کافر هنگامی که اسلام آورد، آلوده به نجاست بود، پاک نیست و باید عین نجاست را برطرف کند و بدنش را آب بکشد. اگر لباس کافر، در زمان کفر با رطوبت بدن نجس شده باشد، طبق نظر برخی مراجع تقلید مانند: بهجت و نوری، بعد از مسلمان شدن لباس پاک است و طبق نظر برخی مراجع تقلید دیگر مانند : خمینی، خویی، گلپایگانی، سیستانی، صافی، تبریزی، وحید و مکارم بنا بر احتیاط واجب، باید از آن لباس اجتناب کند.

تبعیت

تبعیت یعنی یک چیز نجس به واسطه ی چیز نجس دیگری، پاک گردد. مثل کودکی که در جنگ کفار با مسلمانان، از کفاز اسیر می‌شود، پس به دلیل تبعیت اسیر‌کننده‌ی مسلمان پاک می‌شود. اگر شرابی تبدیل به سرکه شود، اطراف داخل ظرف، به تبعیت از سرکه شدن شراب، پاک می‌شوند. اگر کسی چیزی را با دست خود آب کشی کند، دست او هم به واسطه‌ی پاک شدن آن چیز، پاک می‌شود.

برطرف شدن نجاست

اگر بدن حیوان یا نوک مرغ به عین نجاست مانند خون آلوده شود، در صورت برطرف شدن عین نجاست، پاک می‌شود. همچنین اگر داخل بدن انسان مانند دهان خونی بیاید و آن خون با آب دهان از بین برود، نیازی به آب کشیدن دهان نیست، اما اگر دندان مصنوعی بود و نجس شد، باید آن را شست. اگر غذایی بین دندان باشد و در دهان خونی بیاید، اگر فرد نداند که خون به آن غذا رسیده یا نه، پاک است ولی اگر خون به غذا رسیده باشد، ظاهر آن نجس شده است.