حقالناس
حق الناس
مقدمه
حق الناس،حقی است که از مردم بر عهده انسان قرار میگیرد و با توبه و شهادت در راه خدا هم بخشیده نمی شود بلکه باید یا جبران شود و یا صاحب حق آن را ببخشد و بگذرد.
مفهوم شناسی
تعریف لغوی
حق در زبان عربی به معنای ثابت و واجب است. الناس به معنای مردم و انسان هاست . حق الناس به طور کلی به معنای حق مردم است،یعنی حقوقی که برای افراد در ارتباط با دیگران ثابت شده است.[۱]
تعریف اصطلاحی
در فقه و اخلاق اسلامی حقوقی را گویند که افراد بر عهده یکدیگر دارند که این حقوق مالی،جانی،عرضی یا معنوی است.[۲]
از منظر قرآن
در قرآن کریم بر رعایت حقوق مردم بسیار تاکید شده است: از جمله:آیه 58 سوره نساء:إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَمَانَاتِ إِلَىٰ أَهْلِهَا ...خداوند به شما فرمان می دهدکه امانت ها را به صاحبانش بازگردانید.[۳]
در روایات معصومین نیز بر این مطلب بسیار تاکید شده است که نمونه هایی را در ذیل می آوریم.
امام صادق(ع):خداوند با هیچ چیز بالاتر از ادای حق مومن عبادت نشده است.[۴]
راه های جبران حق الناس
- ارجاع حق به صاحبش:بهترین راه بازگرداندن عین مال یا جبران خسارت برای صاحب مال می باشد.[۵]
- طلب عفو و بخشش:اگر بازگرداندن حق ممکن نیست یا حق آبرویی است باید از صاحب آن عذرخواهی کرده و طلب بخشش نمود.[۶]
- کارهای خیر نیابتی:اگر پیدا کردن صاحب حق ممکن نباشد،باید به نیابت از او صدقه داده یا کارهای خیر برایش انجام و ثواب آن به صاحب حق هدیه شود.[۷]
- استغفار:در کنار اقدامات بیان شده،باید بسیار استغفار کرد تا خداوند قلب صاحب حق را نرم کند.[۸]
ارجاعات
- ↑ الانصاری، ابن منظور. لسان العرب. ج. ۲. ص. ۴۴۲.
- ↑ نراقی، ملا مهدی. حق الناس. ج. ۲. ص. ۲۱۵.
- ↑ قرآن کریم.سوره نساء آیه58.
- ↑ کلینی، محمد. الکافی. ج. ۲. ص. ۱۷۰.
- ↑ محقق حلی، نجم الدین (۱۴۰۸). شرایع الاسلام. ج. ۴. ص. ۸۷۰.
- ↑ نراقی، مهدی. جامع السعادات. ج. ۲. ص. ۲۲۰.
- ↑ عاملی، محمدبن حسن. وسائل الشیعه. ج. ۱۶. ص. ۱۶۴.
- ↑ کلینی، محمد. الکافی. ج. ۲. ص. ۵۰۴.