مهدی در قرآن

از اسلامیکال
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بیان آیت الله‌خامنه‌ای در رابطه با ظلم و بی‌عدالتی در جهان و برچیده شدن آن با ظهور مهدی موعود
شیعه
درگاه تشیع
عقاید
فروعنمازروزهخمسزکاتحججهادامر به معروفنهی از منکرتولیتبری
عقاید برجستهمهدویت: غیبت (غیبت صغرا، غیبت کبراانتظار، ظهور و رجعتبداشفاعت و توسلتقیهعصمتمرجعیت، حوزه علمیه و تقلیدولایت فقیهمتعهشهادت ثالثهجانشینی محمدنظام حقوقی
شخصیت‌ها
چهارده معصوممحمدعلیفاطمهحسنحسینسجادباقرصادقکاظمرضاجواد (تقی) • هادی (نقی) • حسن (عسکری) • مهدی
صحابه محترم نزد شیعهمردان: سلمان فارسیمقداد بن اسودمیثم تمارابوذر غفاریعمار یاسربلال حبشیجعفر بن ابی‌طالبمالک اشترمحمد بن ابوبکرعقیلعثمان بن حنیفکمیل بن زیاداویس قرنیابوایوب انصاریجابر بن عبدالله انصاریابن‌عباسابن مسعودابوطالبحمزهیاسرهانی بن عروهعثمان بن مظعونعبدالله بن جعفرخباب بن ارتاسامة بن زیدخزیمة بن ثابتمصعب بن عمیرمالک بن نویرهزید بن حارثه
زنان: فاطمه بنت اسدحلیمهزینبام کلثوم بنت علیاسماء بنت عمیسام ایمنصفیه بنت عبدالمطلبسمیه
رجال و علماکشته‌شدگان کربلافهرست رجال حدیث شیعهاصحاب اجماعروحانیان شیعهعالمان شیعهمراجع تقلید
مکان‌های متبرک
مکه و مسجدالحراممدینه، مسجد النبی و بقیعبیت‌المقدس و مسجدالاقصینجف، حرم علی بن ابی‌طالب و مسجد کوفهکربلا و حرم حسین بن علیکاظمین و حرم کاظمینسامرا و حرم عسکریینمشهد و حرم علی بن موسی الرضا
دمشق و زینبیهقم و حرم فاطمه معصومهشیراز و شاه‌چراغکاشمر و حمزه بن حمزه بن موسی بن جعفر امامزاده سید مرتضی و آرامگاه سید حسن مدرسآستانه اشرفیه و سید جلال‌الدین اشرفری و حرم شاه عبدالعظیمامامزاده جعفر
مسجدامامزادهحسینیه
روزهای مقدس
عید فطرعید قربان (عید اضحی)عید غدیر خممحرّم (سوگواری محرمتاسوعا، عاشورا و اربعین) • عید مبعثمیلاد پیامبر • تولد ائمه • ایام فاطمیه
رویدادها
رویداد مباهلهرویداد غدیر خمسقیفه بنی‌ساعدهفدکرویداد خانه فاطمه زهراقتل عثمانجنگ جملنبرد صفیننبرد نهروانواقعه کربلامؤتمر علماء بغدادحدیث ثقلیناصحاب کساآیه تطهیر
کتاب‌ها
قرآننهج‌البلاغهصحیفه سجادیه
کتب اربعه: الاستبصاراصول کافیتهذیب الاحکاممن لایحضره الفقیه
مصحف فاطمهمصحف علیرساله حقوقاسرار آل محمد
وسائل‌الشیعهبحارالانوارالغدیرمفاتیح‌الجنان
تفسیر مجمع‌البیانتفسیر المیزانکتب شیعه
شاخه‌ها
دوازده‌امامی (اثنی‌عشری)اسماعیلیهزیدیهغلاهواقفیه
منابع اجتهاد
کتاب (قرآن)سنت (روایات پیامبر و ائمه)عقلاجماع


مهدی در قرآن، یکی از مفاهیم مورد توجه برای مفسران قرآنی بوده است تا مهدی موعود را در کتاب مقدس ترسیم یا توضیح دهند.

قرآن

کتاب معارف مهدوی درخصوص اینکه، قرآن مهم‌ترین منبع معارف مهدوی است چند مقدمه بیان داشته:

  1. جامعیت قرآن برای همه انسان‌ها تا آخر عمر دنیا و بهترین تکیه گاه معرفتی.
  2. توجه به پیام‌های ظاهری در قالب تفسیر و پیام‌های درونی و باطنی آیات در قالب تأویل.
  3. نیاز به مفسر واقعی که همان پیامبر و ائمه معصومین هستند.
  4. چگونگی معرفی افراد در قرآن (نام_تعداد_صفات).[۱]

علی بایائی آریا بیان داشته :باور به مهدویت بیش از هرچیزی مبتنی بر بشارت‌های لطیف قرآنی است که در آیات متعددی نوید یافته. در اینجا به برخی از این آیات اشاره می‌کنیم: سوره توبه آیه ۳۳:(هُوِ الَّذی اَرسَلَ رَسُولَهُ بالهُدی وَ دِینَ الحَقِّ لِیُظهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلَّهِ و لو کَرِهَ المُشرکُونَ) 《خداوند کسی است که رسول خویش را هدایت و آیین حق فرستاد تا آن را بر هر ادیان پیروز گرداند هرچند مشرکان خوش ندارند》. در این آیه خداوند از اراده حتمی خویش برای پیروزی اسلام بر همه ادیان پرده برمی‌دارد؛ اراده‌ای که بنابر روایات و گفتار مفسران با دست با کفایت مهدی محقق خواهد شد.[۲]

سوره انبیاء آیه ۱۰۵:(وَلَقَد کَتَبنا فِی الزَّبور مِن بَعدِ الذِّکرِ انَّ الارضَ یَرثُها عِبادیَ الصَّالِحُونَ) 《بعد از _تورات_در زبور نوشتیم که همانا بندگان شایسته‌ام زمین را به ارث خواهند برد》. در این آیه شریفه نیز وعده الهی در کتاب‌های پیشین مبنی بر پیروزی نهایی بندگان شایسته خداوند و تسلط آنان بر سرتاسر کره خاکی یاد رفته است درتفسیر این آیه از محمدباقر روایت شده است که گفته:(این بندگان شایسته خداوند یاران مهدی در آخرالزمان می‌باشند).[۲]

آیات مهدوی

در منابع شیعی

در هر زمان امام حی، آیاتی پیرامون اصل امام است و مهدی به عنوان یکی از ائمه شامل حالش می‌شود. در کتاب معارف مهدی گفته شده که: ما اعتقاد داریم بر اساس روایات نه عقل، بعد از پیامبر نیاز به حاکم داریم که ویژگی‌های خاصی داشته باشد. ما می‌گوییم بر اساس روایات بعد از پیامبر ۱۲ نفر خلیفه وجانشین هستند ۱۱نفر به شهادت رسیدند و فقط یک نفر باقی مانده است. سوره اسراء آیه ۷۱:(یَومَ نَدعُو کُلَ اُناسِ بِاِمامِهِم) 《در روز قیامت هرگروه از مردم را با امامشان می‌خوانیم》.[۳]

بر اساس منابع شیعی، بیش از یکصد و بیست آیه از آیات قرآن به مسئله مهدویت تفسیر شده است که جمعی از نویسندگان مجله مبلغان به برخی از آنها اشاره کرده‌اند: سوره بقره آیه۱_۳:(الم، ذَلِکَ الکِتابُ لا رَیبَ فیه هُدیً لِلمُتَّقِینَ، الَّذینَ یُومِنُونَ بِالغَیبِ وَ…) از جعفر صادق ذیل این آیه از قرآن نقل شده:《متقیان، شیعیان علی ابن ابی طالب هستند و غیب، همان مهدی غائب است》. سوره ابراهیم آیه ۵:(وَ ذَکِّرهُم بایَّامِ اللَّهِ) از محمد باقر روایت است که گفته:(ایام الله یوم یقوم القائم و یوم الکره و یوم القیامه) 《روزهای خدا سه تا است: روزی که قائم (مهدی) قیام خواهد کرد و روز رجعت و روز قیامت》. سوره اسراء آیه ۸۱:(وَقُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ ۚ إِنَّ الْبَاطِلَ کَانَ زَهُوقًا) 《وبگو که حق آمد و باطل نابود شد که همانا باطل محو شدنی و سزاوار نابودی است》. جعفرصادق در تفسیر این آیه بیان داشته:(اِذا قام القائم ذهب دوله الباطل) هرگاه قائم (مهدی) به پا خیزد، دولت باطل از بین می‌رود[وسایل می‌شود].

قرآن و آینده جهان

سید محمد جعفر روضاتی بیان داشته: قرآن برای همه مستضعفان وعده بهروزی و آینده درخشان داده و گفته: قصص آیه ۵:(وَنُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِینَ) 《ما اراده نمودیم که به آنان که روی زمین به ضعف کشیده شده‌اند منت نهاده، آنها را پیشوایان و وارثان زمین قرار دهیم》. بر اساس روایات فراوان این آیه از قرآن در حق مصلح جهان یعنی مهدی موعود و بنیانگذار حکومت واحد جهانی بر اساس عدالت و آزادی است، که در آخر الزمان قیام کرده، بساط ننگین ظلم و ستم را در هم پیچیده، پرچم عدالت و آزادی را در سراسر جهان به اهتزار در خواهد آمد.[۴]

تصویری باعبارت «یامهدی» که‌به‌سبک‌کاشی کاری سنتی ایرانی طراحی شده

قرآن وسیمای جهان در عصر ظهور مهدی

سوره زمر آیه ۶۹:(وَأَشْرَقَتِ‌ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّهَا…)《زمین به نور پروردگارش روشن گردد》. برای تفسیر این آیه روایتی از جعفر صادق نقل شده که گفته:چون قائم (مهدی) ما قیام کند، زمین با نور پروردگارش روشن گردد؛ مردم از نور خورشید بی‌نیاز شوند، شب و روز یکسان گردد و تاریکی از جهان رخت بربندد.[۵]

منابع

  1. بنیاد فرهنگی، حضرت موعود. معارف مهدوی. بنیاد فرهنگی حضرت موعود. ص. ۸۳.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ بابائی آریا، علی (۱۳۸۷). آشنایی باپیشینه مبانی و دیدگاه‌های مذهب شیعه. ج. ۱. مشعر.
  3. بنیاد فرهنگی، حضرت موعود. معارف مهدی. بنیاد فرهنگی حضرت موعود. ص. ۸۹.
  4. جمعی از نویسندگان، مجله مبلغان (۱۳۸۸). امام مهدی. ج. ۱. حوزه علمیه قم_مرکز مدیریت. ص. ۷۷.
  5. روضاتی، سید محمد جعفر (۱۳۹۲). آیات مهدوی در قرآن کریم. ج. ۱. عطر عترت. ص. ۳۰.