تیمم: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''تیمم''' در [[اسلام]] نوعی طهارت شرعی است که در نبود آب یا عدم امکان استفاده از آن به جای [[غسل]] یا [[وضو]] انجام میشود. این عمل شامل زدن دستها بر خاک پاک و کشیدن آنها بر صورت و دستهاست و به سال ششم هجری تشریع شد. | |||
در | == معنای لغوی و اصطلاحی == | ||
تیمم در لغت به معنای قصد کردن است و در اصطلاح شرعی، مالیدن دست و صورت به خاک پاک با نیت عبادت است. آیه «فَتَیَمَّمُوا صَعِیدًا طَیِّبًا» به این عمل اشاره دارد. تیمم جایگزین [[غسل]] و [[وضو]] در شرایطی مانند نبود آب، دسترسی نداشتن به آن، ضرر داشتن آب برای بدن یا تنگی وقت میشود. در این حالت، مکلف کف دو دست خود را بر زمین پاک میزند، سپس دستها را به صورت، آنگاه دست چپ را به پشت دست راست و دست راست را به پشت دست چپ میکشد. تمام اعمالی که با وضو و غسل انجام میشوند، مانند [[نماز]]، ورود به [[مسجد]] و مس قرآن، با تیمم نیز جایز است.<ref>{{پک|اختری|۱۳۹۰|ک=دایرهالمعارف جامع اسلامی|ف=تیمم}}</ref> | |||
=== | به باور منابع اسلامی، [[آیه تیمم]] در سال ششم هجری در [[غزوه بنی مصطلق]] نازل شد. [[عبدالله بن بکیر]] از [[جعفر صادق]] درباره تیمم پرسید و او پاسخ داد اگر کسی آب در اختیار ندارد، باید تا پایان [[وقت نماز]] صبر کند زیرا زمین همیشه در دسترس است. همچنین نقل شده است که شخصی مبتلا به آبله پس از [[جنابت|جنب شدن]] با آب [[غسل]] داده شد و درگذشت؛ [[محمد]] فرمود او را بهسبب نپرسیدن و تیمم ندادن کشتهاند. [[زراره]] از [[محمد باقر]] روایت کرده است که [[عمار یاسر]] در نبود آب در خاک غلتید. [[محمد]] روش صحیح تیمم را با زدن کف دستها بر زمین، زدودن گرد، و کشیدن آنها بر پیشانی و پشت دستها به او آموخت.<ref>{{پک|اختری|۱۳۹۰|ک=دایرهالمعارف جامع اسلامی|ف=تیمم}}</ref> | ||
{| class="wikitable | |||
|+ | == در فقه اسلامی == | ||
! | {| class="wikitable" | ||
! | |+تیمم در فقه اسلامی | ||
! colspan="2" |شیعه | |||
! colspan="2" |سُنّی | |||
|- | |||
!مرحله | |||
!اقدام | |||
!مرحله | |||
!اقدام | |||
|- | |- | ||
| | |1 | ||
|نیت | |||
|1 | |||
|نیت | |نیت | ||
|- | |- | ||
| | |2 | ||
|دو کف دست را بر خاک میزنیم | |دو کف دست را بر خاک میزنیم | ||
|2 | |||
|کف هر دو دست را برخاک میزنیم | |||
|- | |- | ||
| | |3 | ||
|از رستنگاه مو تا روی ابروها و بینی تمام کف دو دست را میکشیم | |از رستنگاه مو تا روی ابروها و بینی تمام کف دو دست را میکشیم | ||
|3 | |||
|کف دستها را بر تمام صورت میکشیم | |||
|- | |- | ||
| | |4 | ||
|دوباره دو کف دست را بر خاک میزنیم | |دوباره دو کف دست را بر خاک میزنیم | ||
|4 | |||
|دوباره کف دو دست را بر خاک میزنیم | |||
|- | |- | ||
| | |5 | ||
|کف دست چپ را از مچ تا سر انگشتان بردست راست میکشیم | |کف دست چپ را از مچ تا سر انگشتان بردست راست میکشیم | ||
|5 | |||
|با دست چپ دست راست را از آرنج تا سر انگشتان میکشیم | |||
|- | |- | ||
| | |6 | ||
|کف دست راست را از مچ تا سر انگشتان بر دست چپ میکشیم | |کف دست راست را از مچ تا سر انگشتان بر دست چپ میکشیم | ||
|6 | |||
|با دست راست دست چپ را از آرنج تا سر انگشتان میکشیم | |||
|} | |} | ||
=== | === در فقه شیعی === | ||
تیمم بر خاک، ریگ و سنگهای پاک و همچنین آجر و سنگهایِ پاکِ قبلِ از پخته شدن درست است، اما بر [[جواهرات]] مثل عقیق و فیروزه باطل است. | بر اساس شریعت شیعی، تیمم بر خاک، ریگ و سنگهای پاک و همچنین آجر و سنگهایِ پاکِ قبلِ از پخته شدن درست است، اما بر [[جواهرات]] مثل عقیق و فیروزه باطل است.<ref>{{پک|فلاح زاده|1403|ج=۱|ص=132|ک=درسنامه فقه}}</ref> | ||
== | == پانویس == | ||
{{ | === ارجاعات === | ||
{{پانویس|۲|اندازه=ریز}} | |||
=== منابع === | === منابع === | ||
* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=اختری|نام=عباسعلی|پیوند نویسنده=|ویراستار=|مقاله=تیمم|دانشنامه=[[دایرهالمعارف جامع اسلامی]]|عنوان جلد=دایرهالمعارف جامع اسلامی|سال=۱۳۹۰|ناشر=آرایه|مکان=تهران}} | |||
* {{یادکرد کتاب|عنوان=تیمم|عنوان کتاب=درسنامه فقه|سال=1403|نام=محمد حسین|نام خانوادگی=فلاح زاده|ناشر=مرکز مدیریت حوزه های علمیه|جلد=1|صفحه=132|شابک=9786223581281|مکان=قم}} | |||
{{درجهبندی|نیازمند پیوند=خیر|نیازمند رده=خیر|نیازمند جعبه اطلاعات=خیر|نیازمند تصویر=خیر|نیازمند استانداردسازی=خیر|نیازمند ویراستاری=خیر|مقابله نشده با دانشنامهها=تاحدودی|تاریخ خوبیدگی=|تاریخ برگزیدگی=|توضیحات=}} | |||
{{موضوعات اسلام}} | |||
{{نماز در اسلام}} | |||
[[رده:فرهنگ اسلامی]] | |||
[[رده:نماز (اسلام)]] | |||
[[رده:نماز]] | |||
[[رده:طهارت]] | [[رده:طهارت]] | ||
[[رده:نماز]] | [[رده:اصطلاحات نماز]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۴ اکتبر ۲۰۲۵، ساعت ۰۳:۰۳
تیمم در اسلام نوعی طهارت شرعی است که در نبود آب یا عدم امکان استفاده از آن به جای غسل یا وضو انجام میشود. این عمل شامل زدن دستها بر خاک پاک و کشیدن آنها بر صورت و دستهاست و به سال ششم هجری تشریع شد.
معنای لغوی و اصطلاحی
تیمم در لغت به معنای قصد کردن است و در اصطلاح شرعی، مالیدن دست و صورت به خاک پاک با نیت عبادت است. آیه «فَتَیَمَّمُوا صَعِیدًا طَیِّبًا» به این عمل اشاره دارد. تیمم جایگزین غسل و وضو در شرایطی مانند نبود آب، دسترسی نداشتن به آن، ضرر داشتن آب برای بدن یا تنگی وقت میشود. در این حالت، مکلف کف دو دست خود را بر زمین پاک میزند، سپس دستها را به صورت، آنگاه دست چپ را به پشت دست راست و دست راست را به پشت دست چپ میکشد. تمام اعمالی که با وضو و غسل انجام میشوند، مانند نماز، ورود به مسجد و مس قرآن، با تیمم نیز جایز است.[۱]
به باور منابع اسلامی، آیه تیمم در سال ششم هجری در غزوه بنی مصطلق نازل شد. عبدالله بن بکیر از جعفر صادق درباره تیمم پرسید و او پاسخ داد اگر کسی آب در اختیار ندارد، باید تا پایان وقت نماز صبر کند زیرا زمین همیشه در دسترس است. همچنین نقل شده است که شخصی مبتلا به آبله پس از جنب شدن با آب غسل داده شد و درگذشت؛ محمد فرمود او را بهسبب نپرسیدن و تیمم ندادن کشتهاند. زراره از محمد باقر روایت کرده است که عمار یاسر در نبود آب در خاک غلتید. محمد روش صحیح تیمم را با زدن کف دستها بر زمین، زدودن گرد، و کشیدن آنها بر پیشانی و پشت دستها به او آموخت.[۲]
در فقه اسلامی
| شیعه | سُنّی | ||
|---|---|---|---|
| مرحله | اقدام | مرحله | اقدام |
| 1 | نیت | 1 | نیت |
| 2 | دو کف دست را بر خاک میزنیم | 2 | کف هر دو دست را برخاک میزنیم |
| 3 | از رستنگاه مو تا روی ابروها و بینی تمام کف دو دست را میکشیم | 3 | کف دستها را بر تمام صورت میکشیم |
| 4 | دوباره دو کف دست را بر خاک میزنیم | 4 | دوباره کف دو دست را بر خاک میزنیم |
| 5 | کف دست چپ را از مچ تا سر انگشتان بردست راست میکشیم | 5 | با دست چپ دست راست را از آرنج تا سر انگشتان میکشیم |
| 6 | کف دست راست را از مچ تا سر انگشتان بر دست چپ میکشیم | 6 | با دست راست دست چپ را از آرنج تا سر انگشتان میکشیم |
در فقه شیعی
بر اساس شریعت شیعی، تیمم بر خاک، ریگ و سنگهای پاک و همچنین آجر و سنگهایِ پاکِ قبلِ از پخته شدن درست است، اما بر جواهرات مثل عقیق و فیروزه باطل است.[۳]
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «تیمم». دایرهالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.
- فلاح زاده، محمد حسین (۱۴۰۳). تیمم. ج. ۱. قم: مرکز مدیریت حوزه های علمیه. ص. ۱۳۲. شابک ۹۷۸۶۲۲۳۵۸۱۲۸۱.
| انواع نماز |
|  | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| اجزاء نماز |
| |||||||||
| جستارهای مرتبط | ||||||||||