آیه ۴۴ سوره قلم
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | قلم | ||||
| تعداد آیات سوره | ۵۲ | ||||
| شماره آیه | ۴۴ | ||||
| شماره جزء | ۲۹ | ||||
| شماره حزب | ۱۱۳ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۴۴ سوره قلم چهل و چهارمین آیه از شصت و هشتمین سوره قرآن است و از آیات مکی آن به‌شمار می‌آید. قرآن در این آیه پیامبر اسلام را مخاطب ساخته و با لحن تندی که همراه با تهدید شدیدی از جانب خداوند نسبت به مشرکان و گناه‌کاران است؛ به پیامبر می‌گوید: «مرا با تکذیب‌کنندگان قرآن تنها بگذار تا من خود به حسابشان رسیدگی کنم و ما آنان را به‌زودی و به‌تدریج به سوی عذاب پیش می‌بریم.» به عقیده مکارم مفسر شیعی، این جمله برای دلداری دادن به پیامبر اسلام و مؤمنان بیان شده است.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
فَذَرْنِي وَمَنْ يُكَذِّبُ بِهَٰذَا الْحَدِيثِ ۖ سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لَا يَعْلَمُونَ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«پس مرا با کسی‌که این سخن را دروغ می‌انگارد رها کن، به تدریج آنان‌را از جایی که نمی‌دانند خواهیم گرفت»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«پس مرا با کسی که این سخن را تکذیب می‌کند، وابگذار، زودا که آهسته آهسته به نحوی که در نیابند، فرو خواهیمشان گرفت»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که در این آیه پیامبر اسلام را مخاطب ساخته و با لحن تندی که همراه با تهدید شدیدی از جانب خداوند نسبت به مشرکان و گناه‌کاران است؛ به پیامبر می‌گوید: «مرا با تکذیب‌کنندگان قرآن تنها بگذار تا من خود به حسابشان رسیدگی کنم و آنان را به‌زودی و به تدریج به سوی عذاب پیش می‌بریم.» به عقیده مکارم، این جمله برای دلداری دادن به پیامبر اسلام و مؤمنان بیان شده است. به گزارش او بر اساس حدیثی از امام ششم شیعیان، جعفر صادق، هرگاه خداوند در مقابل گناهان به بندگان سرکش خود نعمتی بدهد، آنان را به عذاب «استدراج» مبتلا کرده است؛ بنابراین حال انسان‌ها پس از انجام گناهان سه گونه است: انسان خودش به خاطر گناهانش بلافاصله یا در زمان نزدیکی توبه می‌کند یا خداوند با بلاهای مختلف او را به استغفار دعوت می‌کند و اگر در گناهان به قدری غرق شده که کوچک‌ترین بازگشتی به سوی خدا ندارد؛ خداوند نیز با دادن نعمت او را به عذاب «استدراج» کیفر می‌دهد.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره قلم، شصت و هشتمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، دومی سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانسته‌اند که پس از سوره علق و پیش از سوره مزمل نازل شد. از مجموع آیات این سوره، بیست آیه (آیات ۱۷ تا ۳۳ و ۴۸ تا ۵۰) از آن را مدنی و الباقی را مکی دانسته‌اند. در سوره قلم، دو آیه (آیات ۴۴ و ۴۵) منسوخ گزارش کرده‌اند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۳۰: ۶۱۵.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۹: ۶۳۴.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۵۶۶.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۵۶۶.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۴: ۴۱۵–۴۱۶.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره قلم»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۳۰۲۹.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
