آیه ۴ سوره بروج
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | بروج | ||||
| تعداد آیات سوره | ۲۲ | ||||
| شماره آیه | ۴ | ||||
| شماره جزء | ۳۰ | ||||
| شماره حزب | ۱۱۸ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۴ سوره بروج چهارمین آیه از هشتاد و پنجمین سوره قرآن است و از آیات مکی آن به‌شمار می‌آید. در این آیه گروهی از انسان‌ها مورد لعن و نفرین قرار گرفته‌اند. در مورد اینکه این گروه چه کسانی بودند؛ ده قول در بین مفسران موجود است که در معروف‌ترین این اقوال گفته شده که ماجرای «اصحاب اخدود» در زمان «ذونواس» آخرین پادشاه «یمن» بوده است که به دستور او خندق بزرگی را کندند و داخل آن را پر از آتش فراوان کردند. سپس مومنانی را که حاضر نشدند از ایمان خود دست بردارند؛ در این گودال‌های آتشین انداختند و آنها را زنده زنده سوزانیدند.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
قُتِلَ أَصْحَابُ الْأُخْدُودِ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«اهل خندق‌ها نابود شدند»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«مرگ بر آتش افروزان گودال پرآتش»
محتوا
به گزارش مکارم شیرازی از مفسران شیعه، در این آیه گروهی از انسان‌ها مورد لعن و نفرین قرار گرفته‌اند. در مورد اینکه این گروه چه کسانی بودند؛ ده قول در بین مفسران موجود است که در معروف‌ترین این اقوال گفته شده که ماجرای «اصحاب اخدود» در زمان «ذونواس» آخرین پادشاه «یمن» بوده است که به دستور او خندق بزرگی را کندند و داخل آن را پر از آتش فراوان کردند. سپس مومنانی را که حاضر نشدند از ایمان خود دست بردارند؛ در این گودال‌های آتشین انداختند و آنها را زنده زنده سوزانیدند. در لغت «اخدود» به معنای گودال بزرگ یا خندق گفته شده و مقصود از آن در اینجا خندق‌های بزرگی است که پر شده از آتش بوده تا مؤمنان را در آنها بیفکنند و بسوزانند.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره بروج، هشتاد و پنجمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، بیست و هفتمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانسته‌اند که پس از سوره شمس و پیش از سوره تین نازل شد. این سوره را مکی دانسته‌اند.[۶]
تفسیر
طریحی، از مفسران شیعه، گزارش کرده‌است که گفته رئیس اصحاب اخدود، ذونواس حمیری، پادشاه نجران بود که خود یهودی بود اما اهالی شهرش، مسیحی بودند. او اهالی شهر را تهدید کرد تا از آیین خود دست بردارند و برای این کار گودال‌هایی از آتش تدارک دید که اگر از دین خود دست برندارند، آنان را در آنها بسوزاند. بر اساس نقل طریحی، عده‌ای از آنان که به دین خویش وفادار ماندند، به آن آتش افکنده شدند. بنابر حدیثی از ابن‌عباس، روح این کشتگان پیش از افتادن به آتش، به بهشت عروج کرد. بر اساس روایتی که مجلسی، محدث شیعه، به نقل از علی بن ابی‌طالب، امام اول شیعیان، گزارش می‌کند، پیامبری حبشی، گروهی از اهالی حبشه را به یگانه‌پرستی دعوت کرد و گروهی به او پیوستند و گروهی مخالفش شدند و سرانجام، مخالفان او و پیروانش را در آتش سوزاندند.[۷]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۳۱: ۱۰۸.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۲۰: ۴۱۰.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۵۹۰.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۵۹۰.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۶: ۳۳۳–۳۴۰.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره بروج»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۲۷۹۷.
- ↑ اختری، «اخدود»، دایرةالمعارف جامع اسلامی.
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «اخدود». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
