آیه ۲۵ سوره فتح
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | فتح | ||||
| تعداد آیات سوره | ۲۹ | ||||
| شماره آیه | ۲۵ | ||||
| شماره جزء | ۲۶ | ||||
| شماره حزب | ۱۰۳ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۲۵ سوره فتح بیست و پنجمین آیه از چهل و هشتمین سوره قرآن است و از آیات مدنی آن بهشمار میآید. در آیه به موانعی که مشرکان برای مسلمانان ایجاد کردند اشاره شده و این کار آنان را قرآن به عنوان گناه نام برده است. همچنین فلسفه و دلیل عذاب نکردن کافران و مشرکان مکه در آیه بیان شده است.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کردهاند:[۱][۲]
هُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَالْهَدْيَ مَعْكُوفًا أَنْ يَبْلُغَ مَحِلَّهُ ۚ وَلَوْلَا رِجَالٌ مُؤْمِنُونَ وَنِسَاءٌ مُؤْمِنَاتٌ لَمْ تَعْلَمُوهُمْ أَنْ تَطَئُوهُمْ فَتُصِيبَكُمْ مِنْهُمْ مَعَرَّةٌ بِغَيْرِ عِلْمٍ ۖ لِيُدْخِلَ اللَّهُ فِي رَحْمَتِهِ مَنْ يَشَاءُ ۚ لَوْ تَزَيَّلُوا لَعَذَّبْنَا الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«اینان همانهایی هستند که کفر ورزیدند و شما را از مسجد الحرام بازداشتند و نگذاشتند قربانیهایی که با خود داشتند به جایگاهش برسد، و اگر مردان و زنانی مؤمن (و مستضعف مکه) نبودند که آنانرا نمیشناسید (و ممکن بود) پایمالشان کنید آنگاه نادانسته دربارة آنان رنجی به شما میرسید (خداوند هرگز مانع این جنگ نمیشد) تا خداوند هرکه را بخواهد غرق رحمت خویش سازد اگر (کافر و مؤمن) از هم جدا بودند قطعاً کافران را به عذاب دردناکی گرفتار میکردیم»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«آنان بودند که کفرورزیدند و شما را از مسجدالحرام باز داشتند و نگذاشتند قربانی [شما] که باز داشته شده بود، به محل [قربانگاه]اش برسد، و اگر [در مکه] مردان و زنان [مستضعف] با ایمانی نبودند که [ممکن بود] بیآنکه آنان را بشناسید، ندانسته پایمالشان کنید و تاوانشان بر شما بماند [فرمان حمله به مکه میدادیم] تا خدا هر که را بخواهد در جوار رحمت خویش درآورد اگر [کافران و مؤمنان] از هم متمایز میشدند، قطعا از میان آنان کافران را به عذاب دردناکی معذب میداشتیم»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش میکند: قرآن در این آیه به فلسفه «صلح حدیبیه» اشاره دارد و چنین میگوید: «آنها (دشمنان شما) کسانی هستند که کافر شدند و شما را از زیارت مسجدالحرام بازداشتند و قربانیهای شما را از اینکه به قربانگاه برسند، مانع شدند. اگر به خاطر این نبود که مردان و زنان باایمانی در این میان بدون آگاهی شما زیر دست و پا از بین میرفتند و از این راه عیب و عاری بدون اطلاع دامان شما را میگرفت، خداوند هرگز مانع این جنگ نمیشد و شما را بر آنها مسلط میساخت تا کیفر خود را ببینند. هدف این بود که خداوند هر کس را میخواهد در رحمت خود وارد کند. اگر صفوف مؤمنان از کفار در مکه جدا میشد و بیم از میان رفتن مؤمنان مکه نبود، ما کافران را به عذاب دردناکی مجازات میکردیم و آنها را با دست شما سخت کیفر میدادیم.»[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگنامه علوم قرآن، سوره فتح، چهل و هشتمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، صد و یازدهمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانستهاند که پس از سوره جمعه و پیش از سوره مائده نازل شد. این سوره را مدنی دانستهاند. در سوره فتح، یک آیه ناسخ یا منسوخ گزارش کردهاند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۲۸: ۸۲.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۸: ۴۲۱.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۵۱۴.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۵۱۴.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۲: ۹۰–۹۴.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره فتح»، فرهنگنامه علوم قرآن، ۳۰۱۲.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگنامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
