آیه ۱۵ سوره فتح
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | فتح | ||||
| تعداد آیات سوره | ۲۹ | ||||
| شماره آیه | ۱۵ | ||||
| شماره جزء | ۲۶ | ||||
| شماره حزب | ۱۰۲ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۱۵ سوره فتح پانزدهمین آیه از چهل و هشتمین سوره قرآن است و از آیات مدنی آن بهشمار میآید. در آیه به این نکته تأکید شده که قصد منافقان از شرکت در جنگ تنها به دست آوردن غنائم جنگی است که بر اساس متن آیه، قرآن دستور میدهد که پیامبر اجازه ندارد که به احدی از آنها چیزی از غنائم ببخشد.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کردهاند:[۱][۲]
سَيَقُولُ الْمُخَلَّفُونَ إِذَا انْطَلَقْتُمْ إِلَىٰ مَغَانِمَ لِتَأْخُذُوهَا ذَرُونَا نَتَّبِعْكُمْ ۖ يُرِيدُونَ أَنْ يُبَدِّلُوا كَلَامَ اللَّهِ ۚ قُلْ لَنْ تَتَّبِعُونَا كَذَٰلِكُمْ قَالَ اللَّهُ مِنْ قَبْلُ ۖ فَسَيَقُولُونَ بَلْ تَحْسُدُونَنَا ۚ بَلْ كَانُوا لَا يَفْقَهُونَ إِلَّا قَلِيلًا
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«هنگامیکه برای بهدست آوردن غنیمتها بیرون رفتید باز پس ماندگان خواهند گفت: ما را بگذارید که همراه شما شویم میخواهند وعدهی خدا را دگرگون سازند بگو: هرگز از پی ما نخواهید آمد، خداوند از پیش چنین فرموده است پس خواهند گفت: بلکه شما نسبت به ما حسد میورزید، حق این استکه جز اندکی درنمییافتند»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«چون به سوی غنایم راه برید که آن را به دست آورید، زودا که واپس ماندگان گویند ما را بگذارید که از شما پیروی کنیم میخواهند حکم الهی را دگرگون کنند، بگو هرگز از ما پیروی نخواهید کرد، خداوند پیشاپیش درباره شما چنین گفته است، زودا که [در پاسخ شما] گویند خیر، شما به ما رشک میبرید، حق این است جز اندکی در نمییابند»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش میکند: قرآن در این آیه از نیت و هدف سوء منافقان پرده برداشته و به پیامبر دستور میدهد اجازه ندارد به هیچیک از آنانی که در «صلح حدیبیه» حضور نداشتند، چیزی از غنائم «فتح خیبر» بدهد. بنابر متن آیه چنین آمده است که «هنگامی که شما برای به دست آوردن غنائمی حرکت میکنید به زودی متخلفان میگویند بگذارید ما هم از شما پیروی کنیم و در این جهاد شرکت نمائیم. به آنها بگو: شما هرگز نباید به دنبال ما بیائید و حق ندارید در این میدان شرکت کنید. این مطلبی است که خداوند از قبل گفته ولی آنها به زودی میگویند: مطلب چنین نیست بلکه شما نسبت به ما حسد میورزید. ولی آنها جز اندکی نمیفهمند.»[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگنامه علوم قرآن، سوره فتح، چهل و هشتمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، صد و یازدهمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانستهاند که پس از سوره جمعه و پیش از سوره مائده نازل شد. این سوره را مدنی دانستهاند. در سوره فتح، یک آیه ناسخ یا منسوخ گزارش کردهاند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۲۸: ۷۵.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۸: ۴۱۲.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۵۱۲.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۵۱۲.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۲: ۵۸–۵۹.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره فتح»، فرهنگنامه علوم قرآن، ۳۰۱۲.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگنامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
