آیه ۳۳ سوره نور
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | نور | ||||
| تعداد آیات سوره | ۶۴ | ||||
| شماره آیه | ۳۳ | ||||
| شماره جزء | ۱۸ | ||||
| شماره حزب | ۷۱ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۳۳ سوره نور سی وسومین آیه از بیست و چهارمین سوره قرآن است و از آیات مدنی آن بهشمار میآید. در این آیه به کسانیکه امکان ازدواج برایشان فراهم نیست، گفته میشود که عفت پیشه کنند تا خداوند آنان را از فضلش بینیاز کند. در ادامه آیه به بحث آزاد سازی بردگان از طریق مکاتبه پرداخته شده است.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کردهاند:[۱][۲]
وَلْيَسْتَعْفِفِ الَّذِينَ لَا يَجِدُونَ نِكَاحًا حَتَّىٰ يُغْنِيَهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ ۗ وَالَّذِينَ يَبْتَغُونَ الْكِتَابَ مِمَّا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ فَكَاتِبُوهُمْ إِنْ عَلِمْتُمْ فِيهِمْ خَيْرًا ۖ وَآتُوهُمْ مِنْ مَالِ اللَّهِ الَّذِي آتَاكُمْ ۚ وَلَا تُكْرِهُوا فَتَيَاتِكُمْ عَلَى الْبِغَاءِ إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّنًا لِتَبْتَغُوا عَرَضَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۚ وَمَنْ يُكْرِهْهُنَّ فَإِنَّ اللَّهَ مِنْ بَعْدِ إِكْرَاهِهِنَّ غَفُورٌ رَحِيمٌ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«و آنان كه امكان ازدواج ندارند بايد پاكدامني پيشه كنند، تا آنكه خداوند آنانرا از فضل خويش توانگر میسازد و كساني از بردگانتان كه خواستار قرار داد «كتابت» براي آزاد شدن هستند، اگر خيري در ايشان سراغ داريد با آنان قرارداد ببنديد، و از مال خداوند كه به شما ارزاني داشته است به آنان بدهيد، و همچنين كنيزان خود را وادار به زنا نكنيد اگر آنان خواستند عفيف و پاكدامن باشند، و از اين رهگذر خواهان مال و دارايي زودگذر دنيا باشيد و هركس آنانرا وادار سازد خداوند پس از وادار كردنشان (نسبت به آنها) آمرزگار و مهربان است»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«و کسانی که اسباب زناشویی نمییابند، پاکدامنی ورزند، تا آنکه خداوند از بخشش خویش توانگرشان گرداند، و کسانی از ملک یمینهایتان که قصد بازخرید خویش را دارند، اگر در آنان خیری سراغ دارید، آنان را بازخرید کنید، و به آنان [برای کمک به بازخریدشان] از مال الهی [سهمی از زکات] که به شما بخشیده است، ببخشید، و کنیزکانتان را اگر عزم پاکدامنی دارند، به فحشا وادار مکنید که مال دنیا به دست آورید، و هر کس ایشان را اجبار کند، بداند که خداوند با توجه به اکراهشان، آمرزگار مهربان است»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش میکند: قرآن در آیه موردبحث، برای کسانیکه برایشان امکان ازدواج فراهم نیست، دستور به عفت ورزیدن میدهد. سپس برای بحث آزاد کردن بردگان به شیوه «مکاتبه» اشاره دارد. برطبق متن آیه، «مکاتبه» به اینگونه است که قراردادی بین مالک و برده بسته میشود و با کار کردن برده و پرداخت مبلغی با اقساط به مالک خودش تا آزاد شود. قرآن این شیوه را دستور میدهد که این قرارداد بسته شود در صورتیکه رشد و صلاح را در آن برده ببینند. به گفته مکارم، منظور از جمله «علمتم فیهم خیرا» اینست که رشد و صلاحیت کافی برای عقد قرارداد و توانایی برای انجام داشته باشند و بتوانند بعد از پرداخت مال الکتابه زندگی مستقلی را شروع کنند. همچنین برای اینکه بردگان به هنگام ادای اقساط به زحمت نیفتند، دستور داده شده که چیزی از مال خدا که به شما داده شده به آنها بدهید. دربارهٔ مال خدا نیز در آیه گفتهاند: «منظور سهمی از زکات است.» در قسمت پایانی آیه به یکی از اعمال زشت برخی از افراد در مورد بردگان اشاره میشود که قرآن در این زمینه میگوید: «کنیزان خود را به خاطر تحصیل متاع دنیا به خودفروشی وادار نکنید؛ اگر آنها میخواهند پاک بمانند. پس هر کس آنها را بر این کار اکراه کند (اما پشیمان شود) خداوند بعد از اکراه آنان غفور و رحیم است. به گفته مکارم، این جمله اخیر، میتواند هم در مورد مالکان باشد و هم آن کنیزانی که به این کار مجبور شدند و اکنون پشیمانند.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگنامه علوم قرآن، سوره نور، بیست و چهارمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، صد و دومین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانستهاند که پس از سوره حشر و پیش از سوره حج نازل شد. این سوره را مدنی دانستهاند. در سوره نور، شش یا هفت آیه ناسخ یا منسوخ گزارش کردهاند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۲۳: ۳۷۱.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۵: ۱۵۰.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۳۵۴.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۳۵۴.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۴: ۴۵۸–۴۶۲.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره نور»، فرهنگنامه علوم قرآن، ۳۱۳۳.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگنامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
