آیه ۳ سوره محمد
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | محمد | ||||
| تعداد آیات سوره | ۳۸ | ||||
| شماره آیه | ۳ | ||||
| شماره جزء | ۲۶ | ||||
| شماره حزب | ۱۰۱ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۳ سوره محمد سومین آیه از چهل و هفتمین سوره قرآن است و از آیات مدنی آن بهشمار میآید. در آیه دلیل خواری کافران و سربلندی مؤمنان، پیروی کافران از باطل و تبعیت مؤمنان از حق اشاره شده است.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کردهاند:[۱][۲]
ذَٰلِكَ بِأَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا اتَّبَعُوا الْبَاطِلَ وَأَنَّ الَّذِينَ آمَنُوا اتَّبَعُوا الْحَقَّ مِنْ رَبِّهِمْ ۚ كَذَٰلِكَ يَضْرِبُ اللَّهُ لِلنَّاسِ أَمْثَالَهُمْ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«این بدان خاطر است که کافران از باطل پیروی کردند و مؤمنان از حقّی پیروی نمودند که از سوی پروردگارشان آمده است اینگونه خدا برای مردم مثالهای ایشان را بیان میدارد»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«این از آن است که کافران از باطل پیروی کردهاند، و[لی] مؤمنان از حق پیروی کردهاند که از جانب پروردگارشان است، بدینسان خداوند برای مردم مثلهایشان را میزند»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش میکند: قرآن در این آیه پیروزی مؤمنان را پیروی از «حق» و خواری و گرفتاری کافران را تبعیت آنها از «باطل» بیان کرده است. به گفته مکارم، این آیه دو خط ایمان و کفر را منشعب از دو خط حق و باطل دانسته و در معنای حق آورده که «حق» عبارتست از واقعیتهای عینی که بالاترین آنها وجود خداوند است و پس از آن حقایق مربوط به زندگی انسانها و قوانینی که خداوند در روابط میان خودش با بندگان و بندگان با یکدیگر معین کرده است. «باطل» نیز مجموعه پندارها، خیالها، نیرنگها، افسانههای خرافی، کارهای بیهوده و هرگونه انحراف از قوانین عالم هستی است. برخی مفسران «باطل» را به «شیطان» و بعضی به «بیهوده» تفسیر کردهاند. اما به گفته مکارم، «باطل» معنای وسیعی دارد که همه اینها هم را شامل میشود. در پایان آیه نیز چنین آمده است: «اينگونه خداوند برای مردم مَثَلهای زندگیشان را بیان میکند.» راغب در مفردات مىگويد: «مَثَل» به معنی سخنی است كه دربارۀ چیزی گفته شود همانند سخنی که درباره مطلب مشابه آن گفته شده تا یکی دیگر را تبیین کند.»[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگنامه علوم قرآن، سوره محمد، چهل و هفتمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، نود و پنجمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانستهاند که پس از سوره حدید و پیش از سوره رعد نازل شد. این سوره را مدنی دانستهاند. در سوره محمد، دو آیه ناسخ یا منسوخ گزارش کردهاند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۲۸: ۳۶.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۸: ۳۳۵.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۵۰۷.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۵۰۷.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۱: ۳۹۵-۳۹۶.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره محمد»، فرهنگنامه علوم قرآن، ۳۰۶۳.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگنامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
