آیه ۷۸ سوره حج
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | حج | ||||
| تعداد آیات سوره | ۷۸ | ||||
| شماره آیه | ۷۸ | ||||
| شماره جزء | ۱۷ | ||||
| شماره حزب | ۶۸ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۷۸ سوره حج، هفتاد و هشتمین آیه از بیست و دومین سوره قرآن است. این آیه را با اختلاف مدنی یا مکی دانستهاند. در این آیه برای رسیدن به رستگاری به مسلمانان فرمان داده شده که جهاد کنند و سپس آنها را پیروی دین ابراهیم، مسلمان و شاهد بر امتها نامیده است.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کردهاند:[۱][۲]
وَجَاهِدُوا فِي اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ ۚ هُوَ اجْتَبَاكُمْ وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ ۚ مِلَّةَ أَبِيكُمْ إِبْرَاهِيمَ ۚ هُوَ سَمَّاكُمُ الْمُسْلِمِينَ مِنْ قَبْلُ وَفِي هَٰذَا لِيَكُونَ الرَّسُولُ شَهِيدًا عَلَيْكُمْ وَتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ ۚ فَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَاعْتَصِمُوا بِاللَّهِ هُوَ مَوْلَاكُمْ ۖ فَنِعْمَ الْمَوْلَىٰ وَنِعْمَ النَّصِيرُ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«و در راه خدا جهاد كنيد، آنگونه كه شايستة جهاد در راه اوست او شما را برگزيده، و در دين كارهاي دشوار و سنگين را بر دوش شما نگذاشته است آيين پدرتان ابراهيم را (براي شما تشريع كرده است)، او شما را پيش از اين مسلمان نام نهاده است، تا پيامبر بر شما گواه باشد و (شما نيز) بر مردم گواه باشيد، پس نماز را بر پاي داريد و زكات مال را پرداخت كنيد، و به خدا تمسك نماييد كه او يار و سرپرست شما است چه سرور و ياور نيك، و چه مددكار و كمك كنندة خوبي است!»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«و در راه خدا چنانکه سزاوار جهاد اوست جهاد کنید، او شما را برگزیده است و برای شما در دینتان محظوری قرار نداده است، که آیین پدرتان ابراهیم است، همو که شما را از پیش مسلمان نامید، و در این [کتاب] هم [مسلمان نامیده شدهاید]، تا سرانجام پیامبر گواه بر شما و شما گواه بر مردمان باشید، پس نماز برپا دارید و زکات بدهید و به خداوند پناه برید، او سرور شماست، چه نیکو سروری و چه نیکو یاوری»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش میکند: در ابتدای آیه برای رستگاری و عاقبت به خیر شدن دستور به جهاد داده شده و سپس برای اینکه نشان دهد که خداوند به مسلمانان لطف و رحمت خاصی دارد با تعابیری آنها را اینگونه نامیده و معرفی میکند: «نخست شما را برگزید و بر شما تکلیف سختی قرار نداد. بلکه اینها همان آیین ابراهیم (پدر شما) بوده است و خداوند شما را در کتابهای آسمانی پیشین و در همین قرآن مسلمان نامیده و شما را به عنوان اسوه و الگوی سایر امتها قرار داده است.» به گزارش مکارم، شاهد بودن پیامبر در اینجا به همان معنایی است که در روایات آمده و در آنها عرض اعمال امت در طول هفته به نزد پیامبر را بیان نموده است. منظور از شاهد و گواه بودن این امت بر طبق مضامین برخی روایات معصومین این امت و امامان دوازدهگانه هست. قرآن در پایان آیه، نیز بار دیگر بر فریضه نماز و زکات و تمسک به خداوند تأکید و در عبارت پایانی خداوند را سرپرست و یاور مؤمنان معرفی کرده و او را بهترین و شایستهترین یار و یاور مؤمنان دانسته است. (نعم المولی و نعم النصیر)[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگنامه علوم قرآن، سوره حج، بیست و دومین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، صد و سومین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانستهاند که پس از سوره نور و پیش از سوره منافقون نازل شد. در مدنی یا مکی بودن این سوره اختلاف است. در سوره حج، دو یا سه آیه ناسخ یا منسوخ گزارش کردهاند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۲۳: ۲۵۳.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۴: ۵۷۱.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۳۴۱.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۳۴۱.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۴: ۱۸۱–۱۸۶.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره حج»، فرهنگنامه علوم قرآن، ۲۸۶۸.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگنامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
