آیه ۱۵ سوره حج
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | حج | ||||
| تعداد آیات سوره | ۷۸ | ||||
| شماره آیه | ۱۵ | ||||
| شماره جزء | ۱۷ | ||||
| شماره حزب | ۶۷ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۱۵ سوره حج، پانزدهمین آیه از بیست و دومین سوره قرآن است. این آیه را با اختلاف مدنی یا مکی دانستهاند. در این آیه بار دیگر به توصیف ضعیف الایمانها پرداخته شده است.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کردهاند:[۱][۲]
مَنْ كَانَ يَظُنُّ أَنْ لَنْ يَنْصُرَهُ اللَّهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ فَلْيَمْدُدْ بِسَبَبٍ إِلَى السَّمَاءِ ثُمَّ لْيَقْطَعْ فَلْيَنْظُرْ هَلْ يُذْهِبَنَّ كَيْدُهُ مَا يَغِيظُ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«كسيكه گمان ميبرد خدا پيامبرش را در دنيا و آخرت ياري نميدهد، ريسماني به آسمان بياويزد، سپس آن (ياري خداوند) را قطع نمايد، آنگاه بنگرد آيا اين تدبيرش خشم او را از ميان ميبرد؟»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«هرکس گمان میبرد که خداوند هرگز او [پیامبر] را در دنیا و آخرت یاری نمیکند، ریسمانی به سقف خانه[اش] ببندد [و به گردن اندازد] سپس [آن یا نفس خود را] ببرد و بنگرد آیا این تدبیر او مایه خشمش را از بین میبرد؟»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش میکند: قرآن دربارهٔ ضعیف الایمانها در این آیه چنین میگوید: «کسی که گمان میکند خدا پیامبرش را در دنیا و آخرت یاری نخواهد کرد و در خشم فرورفته؛ هرکاری از دستش ساخته است، انجام دهد. ریسمانی به سقف خانه خود ببند و خود را از آن آویزان کند و نفس خود را قطع کند و تا سرحد مرگ پیش رود. ببیند آیا این کار خشم او را فرومینشاند.» به گفته مکارم، این تفسیر را گروه زیادی از مفسران گفتهاند و «سماء» را به معنای سقف خانه گرفتهاند. اما در این باره تفسیرهای دیگری نیز آمده است. از جمله اینکه منظور از «سماء» همان آسمان است؛ یعنی اینگونه اشخاصی که تصور میکنند خدا پیامبرش را یاری نخواهد کرد به آسمان بروند و طنابی به آن آویزان کنند و خود را در میان زمین و آسمان به دار کشند تا نفسشان بریده شود (یا طنابی را که به آن آویزان شدهاند قطع کنند تا از همانجا سقوط نمایند.) ببینند آیا این کار خشمشان را فرومینشاند؟ دوم آنکه ضمیر مذکور، به خود این اشخاص بازگردد (نه پیامبر) یعنی: «کسانی که فکر میکنند خدا آنها را یاری نمیکند و روزیشان بر اثر ایمان آوردن قطع میگردد، هر کاری از دستشان ساخته است انجام دهند، به آسمان بروند خود را با ریسمانی آویزان نمایند؛ سپس این ریسمان را قطع کرده تا سقوط کنند، آیا این کارها خشمشان را فرومینشاند؟» به گفته مکارم، این مطالب اشاره به یک نکته روانی در رابطه به افراد سست ایمان اشاره دارد که آنان وقتی به بنبست میرسند، تصمیمهای جنون آمیز میگیرند.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگنامه علوم قرآن، سوره حج، بیست و دومین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، صد و سومین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانستهاند که پس از سوره نور و پیش از سوره منافقون نازل شد. در مدنی یا مکی بودن این سوره اختلاف است. در سوره حج، دو یا سه آیه ناسخ یا منسوخ گزارش کردهاند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۲۳: ۲۱۰.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۴: ۴۸۰.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۳۳۳.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۳۳۳.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۴: ۴۰–۴۲.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره حج»، فرهنگنامه علوم قرآن، ۲۸۶۸.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگنامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
