سوره جمعه: تفاوت میان نسخهها
(←پانویس) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
== محتوا و ساختار == | == محتوا و ساختار == | ||
تعداد آیات سوره، ۱۱ آیه است و ۱۷۷ یا ۱۸۰ کلمه و ۷۲۰ یا ۷۶۸ حرف دارد. در ترتیب نزول صد و دهمین سوره قرآن است که پیش از سوره فتح و پس از سوره صف بر [[محمد|پیامبر اسلام]] نازل شد.<ref>{{پک|دفتر تبلیغات اسلامی|۱۳۹۰|ک=فرهنگنامه علوم قرآن|ص=۲۸۵۰|ج=۱}}</ref> آغاز سوره جمعه با ذکر تسبیح تمامی موجودات عالم نسبت به خداوندی است که در میان گروهی [[امّی]] و درس ناخوانده؛ [[پیامبری]] از جنس خودشان [[مبعوث]] کرده تا آیات را بر مردم بخواند و آنها را [[تزکیه]] نماید و کتاب و [[حکمت]] به آنان بیاموزد. در آیات پایانی سوره، به [[مومنان]] دستور داده میشود که با بلند شدن صدای [[اذان]] تجارت را رها کنند و به سوی برپایی نماز جمعه بشتابند و پس از اقامه نماز به کار و کسب خویش برگردند. [[فقیه|فقهای]] [[امامیه]] به استناد به همین آیه، خرید و فروش در هنگام برپایی نماز جمعه را [[حرام]] شمردهاند. در آخرین آیه نیز کسانی که بر خلاف این فرمان الهی، به هنگام خواندن [[خطبه]] یا خواندن نماز، پیامبر خدا و مومنان را ترک کنند و به داد و ستد مشغول شوند؛ مورد سرزنش قرار گرفتهاند. از دیگر مسائل فقهی این سوره، استحباب خواندن سوره جمعه در قرائت نماز جمعه و [[نماز ظهر]] روز جمعه و همچنین برخی [[نمازهای واجب روزانه]] است. آثار و پاداشهای [[قرائت]] این سوره نیز به تفصیل در کتابهای [[تفسیر قرآن|تفسیری]] آمده است.<ref>{{پک|زرنگار|۱۳۹۳|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=جمعه}}</ref> به گزارش [[فرهنگنامه علوم قرآن]]، موضوعات مهم این سوره عبارتند از: تسبیح خداوند توسط تمام موجودات عالم هستی، [[بعثت]] انبیاء و اهداف آن، سرزنش عالمان بی عمل با بیان یک تمثیل، [[حکم]] [[وجوب]] نماز جمعه و لزوم شرکت همه [[مسلمانان]] در آن و ارزش کسب و کار [[حلال]] و فعالیتهای اقتصادی [[مشروع]].<ref>{{پک|دفتر تبلیغات اسلامی|۱۳۹۰|ک=فرهنگنامه علوم قرآن|ص=۲۸۵۰|ج=۱}}</ref> | تعداد آیات سوره، ۱۱ آیه است و ۱۷۷ یا ۱۸۰ کلمه و ۷۲۰ یا ۷۶۸ حرف دارد. در ترتیب نزول صد و دهمین سوره قرآن است که پیش از سوره فتح و پس از سوره صف بر [[محمد|پیامبر اسلام]] نازل شد.<ref>{{پک|دفتر تبلیغات اسلامی|۱۳۹۰|ک=فرهنگنامه علوم قرآن|ص=۲۸۵۰|ج=۱}}</ref> | ||
آغاز سوره جمعه با ذکر تسبیح تمامی موجودات عالم نسبت به خداوندی است که در میان گروهی [[امّی]] و درس ناخوانده؛ [[پیامبری]] از جنس خودشان [[مبعوث]] کرده تا آیات را بر مردم بخواند و آنها را [[تزکیه]] نماید و کتاب و [[حکمت]] به آنان بیاموزد. در آیات پایانی سوره، به [[مومنان]] دستور داده میشود که با بلند شدن صدای [[اذان]] تجارت را رها کنند و به سوی برپایی نماز جمعه بشتابند و پس از اقامه نماز به کار و کسب خویش برگردند. [[فقیه|فقهای]] [[امامیه]] به استناد به همین آیه، خرید و فروش در هنگام برپایی نماز جمعه را [[حرام]] شمردهاند. در آخرین آیه نیز کسانی که بر خلاف این فرمان الهی، به هنگام خواندن [[خطبه]] یا خواندن نماز، پیامبر خدا و مومنان را ترک کنند و به داد و ستد مشغول شوند؛ مورد سرزنش قرار گرفتهاند. از دیگر مسائل فقهی این سوره، استحباب خواندن سوره جمعه در قرائت نماز جمعه و [[نماز ظهر]] روز جمعه و همچنین برخی [[نمازهای واجب روزانه]] است. آثار و پاداشهای [[قرائت]] این سوره نیز به تفصیل در کتابهای [[تفسیر قرآن|تفسیری]] آمده است.<ref>{{پک|زرنگار|۱۳۹۳|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=جمعه}}</ref> | |||
به گزارش [[فرهنگنامه علوم قرآن]]، موضوعات مهم این سوره عبارتند از: تسبیح خداوند توسط تمام موجودات عالم هستی، [[بعثت]] انبیاء و اهداف آن، سرزنش عالمان بی عمل با بیان یک تمثیل، [[حکم]] [[وجوب]] نماز جمعه و لزوم شرکت همه [[مسلمانان]] در آن و ارزش کسب و کار [[حلال]] و فعالیتهای اقتصادی [[مشروع]].<ref>{{پک|دفتر تبلیغات اسلامی|۱۳۹۰|ک=فرهنگنامه علوم قرآن|ص=۲۸۵۰|ج=۱}}</ref> | |||
== در منابع اسلامی == | |||
در منابع شیعی از [[جعفر صادق]] نقل شده است که خواندن این سوره در [[نماز جمعه]] بسیار سفارش شده است و برای عمل کننده به این اقدام، ثواب بزرگی وجود دارد.<ref>{{پک|1=اختری|2=۱۳۹۰|ک=دایرهالمعارف جامع اسلامی|ف=جمعه، سوره}}</ref> | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۱۶: | خط ۲۳: | ||
{{پانویس|}} | {{پانویس|}} | ||
=== منابع === | === منابع === | ||
* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=اختری|نام=عباسعلی|مقاله=جمعه، سوره|دانشنامه=[[دایرهالمعارف جامع اسلامی]]|سال=۱۳۹۰|ناشر=آرایه|مکان=تهران}} | |||
*{{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=زرنگار|نام=احمد|پیوند نویسنده=احمد زرنگار|ویراستار=|مقاله=جمعه|دانشنامه=دانشنامه جهان اسلام|عنوان جلد=دانشنامه جهان اسلام|سال=۱۳۹۳|ناشر=بنیاد دایرة المعارف اسلامی|مکان=تهران|پیوند مدخل=https://lib.eshia.ir/23019/1/4865}} | *{{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=زرنگار|نام=احمد|پیوند نویسنده=احمد زرنگار|ویراستار=|مقاله=جمعه|دانشنامه=دانشنامه جهان اسلام|عنوان جلد=دانشنامه جهان اسلام|سال=۱۳۹۳|ناشر=بنیاد دایرة المعارف اسلامی|مکان=تهران|پیوند مدخل=https://lib.eshia.ir/23019/1/4865}} | ||
*{{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=دفتر تبلیغات اسلامی|نام=|پیوند نویسنده=دفتر تبلیغات اسلامی|ویراستار=|مقاله=سوره جمعه|دانشنامه=فرهنگنامه علوم قرآن|عنوان جلد=فرهنگنامه علوم قرآن|سال=۱۳۹۰|ناشر=دفتر تبلیغات اسلامی|مکان=تهران|پیوند مدخل=https://lib.eshia.ir/26683/1/2850}} | *{{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=دفتر تبلیغات اسلامی|نام=|پیوند نویسنده=دفتر تبلیغات اسلامی|ویراستار=|مقاله=سوره جمعه|دانشنامه=فرهنگنامه علوم قرآن|عنوان جلد=فرهنگنامه علوم قرآن|سال=۱۳۹۰|ناشر=دفتر تبلیغات اسلامی|مکان=تهران|پیوند مدخل=https://lib.eshia.ir/26683/1/2850}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۶ دسامبر ۲۰۲۵، ساعت ۰۲:۱۸
| جمعه | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| دستهبندی | مدنی | ||||
| اطلاعات آماری | |||||
| شمارهٔ نزول | ۱۰۹ | ||||
| جزء | ۲۸ | ||||
| شمار آیهها | ۱۱ | ||||
| شمار واژهها | ۱۷۷ یا ۱۸۰ | ||||
| شمار حرفها | ۷۶۸ | ||||
| متن سوره | |||||
|
|
||||
سوره جمعه شصت و دومین سوره قرآن است که ۱۱ آیه دارد. «جمعه» صد و دهمین سوره از نظر ترتیب نزول است که پیش از سوره فتح و پس از سوره صف نازل شده است. همه آیات این سوره در مدینه و پس از هجرت نازل شده و دارای هیچ آیه مکی نیست. از نظر کمیت از سورههای مفصل قرآن و از نوع طوال آن است و نسخی در آیات آن وجود ندارد.[۱] به گزارش دانشنامه جهان اسلام، از سورههای مسبحات بهشمار میآید؛ چراکه با ذکر تسبیح و تقدیس خداوند آغاز میشود.[۲]
نام
نام سوره (با ضم میم) از آیه نهم آن برگرفته شده و به معنی آدینه (آخرین روز هفته) است. به گزارش دانشنامه جهان اسلام، تنها اختلاف قرائت سوره، در واژه «جمعه» است که برخی آن را با سکون میم خواندهاند.[۳][۴] درحالیکه ابوعلی فارسی و ابن جزری اختلاف قرائتی را گزارش نکردهاند.[۵]
شأن و محل نزول
«جمعه» صد و دهمین سوره از نظر ترتیب نزول است که همه آیاتش در مدینه و پس از هجرت نازل شده و دارای هیچ آیه مکی نیست.[۶] اما برخلاف اجماع مفسران، ابوالفتوح رازی با استناد به نقل ابن عباس و ضحاک آن را مکی شمردهاند. به نوشته زرنگار در دانشنامه جهان اسلام، مضامین سوره که دلالت بر موضوع یهود و برپایی نماز جمعه دارد؛ آشکارا مدنی بودن سوره را تأیید و تأکید میکنند.[۷]
محتوا و ساختار
تعداد آیات سوره، ۱۱ آیه است و ۱۷۷ یا ۱۸۰ کلمه و ۷۲۰ یا ۷۶۸ حرف دارد. در ترتیب نزول صد و دهمین سوره قرآن است که پیش از سوره فتح و پس از سوره صف بر پیامبر اسلام نازل شد.[۸]
آغاز سوره جمعه با ذکر تسبیح تمامی موجودات عالم نسبت به خداوندی است که در میان گروهی امّی و درس ناخوانده؛ پیامبری از جنس خودشان مبعوث کرده تا آیات را بر مردم بخواند و آنها را تزکیه نماید و کتاب و حکمت به آنان بیاموزد. در آیات پایانی سوره، به مومنان دستور داده میشود که با بلند شدن صدای اذان تجارت را رها کنند و به سوی برپایی نماز جمعه بشتابند و پس از اقامه نماز به کار و کسب خویش برگردند. فقهای امامیه به استناد به همین آیه، خرید و فروش در هنگام برپایی نماز جمعه را حرام شمردهاند. در آخرین آیه نیز کسانی که بر خلاف این فرمان الهی، به هنگام خواندن خطبه یا خواندن نماز، پیامبر خدا و مومنان را ترک کنند و به داد و ستد مشغول شوند؛ مورد سرزنش قرار گرفتهاند. از دیگر مسائل فقهی این سوره، استحباب خواندن سوره جمعه در قرائت نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه و همچنین برخی نمازهای واجب روزانه است. آثار و پاداشهای قرائت این سوره نیز به تفصیل در کتابهای تفسیری آمده است.[۹]
به گزارش فرهنگنامه علوم قرآن، موضوعات مهم این سوره عبارتند از: تسبیح خداوند توسط تمام موجودات عالم هستی، بعثت انبیاء و اهداف آن، سرزنش عالمان بی عمل با بیان یک تمثیل، حکم وجوب نماز جمعه و لزوم شرکت همه مسلمانان در آن و ارزش کسب و کار حلال و فعالیتهای اقتصادی مشروع.[۱۰]
در منابع اسلامی
در منابع شیعی از جعفر صادق نقل شده است که خواندن این سوره در نماز جمعه بسیار سفارش شده است و برای عمل کننده به این اقدام، ثواب بزرگی وجود دارد.[۱۱]
پانویس
ارجاعات
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، فرهنگنامه علوم قرآن، ۱: ۲۸۵۰.
- ↑ زرنگار، «جمعه»، دانشنامه جهان اسلام.
- ↑ زرنگار، «جمعه»، دانشنامه جهان اسلام.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، فرهنگنامه علوم قرآن، ۱: ۲۸۵۰.
- ↑ زرنگار، «جمعه»، دانشنامه جهان اسلام.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، فرهنگنامه علوم قرآن، ۱: ۲۸۵۰.
- ↑ زرنگار، «جمعه»، دانشنامه جهان اسلام.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، فرهنگنامه علوم قرآن، ۱: ۲۸۵۰.
- ↑ زرنگار، «جمعه»، دانشنامه جهان اسلام.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، فرهنگنامه علوم قرآن، ۱: ۲۸۵۰.
- ↑ اختری، «جمعه، سوره»، دایرهالمعارف جامع اسلامی.
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «جمعه، سوره». دایرهالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.
- زرنگار، احمد (۱۳۹۳). «جمعه». دانشنامه جهان اسلام. تهران: بنیاد دایرة المعارف اسلامی.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۹۰). «سوره جمعه». فرهنگنامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.