آیه ۳۴ سوره فصلت
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | فصلت | ||||
| تعداد آیات سوره | ۵۴ | ||||
| شماره آیه | ۳۴ | ||||
| شماره جزء | ۲۴ | ||||
| شماره حزب | ۹۶ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۳۴ سوره فصلت سی و چهارمین آیه از چهل و یکمین سوره قرآن است و از آیات مکی آن بهشمار میآید. موضوع آیه روش دعوت کردن به سوی خدا، اسلام و آیین حق است.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کردهاند:[۱][۲]
وَلَا تَسْتَوِي الْحَسَنَةُ وَلَا السَّيِّئَةُ ۚ ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِي بَيْنَكَ وَبَيْنَهُ عَدَاوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«و نیکی و بدی یکسان نیست، به شیوهای که آن بهتر است پاسخ بده، پس آنگاه کسیکه میان تو و او دشمنی است، چون دوستی صمیمی گردد»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«و نیکی و بدی برابر نیست همواره به شیوهای که نیکوتر است مجادله کن، آنگاه [خواهی دید] کسی که بین تو و او دشمنیای بود، گویی دوستی مهربان است»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش میکند: در آیه روش دعوت به سوی خداوند چنین شرح داده شده است: «نیکی و بدی یکسان نیست. با روشی که بهتر است بدیها را پاسخ گوی و دفع کن. نتیجه این کار آن خواهد شد که دشمنان سرسخت همچون دوستان گرم و صمیمی شوند.» مکارم در تفسیر آیه چنین میآورد: « دو کلمه «حسنة» و «سیئة» مفهوم وسیعی دارد. تمام نیکیها و خوبیها و خیرات در مفهوم حسنه جمع است، همانگونه که هر گونه انحراف و زشتی و عذاب در مفهوم «سیئة» خلاصه شده است. اما در آیه منظور از آن دو واژه شاخهای از آن است که به روشهای تبلیغی مربوط است. لذا در اینجا گروهی از مفسران «حسنه» را به اسلام و توحید و «سیئه» را به معنای شرک و کفر تفسیر کردهاند. بعضی نیز «حسنه» را به اعمال صالح و «سیئه» را به اعمال زشت معنا کرده و برخی آنها را اشاره به صفات عالی انسان و معکوس آن (صفات زشت و ناپسند) دانستهاند. اما از نظر مکارم، تفسیر نخست از همه مناسبتر به نظر میرسد.» او در تفسیر بخش دیگر آیه آورده است که قرآن فرمان میدهد هرگز بدی را با بدی و زشتی را با زشتی پاسخ نگو که این روش انتقامجویان است و موجب لجاجت منحرفان میشود. در پایان آیه نیز به فلسفه این روش و برنامه اشاره شده که در نتیجه این کار دشمنان سرسخت مانند دوستان صمیمی و گرم خواهند شد. در سایه این روش تبلیغی دشمنیها مبدل به دوستیها میشوند. به گزارش مکارم، شبیه مضمون این آیه در سوره مؤمنون آیه ۹۶ نیز بیان شده است. همچنین به گفته او، این روش و رفتار، سنت و اخلاق پیامبر اسلام و امامان معصوم بوده که از این روش قرآنی بهره گرفتهاند و در مواقع حساس، انتظار انتقام جویی از دشمنان تبدیل به دوستی و رحمت میان افراد گردیده است.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگنامه علوم قرآن، سوره فصلت، چهل و یکمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، شصت و یکمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانستهاند که پس از سوره مؤمن و پیش از سوره شوری نازل شد. این سوره را مکی دانستهاند. در سوره فصلت، یک آیه (آیه ۲۴) آیه ناسخ یا منسوخ گزارش کردهاند. در این سوره، آیه سجدهدار آمده است.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۲۷: ۵۶۲.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۷: ۵۸۵.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۴۸۰.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۴۸۰.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۰: ۲۷۹-۲۸۳.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره فصلت»، فرهنگنامه علوم قرآن، ۳۰۱۶.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگنامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
