آیه ۴۰ سوره طه

آیه ۴۰ سوره طه

مشخصات قرآنی
نام سوره	طه
تعداد آیات سوره	۱۳۵
شماره آیه	۴۰
شماره جزء	۱۶
شماره حزب	۶۳
اطلاعات دیگر
{{{page}}} آیه قبل	آیه بعد {{{page}}}

آیه ۴۰ سوره طه، چهلمین آیه از بیستمین سوره قرآن است. این آیه را از آیات مکی دانسته‌اند. آیه به بازگشت موسی به نزد مادرش و بزرگ شدنش در دربار فرعون اشاره دارد.

متن

متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:

 إِذْ تَمْشِي أُخْتُكَ فَتَقُولُ هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَىٰ مَنْ يَكْفُلُهُ ۖ فَرَجَعْنَاكَ إِلَىٰ أُمِّكَ كَيْ تَقَرَّ عَيْنُهَا وَلَا تَحْزَنَ ۚ وَقَتَلْتَ نَفْسًا فَنَجَّيْنَاكَ مِنَ الْغَمِّ وَفَتَنَّاكَ فُتُونًا ۚ فَلَبِثْتَ سِنِينَ فِي أَهْلِ مَدْيَنَ ثُمَّ جِئْتَ عَلَىٰ قَدَرٍ يَا مُوسَىٰ  

ترجمه

محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:

«آنگاه که خواهرت مي‌رفت و مي‌گفت: آيا کسي را به شما نشان دهم که سرپرستي او را به عهده گيرد؟ سپس تو را به مادرت بازگردانديم تا چشمش روشن شود، و اندوهگين نگردد، و تو کسي را کشتي و ما شما را از غم و اندوه رهانيديم، و تو را بارها و بارها آزموديم، و سالهايي را در ميان مردمان مدين ماندي، سپس اي موسي! در موعدي که مقدر شده بود بازگشتي»

بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:

«چنین بود که خواهرت [سرگشته‌] می‌رفت و می‌گفت آیا کسی را به شما نشان دهم که سرپرستی او را عهده‌دار شود؟ [گفتند آری‌] و [سرانجام‌] تو را به آغوش مادرت باز گرداندیم که دیده‌اش روشن شود و اندوهگین نگردد، [سپس که بزرگ شدی‌] کسی را [به غیر عمد] کشتی، و تو را از غم و غصه رهانیدیم و چنانکه باید و شاید آزمودیم، سپس چندی در میان اهل مدین به سر بردی، سپس بهنگام [برای رسالت‌] آمدی‌»

محتوا

مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند: قرآن در ادامه آیه قبل به ماجرای بازگشت موسی به آغوش مادرش اشاره دارد و ماوقع راچنین بیان می‌کند: «در آن هنگامیکه خواهر موسی در نزدیکی کاخ فرعون راه می‌رفت و به دستور مادر، مراقب سرنوشت برادرش بود، به مأموران فرعون گفت: آیا شما را به زنی معرفی بکنم که توانایی سرپرستی این نوزاد را دارد؟! (مأموران نیز به همراه خواهر موسی پیش مادرش رفتند و آنگاه مادر به شکل فردی ناشناس به دربار فرعون آمد و هنگامیکه کودک را در دامان او گذاشتند، در آغوش مادر آرام گرفت و مشغول به نوشیدن شیر شد. درنهایت فرعون کودک را به او سپرده و همسرش نیز تأکید فراوان نسبت به حفظ او می‌کند.) بدین ترتیب موسی به مادرش بازگردانده شده تا چشمش روشن شود و غم و اندوهش پایان یابد. سال‌ها می‌گذرد و موسی در میان الطاف خداوند بزرگ می‌شود و به سن نوجوانی می‌رسد تا آنکه در یکی از روزها در میان نزاعی که میان یکی از بنی‌اسرائیل و یکی از فرعونیان به قصد کمک وارد می‌شود و برای دفاع از آن بنی‌اسرائیل مشتی بر آن قبطی می‌زند که آن فرد در اثر آن ضربه می‌میرد. موسی که از این اتفاق ناراحت شده است، بنا به توصیه برخی از دوستانش مخفیانه از مصر خارج می‌شود. سرانجام در شهر مدین و در نزد شعیب پیامبر سال‌هایی را زندگی می‌کند تا آنکه در آن شب ظلمانی و تاریک و در بیابان به مقام رسالت برگزیده می‌شود.» براساس متن آیه، گذشت این سال‌ها و پشت سر گذاشتن مشکلات و فراز و نشیب‌های زیادی در زندگیش باعث شده بود که موسی با شخصیتی مستحکم و مقاوم آماده پذیرش وحی گردد و خداوند او را برای پیامبری را برگزیند.

شأن نزول و ترتیب

به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره طه، بیستمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، چهل و پنجمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانسته‌اند که پس از سوره مریم و پیش از سوره واقعه نازل شد. از مجموع آیات این سوره، دو آیه (آیات ۱۳۰ و ۱۳۱) از آن را مدنی و الباقی را مکی دانسته‌اند. در سوره طه، سه آیه ناسخ یا منسوخ گزارش کرده‌اند.

پانویس

منابع

• خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.نگهداری یادکرد:زبان ناشناخته (رده)
• دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
• رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.نگهداری یادکرد:زبان ناشناخته (رده)
• گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
• طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
• مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.