سوره نمل

سورهٔ قرآن

نمل
دسته‌بندی	مکی
اطلاعات آماری
شمارهٔ نزول	۴۸
جزء	۱۹ و ۲۰
شمار آیه‌ها	۹۳
شمار واژه‌ها	۱۱۶۶
شمار حرف‌ها	۴۷۹۹
متن سوره
ترجمهٔ فارسی
شعراء شعراء	قصص قصص

سوره نمل بیست و هفتمین سوره از سوره‌های قرآن است که در مصحف عثمانی قبل از سوره قصص و بعد از سوره شعراء قرار گرفته است. اما بنابه ترتیب نزول سوره‌ها، چهل و هشتمین سوره‌ای است که نزول آن در شهر مکه و پیش از هجرت محمد بوده است. سوره نمل دارای ۹۳ آیه است و در جزء نوزده و بیستم قرآن قرار دارد. به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، از سوره‌های مقطعات و به لحاظ کمیت از سور مثانی است (حدود نیم جزء قرآن) و یک آیه منسوخ دارد.

نام‌گذاری

«نمل» نام مشهور سوره، به معنای مورچه است که به جهت اشاره به داستان عبور سلیمان از وادی مورچگان به همراه لشکر جن، انس و پرندگان در آیه ۱۸ این سوره، آن را «نمل» نام نهاده‌اند. به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، در منابع اسلامی دو نام دیگر برای این سوره عنوان شده است. «سلیمان» نامی است که به جهت آمدن داستان سلیمان در این سوره، به آن گفته شده و «طس» نام دیگر سوره است که از نخستین واژه آن گرفته شده است.

شأن و محل نزول

سوره نمل، از سوره‌هایی است که تمامی آیاتش در مکه نازل شده است و به سبب سیاق آیات و مضامین آن از سور مکی قرآن به شمار می‌آید. در ترتیب نزول مشهور سوره‌ها، چهل و هشتمین و در مصحف بیست و هفتمین سوره است که پیش از سوره قصص و پس از شعراء بر پیامبر اسلام نازل شده است.

محتوا و ساختار

تعداد آیات «سوره نمل» در نزد قراء کوفی ۹۳ آیه، ۹۴ آیه در نزد بصریان و شامیان و به پیش قراء حجازی ۹۵ آیه است. ۱۱۴۹ یا ۱۱۶۶ کلمه و ۴۷۹۹ یا ۴۷۹۵ حرف دارد. «سوره نمل» دارای دو عبارت «بسم الله الرحمن الرحیم» است که علاوه بر ابتدای آیه، در آیه ۳۰ نیز تکرار شده است. همچنین از سوره‌هایی است که با حروف مقطعه آغاز می‌شود و از این نظر سیزدهمین سوره به‌شمار می‌آید. موضوع اصلی سوره بشارت و انذار مردم است که با بیان داستان پیامبران گذشته و اقوام آنها، به دنبال تحکیم برخی اصول معارف همچون وحدانیت و ربوبیت الله و حقیقت معاد در باور آنان است. در بخش‌هایی از سوره به عظمت قرآن، خداشناسی، داستان سلیمان و ملکه سبأ (بلقیس)، صالح و قوم ثمود، لوط و قومش و موسی و اژدها شدن عصای او اشاره شده است.

پانویس

منابع

• دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۹۰). «سوره نمل». فرهنگنامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.