آیه ۱ سوره علق
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | علق | ||||
| تعداد آیات سوره | ۱۹ | ||||
| شماره آیه | ۱ | ||||
| شماره جزء | ۳۰ | ||||
| شماره حزب | ۱۲۰ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۱ سوره علق یکمین آیه از نود و ششمین سوره قرآن است و از آیات مکی آن به‌شمار می‌آید. در اولین آیه این سوره، خطاب به پیامبر اسلام گفته می‌شود: «بخوان به نام پروردگارت که جهان را آفرید.» بنابه نظر مفسران در اینجا به ربوبیت و نام «رب» تأکید شده است. چراکه «رب» به معنای مالک و صاحب چیزی است که به اصلاح و تربیت آن هم می‌پردازد. در ادامه آیه نیز بر خالقیت او اشاره می‌شود.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«به نام خداوند بخشندة مهربان، بخوان به نام پروردگارت، آن که (همة جهان را) آفریده است»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«به نام خداوند بخشنده مهربان، بخوان به نام پروردگارت که آفریده است»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که در اولین آیه این سوره، خطاب به پیامبر اسلام گفته می‌شود: «بخوان به نام پروردگارت که جهان را آفرید.» بنابه نظر مفسران در اینجا به ربوبیت و نام «رب» تأکید شده است. چراکه «رب» به معنای مالک و صاحب چیزی است که به اصلاح و تربیت آن هم می‌پردازد. در ادامه آیه نیز بر خالقیت او اشاره می‌شود. به گزارش مکارم، این آیه در پاسخ به مشرکان عرب است که خالقیت خداوند را پذیرفته بودند؛ اما مقام ربوبیت را برای بت‌ها می‌دانستند.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره علق، نود و ششمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، اولین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانسته‌اند که پیش از سوره قلم نازل شد. این سوره را مکی دانسته‌اند. یکی از آیات این سوره، سجده واجب دارد.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۳۲: ۲۱۵.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۲۰: ۵۴۴.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۵۹۷.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۵۹۷.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۷: ۱۵۵–۱۵۶.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره علق»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۳۰۰۰.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
