آیه ۱۷ سوره فتح
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | فتح | ||||
| تعداد آیات سوره | ۲۹ | ||||
| شماره آیه | ۱۷ | ||||
| شماره جزء | ۲۶ | ||||
| شماره حزب | ۱۰۲ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۱۷ سوره فتح هفدهمین آیه از چهل و هشتمین سوره قرآن است و از آیات مدنی آن بهشمار میآید. در آیه برداشتن حکم جهاد از نابینایان، افراد لنگ و بیماران مطرح شده است.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کردهاند:[۱][۲]
لَيْسَ عَلَى الْأَعْمَىٰ حَرَجٌ وَلَا عَلَى الْأَعْرَجِ حَرَجٌ وَلَا عَلَى الْمَرِيضِ حَرَجٌ ۗ وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ۖ وَمَنْ يَتَوَلَّ يُعَذِّبْهُ عَذَابًا أَلِيمًا
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«نابینا و لنگ و بیمار گناهی نیست و هرکس که از خدا و پیامبرش فرمان برد خداوند او را به باغهایی وارد میسازد که از زیر (درختنان و کاخهای) آن رودبارها روان است و هرکس که روی بگرداند او را به عذاب دردناکی عذاب میدهد»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«[البته] بر نابینا ایرادی نیست، و بر لنگ ایرادی نیست، و بر بیمار هم ایرادی نیست، و هر کس از خداوند و پیامبرش اطاعت کند، به بوستانهایی که جویباران از فرو دست آن جاری است، درآوردشان، و هر کس روی برتابد، به عذابی دردناک عذابش کند»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش میکند: در ادامه آیه قبل، این آیه از میان مسلمانان، کسانی را که بیمار باشند و نقص عضو همچون نابینایی و لنگی پا داشته باشند، از حکم جهاد کردن استثنا کرده است و در ادامه آیه پاداش کسانیکه از خدا و رسول او اطاعت کنند، بهشت جاویدان و باغهای پر نعمت آن را بیان میکند. برطبق متن آیه، «بر نابینا و لنگ و بیمار گناهی نیست، اگر در میدان جهاد شرکت نکنند. هر کس اطاعت خدا و رسولش را کند او را در باغهایی از بهشت وارد میسازد که نهرها از زیر درختانش جاری است و آن کس که سرپیچی کند او را به عذاب الیم گرفتار خواهد کرد.» به گزارش مکارم در آیه ۹۱ سوره توبه نیز حکم استثنای این گروه از مسلمانان و گروههای دیگری که وضعیت مشابه آنان دارند، از حکم کلی جهاد بیان شده است.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگنامه علوم قرآن، سوره فتح، چهل و هشتمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، صد و یازدهمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانستهاند که پس از سوره جمعه و پیش از سوره مائده نازل شد. این سوره را مدنی دانستهاند. در سوره فتح، یک آیه ناسخ یا منسوخ گزارش کردهاند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۲۸: ۷۸.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۸: ۴۱۲.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۵۱۳.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۵۱۳.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۲: ۶۲–۶۴.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره فتح»، فرهنگنامه علوم قرآن، ۳۰۱۲.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگنامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
