آیه ۳۶ سوره ق
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | ق | ||||
| تعداد آیات سوره | ۴۵ | ||||
| شماره آیه | ۳۶ | ||||
| شماره جزء | ۲۶ | ||||
| شماره حزب | ۱۰۴ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۳۶ سوره ق سی و ششمین آیه از پنجاهمین سوره قرآن است و از آیات مکی آن بهشمار میآید. اشاره آیه به هلاکت اقوام گذشته و گرفتار شدن آنان به عذاب الهی است و در پایان آیه به نبودن راه گریز و فرار از عذاب خداوند تأکید شده است.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کردهاند:[۱][۲]
وَكَمْ أَهْلَكْنَا قَبْلَهُمْ مِنْ قَرْنٍ هُمْ أَشَدُّ مِنْهُمْ بَطْشًا فَنَقَّبُوا فِي الْبِلَادِ هَلْ مِنْ مَحِيصٍ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«ما پیش از آنان اقوام زیادی را هلاک ساختیم که از ایشان بسی نیرومندتر بودند و در شهرها سیر کردند، امّا آیا گریزگاهی داشتند؟»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«و چه بسیار پیش از آنان نسلهایی را نابود کردیم که از ایشان دراز دستتر بودند، که در گوشه و کنار شهرها جستجو کردند که آیا گریزگاهی هست»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش میکند: قرآن در این آیه به هلاکت اقوام سرکش گذشته اشاره دارد و چنین میگوید: «چه بسیار اقوامی را که قبل از آنها هلاک کردیم، اقوامی که از آنها قویتر و نیرومندتر بودند، بر شهرها تسلط یافتند، اما بر اثر کفر و ظلم و گناه نابود شدند. آیا هیچ راه فراری از مرگ و عذاب الهی براى این گونه افراد وجود دارد؟!» کلمه «قرن» در اصل به معنی نزدیک شدن دو چیز یا اشیایی با یکدیگر است و به جماعتی که در یک زمان زندگی میکنند «قرن» گفته میشود و جمع آن «قرون» است، سپس همین لفظ بر بخشی از زمان اطلاق شده که گاه آن را سی سال و گاه صد سال گفتهاند. بنابراین هلاک کردن «قرنها» به معنى هلاک کردن «اقوام پیشین» است. «بطش» به معنی بر گرفتن چیزی است با قوت و قدرت و گاه به معنای جنگ و ستیز آمده است. واژه «نقبوا» (از ماده نقب) به معنی سوراخی است که در دیوار یا پوست ایجاد میکنند و «محیص» (از ماده حیص) به معنی انحراف و عدول از چیزی است و به همین مناسبت به معنای فرار از مشکلات و شکست در میدان جنگ نیز آمده است.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگنامه علوم قرآن، سوره ق، پنجاهمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، سی و چهارمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانستهاند که پس از سوره مرسلات و پیش از سوره بلد نازل شد. از مجموع آیات این سوره، یک آیه (آیه ۳۸) از آن را مدنی و الباقی را مکی دانستهاند. در سوره ق، دو آیه ناسخ یا منسوخ گزارش کردهاند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۲۸: ۱۴۹.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۸: ۵۱۲.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۵۲۰.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۵۲۰.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۲: ۲۸۲-۲۸۴.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره ق»، فرهنگنامه علوم قرآن، ۳۰۱۹.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگنامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
