آیه ۲۳ سوره جاثیه

آیه ۲۳ سوره جاثیه

مشخصات قرآنی
نام سوره	جاثیه
تعداد آیات سوره	۳۷
شماره آیه	۲۳
شماره جزء	۲۵
شماره حزب	۱۰۰
اطلاعات دیگر
{{{page}}} آیه قبل	آیه بعد {{{page}}}

آیه ۲۳ سوره جاثیه بیست و سومین آیه از چهل و پنجمین سوره قرآن است و از آیات مکی آن به‌شمار می‌آید. در آیه به علت دیگری برای عدم مساوات و برابری مؤمنان و کافران اشاره شده است.

متن

متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:

 أَفَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَٰهَهُ هَوَاهُ وَأَضَلَّهُ اللَّهُ عَلَىٰ عِلْمٍ وَخَتَمَ عَلَىٰ سَمْعِهِ وَقَلْبِهِ وَجَعَلَ عَلَىٰ بَصَرِهِ غِشَاوَةً فَمَنْ يَهْدِيهِ مِنْ بَعْدِ اللَّهِ ۚ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ  

ترجمه

محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:

«آیا دیده‌ای کسی را که هوی و هوس خود را خدای خویش گرفته، و از روی آگاهی خدا او را گمراه ساخته، و بر گوش و دل او مهر نهاده، و بر دیده‌اش پرده قرار داده‌است؟ پس چه کسی جز خدا می‌تواند او را راهنمایی کند؟ آیا پند نمی‌گیرید؟!»

بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:

«آیا دیده‌ای آن کس را که هوای نفسش را [همچون‌] خدای خود گرفت و خداوند او را با وجود آگاهی‌اش، بیراه گذارد، و بر گوش و دل او مهر نهاد و بر چشمش پرده کشید، پس چه کسی پس از خداوند او را هدایت می‌کند، آیا پند نمی‌گیرید؟»

محتوا

مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند: قرآن در این آیه علت دیگری را برای عدم مساوالت کافران و مؤمنان مطرح کرده است: «آیا مشاهده کردى کسی را که معبود خود را هوا و هوس خویش قرار داده؟! و چون خدا می‌دانسته شایستگی هدایت ندارد، او را گمراه ساخته. بر گوش و قلبش مهر زده و بر چشمش پرده‌ای افکنده است. با این‌حال چه کسی می‌تواند غیر از خدا او را هدیت کند؟ آیا با این‌همه متذکر نمی‌شوید؟!» در اینجا مکارم به سؤالی که مطرح شده اینگونه پاسخ می‌دهد: «پرسش این است که چگونه ممکن است انسان هوای نفس خویش را معبود خود سازد؟ و پاسخ آن: هنگامی که انسان فرمان خدا را رها کرد و به دنبال خواست دل و هوای نفس افتاد و اطاعت آن را بر اطاعت حق مقدم شمرد. این همان پرستش هوای نفس است. چرا که یکی از معانی معروف عبادت و پرستش «اطاعت» است.»

شأن نزول و ترتیب

به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره جاثیه، چهل و پنجمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، شصت و پنجمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانسته‌اند که پس از سوره دخان و پیش از سوره احقاف نازل شد. از مجموع آیات این سوره، یک آیه (آیه ۱۴) از آن را مدنی و الباقی را مکی دانسته‌اند. در سوره جاثیه، یک آیه ناسخ یا منسوخ گزارش کرده‌اند.

پانویس

منابع

• خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.نگهداری یادکرد:زبان ناشناخته (رده)
• دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
• رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.نگهداری یادکرد:زبان ناشناخته (رده)
• گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
• طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
• مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.