آیه ۱۵ سوره احقاف
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | احقاف | ||||
| تعداد آیات سوره | ۳۵ | ||||
| شماره آیه | ۱۵ | ||||
| شماره جزء | ۲۶ | ||||
| شماره حزب | ۱۰۱ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۱۵ سوره احقاف پانزدهمین آیه از چهل و ششمین سوره قرآن است و از آیات مکی آن بهشمار میآید. موضوع این آیه سفارش به نیکی کردن به پدر و مادر و قدردانی نسبت به زحمات آنان است.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کردهاند:[۱][۲]
وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ إِحْسَانًا ۖ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهًا وَوَضَعَتْهُ كُرْهًا ۖ وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا ۚ حَتَّىٰ إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَىٰ وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَصْلِحْ لِي فِي ذُرِّيَّتِي ۖ إِنِّي تُبْتُ إِلَيْكَ وَإِنِّي مِنَ الْمُسْلِمِينَ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«و به انسان دربارة پدر و مادرش به نیکوکاری سفارش کردهایم، مادرش با دشواری به او آبستن شده و به دشواری او را زادهاست، و دوران بارداری و از شیر باز گرفتن او سی ماه طول میکشد تا هنگامیکه به کمال توانمندیاش رسیده و به چهل سالگی میرسد، میگوید: پروردگارا! به من توفیق ده تا نعمت را که بر من و بر پدر و مادرم ارزانی داشتهای سپاس گزارم و کار شایستهای کنم که از آن خشنودی شوی و فرزندانم را نیز برای من شایسته بدار من به تو روی آوردهام و از زمرة مسلمانانم»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«و به انسان سفارش کردهایم که در حق پدر و مادرش نیکی کند [چرا که] مادرش به دشواری او را آبستن بوده و به دشواری او را زاده است، و [دوران] بارگرفتن و از شیر گرفتن او سیماه است، تا آنکه به کمال رشدش برسد و به چهلسالگی برسد گوید پروردگارا مرا توفیق ده که نعمتی را که بر من و بر پدر و مادرم ارزانی داشتی سپاس بگزارم، و کارهای شایستهای کنم که آن را بپسندی، و زاد و رود مرا نیز به صلاحآور، من به درگاه تو توبه کردهام و من از مسلمانانم»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش میکند: قرآن در این آیه نسبت به نیکی به پدر و مادر سفارش کرده و از نیکی به آنان به عنوان مقدمهای بر شکرگزاری از خداوند یاد میکند: «ما انسان را توصیه کردیم که در باره پدر و مادرش نیکی کند. مادر، او را با اکراه و ناراحتی حمل میکند و با ناراحتی بر زمین میگذارد و دوران حمل و از شیر باز گرفتنش سی ماه است. حیات انسان همچنان ادامه مییابد تا زمانی که به کمال قدرت و نیروی جسمانی رسد و به مرز چهل سالگی وارد میگردد. {این انسان مؤمن هنگامی که به چهل سالگی رسید} میگوید: پروردگارا! به من الهام ده و توفیق بخش تا شكر نعمتی را که به من و پدر و مادرم ارزانی داشتی بجا آورم. به من توفیق ده تا عمل صالح بجا آورم،عملی که تو از آن خشنود باشی و صلاح و درستکاری را در فرزندان من تداوم بخش. من به سوی تو بازمیگردم و توبه میکنم و من از مسلمانان هستم.» به باور مکارم، «بلوغ اشد» در آیه اشاره به «بلوغ جسمانی» دارد و «رسیدن به چهل سالگی» به «بلوغ فکری و عقلانی»[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگنامه علوم قرآن، سوره احقاف، چهل و ششمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، شصت و ششمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانستهاند که پس از سوره جاثیه و پیش از سوره ذاریات نازل شد. از مجموع آیات این سوره، سه آیه (آیات ۱۰، ۱۵، ۳۰) از آن را مدنی و الباقی را مکی دانستهاند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۲۸: ۱۳.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۸: ۳۰۳.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۵۰۴.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۵۰۴.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۱: ۳۲۵-۳۳۰.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره احقاف»، فرهنگنامه علوم قرآن، ۲۷۴۷.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگنامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
