آیه ۴۰ سوره حج

آیه ۴۰ سوره حج

مشخصات قرآنی
نام سوره	حج
تعداد آیات سوره	۷۸
شماره آیه	۴۰
شماره جزء	۱۷
شماره حزب	۶۸
اطلاعات دیگر
{{{page}}} آیه قبل	آیه بعد {{{page}}}

آیه ۴۰ سوره حج، چهلمین آیه از بیست و دومین سوره قرآن است. این آیه را با اختلاف مدنی یا مکی دانسته‌اند. در آیه علت اذن جهاد به مسلمانان به تفصیل بیان شده است.

متن

متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:

 الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ بِغَيْرِ حَقٍّ إِلَّا أَنْ يَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ ۗ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوَامِعُ وَبِيَعٌ وَصَلَوَاتٌ وَمَسَاجِدُ يُذْكَرُ فِيهَا اسْمُ اللَّهِ كَثِيرًا ۗ وَلَيَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ  

ترجمه

محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:

«همان كساني كه از سرزمينشان به ناحق، بلكه از آن روي كه می‌گفتند: خداوند پروردگار ماست بيرون رانده شدند، اگر خداوند بعضي از مردم را به وسيله بعضي (ديگر) دفع نمی‌كرد صومعه‌ها و كليساها و كنيسه‌ها ومسجدهايي كه در آنها خدا بسيار ياد می‌شود، ويران می‌شدند، و به راستي خداوند كسی‌كه او را ياري دهد ياري می‌كند، همانا خداوند نيرومند و چيره است»

بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:

«همان کسانی که از خانه و کاشانه‌شان به ناحق رانده شده‌اند، و جز این نبوده که گفته‌اند خداوند پروردگار ماست، و اگر خداوند بعضی از مردم را به دست بعضی دیگر دفع نمی‌کرد، هم صومعه‌های راهبان و هم معابد [مسیحیان‌] و هم عبادتگاهها[ی یهودیان‌] و هم مساجد [مسلمانان‌] که نام خداوند در آنها بسیار یاد می‌شود، ویران می‌گردید، و خداوند هرکس را که دینش را یاری کند، یاری می‌دهد، که خداوند توانای پیروزمند است‌»

محتوا

مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند: قرآن در آیه علت اذن دفاع و جهاد به مسلمانان را اینگونه گفته است: «اجازه جهاد به کسانی داده شده که به خاطر اینکه می‌گفتند الله خدای ماست، از خانه و کاشانه خود اخراج و تبعید شدند. یکی دیگر از علت‌ها و فلسفه جهاد این است که اگر خداوند از مؤمنان دفاع نکند و از طریق جهاد بعضی را به وسیله بعضی دیگر دفع ننماید، دیرها و صومعه‌های مسیحیان، معبدهای یهودیان و مساجدی که در آنها نام خدا برده می‌شود، خراب و ویران می‌گردد و قطعاً چنین است که خداوند مقتدر شکست‌ناپذیر مؤمنان و باورمندان خود را یاری و حمایت می‌کند.»

شأن نزول و ترتیب

به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره حج، بیست و دومین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، صد و سومین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانسته‌اند که پس از سوره نور و پیش از سوره منافقون نازل شد. در مدنی یا مکی بودن این سوره اختلاف است. در سوره حج، دو یا سه آیه ناسخ یا منسوخ گزارش کرده‌اند.

پانویس

منابع

• خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.نگهداری یادکرد:زبان ناشناخته (رده)
• دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
• رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.نگهداری یادکرد:زبان ناشناخته (رده)
• گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
• طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
• مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.