آیه ۶۵ سوره زخرف
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | زخرف | ||||
| تعداد آیات سوره | ۸۹ | ||||
| شماره آیه | ۶۵ | ||||
| شماره جزء | ۲۵ | ||||
| شماره حزب | ۹۹ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۶۵ سوره زخرف شصت و پنجمین آیه از چهل و سومین سوره قرآن است و از آیات مکی آن بهشمار میآید. آیه اشاره دارد به این مطلب که پس از عیسی در میان پیروانش اختلاف افتاد و گروههایی از آنها به خطا رفتند و عقایدی خرافی و باطل را پایهگذاری کردند.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کردهاند:[۱][۲]
فَاخْتَلَفَ الْأَحْزَابُ مِنْ بَيْنِهِمْ ۖ فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْ عَذَابِ يَوْمٍ أَلِيمٍ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«آنگاه گروها بین خود اختلاف ورزیدند، پس وای به حال ستمکاران از عذاب روز دردناک!»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«ولی گروه مشرکان در میان خود به اختلاف سخن گفتند، پس وای بر ستمگران [مشرک] از عذاب روزی سهمگین»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش میکند: قرآن در این آیه به سرگذشت پیروان عیسی پس از او اشاره میکند و چنین میگوید: «در میان گروههای زیادی که بعد از عیسی پیدا شدند، احزابی ظهور کردند که درباره عیسی اختلاف داشتند. وای بر کسانى که ستم کردند، وای بر آنها از عذاب روز دردناک.» به گفته مکارم، درباره عیسی گروهی به خدا بودن او، گروهی به فرزند خدا بودنش اعتقاد پیدا کردند. برخی نیز او را یکی از خدایان سهگانه (اب، ابن و روح القدس) میدانستند و معتقد به تثلیث بودند. تنها گروهی اندک او را بنده خدا میدانستند که با غالب شدن گروه اکثریت، عقاید آنان به عنوان دین مسیحیت در جهان فراگیر شد و پیروانی پیدا نمود. همچنین این احتمال در تفسیر آیه هست که این اختلاف نظر تنها در میان مسیحیان نبود؛ بلکه میان یهود و پیروان مسیح این اختلافات شکل گرفت و پیروان او درباره مسیح غلو کردند و او را به مقام خدایی رساندند و در مقابل دشمنانش به او و مادرش مریم بدترین اتهامات را زدند. مکارم در ادامه تفسیر آیه، به گفتاری از علی بن ابیطالب اشاره دارد که او نیز درباره خودش چنین گفته است: «دو گروه درباره من هلاک شدند. دوستان غلوکننده که مرا خدا پنداشتند و دشمنان تهمت زننده که نسبتهای ناروایی به من دادند.» لذا از این جهت است که گفته شده عیسی و علی در زندگی و حالاتشان به هم شباهت دارند. در پایان آیه، خداوند نیز این گروهها از پیروان را به عذاب دردناک روز قیامت تهدید کرده است که روزی است که هم طول حسابش، هم مجازاتش و هم حسرت و رسواییاش دردناک است.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگنامه علوم قرآن، سوره زخرف، چهل و سومین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، شصت و سومین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانستهاند که پس از سوره شوری و پیش از سوره دخان نازل شد. از مجموع آیات این سوره، یک آیه (آیه ۴۵) از آن را مدنی و الباقی را مکی دانستهاند. در سوره زخرف، دو آیه ناسخ یا منسوخ گزارش کردهاند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۲۷: ۶۴۰.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۸: ۱۶۸.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۴۹۴.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۴۹۴.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۱: ۱۰۶-۱۰۷.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره زخرف»، فرهنگنامه علوم قرآن، ۲۹۰۹.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگنامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
