آیه ۵۹ سوره زخرف
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | زخرف | ||||
| تعداد آیات سوره | ۸۹ | ||||
| شماره آیه | ۵۹ | ||||
| شماره جزء | ۲۵ | ||||
| شماره حزب | ۹۹ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۵۹ سوره زخرف پنجاه و نهمین آیه از چهل و سومین سوره قرآن است و از آیات مکی آن بهشمار میآید. آیه اشاره دارد به این مطلب که عیسی بن مریم بندهای است از بندگان خدا که به او مقام نبوت اعطا شده است.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کردهاند:[۱][۲]
إِنْ هُوَ إِلَّا عَبْدٌ أَنْعَمْنَا عَلَيْهِ وَجَعَلْنَاهُ مَثَلًا لِبَنِي إِسْرَائِيلَ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«عیسی جز بندهای نیست که بر او انعام کردهایم و او را نمونه و الگویی برای بنیاسرائیل گردانیدهایم»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«او جز بندهای نیست که بر او نعمتها ارزانی داشتهایم، و او را برای بنیاسرائیل مایه عبرت ساختهایم»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش میکند: قرآن در این آیه عیسی را بنده خدا و یکی از پیامبران الهی معرفی کرده و چنین میگوید: «او فقط بندهای بود که ما نعمت خود را بر او ارزانی داشتیم و او را نمونه و الگویی برای بنیاسرائیل قرار دادیم.» به گزارش مکارم، تولد عیسی از مادرش بدون پدر، آیههای از آیات الهی بود و سخن گفتنش در گهواره نشانهای دیگر. او در تمام عمرش بندگی خدا را میکرد و همه مردم را نیز به عبودیت خدا دعوت مینمود. براساس متن آیات دیگر قرآن، پس از عیسی در میان مسیحیان خرافه الوهیت او یا تثلیث به وجود آمد. لذا به گواهی آیات قرآن، عیسی از مسئله شرک و بتپرستی بیزار بوده است. مکارم در ادامه تفسیر این آیه، روایتی از پیامبر اسلام از منابع اهل سنت آورده است که محمد در آن روایت علی بن ابیطالب را به عیسی مثل زده و تشبیه کرده است. در مضمون روایت آمده: «هنگامیکه خبر این سخن پیامبر به گوش منافقان رسید؛ از روی استهزاء گفتند: آیا مثال دیگری برای او جز عیسی پیدا نکرد؟ و در پی این ماجرا آیه ۵۷ همین سوره نازل شد.» به گزارش مکارم، روایات این مطلب در کتابهای متعددی از دانشمندان اهل سنت و شیعه، گاهی با ذکر آیه و گاهی بدون ذکر آیه نقل شده است. مکارم در پایان تفسیر میآورد: «قرائن موجود در آیات نشان میدهد که این حدیث معروف از باب تطبیق است نه شأن نزول آیه. به تعبیر دیگر شأن نزول آیه، همان داستان عیسی و گفتگوی مشرکان عرب و بتهای آنان است و چون ماجرایی شبیه آن برای علی، پس از گفتار پیامبر روی داد، پیامبر در آن ماجرا این آیه را خواند و آن را مصداق این آیه بهشمار آوردهاند.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگنامه علوم قرآن، سوره زخرف، چهل و سومین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، شصت و سومین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانستهاند که پس از سوره شوری و پیش از سوره دخان نازل شد. از مجموع آیات این سوره، یک آیه (آیه ۴۵) از آن را مدنی و الباقی را مکی دانستهاند. در سوره زخرف، دو آیه ناسخ یا منسوخ گزارش کردهاند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۲۷: ۶۳۸.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۸: ۱۶۸.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۴۹۳.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۴۹۳.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۱: ۹۶-۹۸.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره زخرف»، فرهنگنامه علوم قرآن، ۲۹۰۹.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگنامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
